Το διάστημα από τον Ιούνιο 2018 έως και τον Ιούνιο 2021, υλοποιείται μεγάλης κλίμακας ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Καλαμάτα 1821 - Δρόμοι Ελευθερίας» της πρόσκλησης του ΕΣΠΑ στη Δράση «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ». Η πρόσκληση απευθύνονταν σε ΑΕΙ (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) με στόχο να συμπράξουν με ιδιωτικούς φορείς και να παράξουν έργα τα οποία θα ήταν οικονομικά βιώσιμα. Ως συνέπεια, η σύμπραξη που συστήθηκε και που αποτελείται από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Τμήματα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτιστικών Αγαθών. Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών. Θεατρικών Σπουδών) την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Καλαμάτας «Φάρις» και την κινηματογραφική εταιρεία «Viewmaster Films A.E.»., έθεσε ως πρώτο παραδοτέο την δημιουργία κινηματογραφικής ταινίας καθόσον κρίθηκε ότι μια ταινία για το ’21 θα μπορούσε εκτός από την εικαστική και καλλιτεχνική της διάσταση να είναι και βιώσιμη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Τα άλλα παραδοτέα του προγράμματος είναι οι ψηφιακές εφαρμογές, η επωνυμία «Καλαμάτα 1821» και τα πολιτιστικά δρώμενα του Μαρτίου.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος κ. Δρακόπουλος, ερωτώμενος για τους εορτασμούς των 200 ετών, σχολίασε: «… Αλλά το θέμα είναι να μαθαίνουμε κιόλας, κάτι για το οποίο διατηρώ τις αμφιβολίες μου. Μήπως, λοιπόν, ο σκοπός μας είναι πάλι να πανηγυρίσουμε;». Αναμφίβολα, οι πανηγυρισμοί είναι καλοδεχούμενοι και απαραίτητοι γιατί μέσω αυτών συνυπάρχουν, συμβιώνουν οι κοινωνικές δομές, δοκιμάζονται σκέψεις και γεννούν την κοινωνική μνήμη, αλλά το σχόλιο το οποίο φαίνεται να προβληματίζει σημαντικό μέρος της κοινωνίας, αναφέρεται προφανώς στην κατεύθυνση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των εορτασμών, στην συμμετοχή των νέων ανθρώπων και τελικά σε αυτό που αποκαλούμε «επόμενη ημέρα», δηλαδή την βιωσιμότητα των εορτασμών των 200 ετών.
Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης στα ερευνητικά προγράμματα
Η βιωσιμότητα των έργων αποτελεί πλέον θεμέλιο λίθο στις προκηρύξεις των ερευνητικών έργων, ξεκινώντας από τα ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το Horizon 2020 που ολοκληρώνεται την περίοδο 2014-2020 και την έθεσε ως βασική παράμετρο κατά την αξιολόγηση των προγραμμάτων. Στη συνέχεια η χώρα μας υιοθετώντας των σκοπιμότητα της βιωσιμότητας, την εισήγαγε μέσω των προκηρύξεων του ΕΛΙΔΕΚ, της ΓΓΕΤ και σε συντονισμό του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Η ανάγκη της βιωσιμότητας σε εθνικό επίπεδο ήταν κατανοητή ιδιαίτερα μετά το πέρας του Δ' ΚΠΣ (Εθνικό Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης) την περίοδο μετά το 2015 όπου άρχισε να φαίνεται η έλλειψη σχεδίου για την επαύριον της ολοκλήρωσης των έργων. Ενα κατανοητό παράδειγμα για την έρευνα σε νέα υλικά αποτελεί η έλλειψη ή η γενικότερη χαμηλή διασύνδεση με την βιομηχανία, ενώ για τον πολιτισμό σχετικό παράδειγμα μπορεί να είναι η αναστήλωση ενός μνημείου, η οποία όμως στη συνέχεια αναζητά πόρους και τρόπους χρήσης και λειτουργίας του.
Εξ αυτών η φιλοσοφία των έργων συμπεριέλαβε σταθερά πλέον και την παράμετρο της συνέχισης του έργου / παρέμβασης / προγράμματος, σκιαγραφώντας έτσι την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης.
Βιώσιμη ανάπτυξη και τα παραδοτέα του «Καλαμάτα 1821 - Δρόμοι Ελευθερίας»
- Η ταινία (δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ) διάρκειας 90 λεπτών αφηγείται πολυεπίπεδα τα γεγονότα του ‘21, δηλαδή εκτός από τους αγώνες προσπαθεί να παρουσιάσει το φυσικό αλλά και το αστικό περιβάλλον, μαζί με στοιχεία αρχιτεκτονικής, μουσικής, διατροφής κ.λπ. Η διανομή της ταινίας στη χώρα και στο εξωτερικό είναι βασικό ζητούμενο, καθόσον σε αυτή την περίπτωση θα επιβεβαιώσει την εκτίμηση του φορέα «Viewmaster Films» ότι θα καλύψει ένα μεγάλο κενό στην φιλμογραφία της εποχής. Κεντρικός σκοπός ώστε να παρουσιάζει πολύπλευρα την εικόνα της εποχής.
- Οι ψηφιακές-πολυμεσικές εφαρμογές που θα αναπλάθουν μνήμες στην πόλη που σχετίζονται με το ’21, δηλαδή κτήρια, μορφές ηρώων, διαδρομές που σχετίζονται με γνωστά επεισόδια της περιόδου, παρακινώντας τους ενδιαφερόμενους να κινηθούν σε σημεία ενδιαφέροντος της πόλης και της περιοχής, θα αφήσουν για πρώτη φορά στην ιστορία της πόλης έναν χώρο με εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στον πολιτισμό. Παράλληλα θα αποτελέσει την βάση για περαιτέρω εφαρμογές στον ίδιο ή συνοδούς χώρους.
- Τα δρώμενα του Μαρτίου αποτελούν ένα δίκτυο πολιτιστικών δράσεων στην πόλη για όλο τον μήνα, ξεκινώντας από τον φετινό Μάρτιο 2020 όπου 41 εκδηλώσεις επιδιώκουν για πρώτη φορά να καθιερώσουν τον Μάρτιο ως μήνα πολιτισμού.
- Η εμπορική επωνυμία «Καλαμάτα 1821» για τον μήνα Μάρτιο, με την συμμετοχή των επιχειρηματικών φορέων της πόλης, αποτελεί την άμεση διασύνδεση μεταξύ πολιτισμού και της οικονομικής ζωής της πόλης. Γνωρίζουμε ότι πολλοί δήμοι και φορείς έχουν επιχειρήσει χωρίς επιτυχία την καθιέρωση εμπορικών σημάτων σε διάφορες πόλεις της χώρας. Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια του «Καλαμάτα 1821» θα τύχει επιτυχίας, αφενός γιατί είναι απότοκος πολύμηνης συνεργασίας, αφετέρου και πολύ σημαντικά, απευθύνεται σε έναν καλά στοχευμένο μήνα που η πόλη θέλει να πετύχει πολλαπλά οφέλη.
Τέλος, και πολύ σημαντικά, το πρόγραμμα εισάγει για πρώτη φορά σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο την ενιαία της καταμέτρησης και αποτίμησης των εκδηλώσεων. Σε κάθε εκδήλωση του Μαρτίου, στελέχη του προγράμματος κάνοντας χρήση ηλεκτρονικών tablets θα καταγράφουν το προφίλ των επισκεπτών. Η χρήση του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου θα βοηθήσει ώστε να υπάρχει μετρήσιμη και πιο αξιόπιστη αποτίμηση κάθε δράσης, ώστε ο μελλοντικός σχεδιασμός να λαμβάνει υπόψη και αυτή την πληροφορία. Είναι κατανοητό ότι και αυτή η παράμετρος συμβάλλει στην βιωσιμότητα του παρόντος προγράμματος και γενικότερα στην βιώσιμη ανάπτυξη στον πολιτισμό.
Το πρόγραμμα «Καλαμάτα 1821 - Δρόμοι Ελευθερίας» υλοποιείται υπό την αιγίδα της ΑΕ του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, έχει χαρακτηριστεί από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ως εμβληματικό έργο στον πολιτισμό για την τρέχουσα τριετία και έχει ως χορηγό επικοινωνίας την ΕΡΤ.
Ιστοσελίδα του προγράμματος: kalamata1821.com
