Η μητέρα και ο πατέρας του 22χρονου Αντώνη Μαυρογιαννάκη δεν έχασαν πολύτιμο χρόνο και δείχνοντας μεγαλείο ψυχής μέσα στη θλίψη τους, αποφάσισαν να προχωρήσουν σε δωρεά οργάνων του γιου τους. Για την πράξη τους αυτή, “Το Χαμόγελο του Παιδιού, όπου προσφέρουν εθελοντικά οι γονείς στο Ηράκλειο της Κρήτης, δημοσιοποίησε στα κοινωνικά δίκτυα ένα μικρό αποχαιρετιστήριο κείμενο αφιερωμένο στον 22χρονο Αντώνη, μιλώντας παράλληλα για το δέος και το θαυμασμό που προκαλεί η απόφαση των γονιών του -οι οποίοι με την απόφαση αυτή χάρισαν ελπίδα και ζωή σε άλλους ανθρώπους.

Με αφορμή λοιπόν την ανάρτηση, η “Ε” με πληροφορίες από τον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) απαντά στις απορίες που τυχόν έχουμε όλοι σχετικά με τη δωρεά οργάνων.    

Ξεκινάμε με την πιο βασική ερώτηση, που είναι:

 - Πώς μπορώ να εγγραφώ στο Μητρώο Δωρητών;

Οποιοσδήποτε επιθυμεί να εγγραφεί στο Μητρώο Δωρητών μπορεί να το κάνει συμπληρώνοντας τη «Δήλωση Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα).
Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι: α) αυτοπροσώπως στην έδρα του ΕΟΜ, β) με συστημένη επιστολή προς τον ΕΟΜ, που περιέχει τη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής, γ) ηλεκτρονικά μέσω εφαρμογής της ιστοσελίδας του ΕΟΜ και χρήσης των διαπιστευτηρίων του taxisnet (όνομα χρήστη, κωδικός πρόσβασης), δ) με κάθε άλλο τρόπο, που διασφαλίζει το γνήσιο της υπογραφής και ανακοινώνεται από τον ΕΟΜ.

Σημειώνεται ότι με τους ίδιους τρόπους μπορεί κανείς να εγγραφεί, εφόσον το επιθυμεί, στο Μητρώο Αρνητών. Σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι ενταγμένος στο «Μητρώο Δωρητών» ή στο «Μητρώο Αρνητών», η απόφαση για την αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση λαμβάνεται με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.

 - Έχω κάρτα δότη, ισχύει ακόμα η παλιά εγγραφή μου με το νέο νόμο;

Το παλαιό Μητρώο Δωρητών και οι αντίστοιχες κάρτες δότη δεν είναι πλέον σε ισχύ. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να παραμείνει Δωρητής Οργάνων και Ιστών θα πρέπει να εγγραφεί στο νέο Μητρώο Δωρητών.

 - Αν έχω εγγραφεί σε κάποιο από τα δύο Μητρώα και αλλάξω γνώμη τι πρέπει να κάνω;

Σε περίπτωση που κάποιος έχει ενταχθεί είτε στο «Μητρώο Δωρητών» είτε στο «Μητρώο Αρνητών», δύναται να διαγραφεί υποβάλλοντας τη «Δήλωση Διαγραφής από το Μητρώο Δωρητών ή Αρνητών Δωρεάς Οργάνων και Ιστών», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΟΜ και στα γραφεία του (Αν. Τσόχα 5, Αθήνα).

Οι τρόποι υποβολής της δήλωσης είναι οι ίδιοι με αυτούς της εγγραφής στο Μητρώο Δωρητών, όπως αναφέρονται πιο πάνω.

 - Ποια η διαφορά μεταξύ «δωρητή» και «δότη» οργάνων;

«Δωρητής οργάνων» είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση.

 «Δότης οργάνων» είναι ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.

 - Πώς μπορώ να γίνω δωρητής σώματος;

Ο δωρητής σώματος προσφέρει ολόκληρο το σώμα του μετά το θάνατό του στην ιατρική επιστήμη για ερευνητικούς σκοπούς και στην περίπτωση αυτή δεν κηδεύεται. Οι δωρητές σώματος δηλώνουν την επιθυμία τους στο Ανατομείο της Ιατρικής Σχολής της περιοχής τους.

 - Ποια είναι η κατάσταση του σώματος του δότη μετά την ολοκλήρωση της δωρεάς;

Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον δέοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του (άρθρο 9, ν.3984/2011). Η όλη διαδικασία διενεργείται με μεγάλη προσοχή από χειρουργούς και εκπαιδευμένο προσωπικό, χωρίς να παραμορφώνει το σώμα, την όψη ή τα χαρακτηριστικά κατά την παράδοσή του στους συγγενείς.

 - Μπορεί ο καθένας να γίνει δότης οργάνων και ιστών μετά θάνατον;

Όχι: Προκειμένου να εκτιμηθεί η καταλληλότητα ενός ασθενούς για να γίνει δότης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε κάποιο νοσοκομείο της χώρας. Η αφαίρεση οργάνων από έναν δότη μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι  προϋποθέσεις της δωρεάς.

 - Υπάρχει όριο ηλικίας ή κάποια αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων και ιστών;

Όχι. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία, γι’ αυτό όργανα μπορούν να δώσουν τόσο βρέφη όσο και υπερήλικες. Η ύπαρξη προβλημάτων υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κάποιος δωρητής οργάνων. Η εκτίμηση της καταλληλότητας των οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση πραγματοποιείται μετά την διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου και εφόσον πληρούνται οι  προϋποθέσεις της δωρεάς.

 - Μπορώ να γίνω δότης οργάνων εν ζωή;

Ναι. Από ζώντα δότη μπορεί να μεταμοσχευθούν νεφρό, μέρος του ήπατος, μέρος του πνεύμονα ή μέρος του λεπτού εντέρου. Επίσης,  μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται και στα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών). Η ζώσα δωρεά προκειμένου να πραγματοποιηθεί θα πρέπει να ακολουθεί την κείμενη νομοθεσία.

 - Μπορώ να κάνω δωρεά μετά θάνατον προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο;

Όχι. Η κατευθυνόμενη δωρεά οργάνων και ιστών μετά το θάνατο του δότη δεν επιτρέπεται να γίνεται προς ορισμένο λήπτη. Υπόδειξη του λήπτη από το δωρητή δεν λαμβάνεται υπόψη, αλλά ακολουθείται η καθορισμένη σειρά προτεραιότητας μεταξύ των υποψηφίων ληπτών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

 - Μπορεί να μάθει ο μεταμοσχευμένος ασθενής ποιος ήταν ο δότης του;

Όχι. Η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στο λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία ληπτών και δοτών περιέχουν «ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα» που προστατεύονται από την κείμενη νομοθεσία.