Ο Μιχαήλ Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γοτίγγης της Γερμανίας, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Το 1975 εξελέγη τακτικός καθηγητής Λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης (1981-1982). Στο χρονικό διάστημα 1990-1999 δίδαξε το ίδιο αντικείμενο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από μετάκληση.
Ο Μ. Γ. Μερακλής έχει συγγράψει πάνω από 22 λαογραφικά βιβλία, 9 βιβλία νεοελληνικής λογοτεχνικής κριτικής και ερμηνευτικής των κειμένων, 6 βιβλία με μεταφράσεις αρχαίας ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας και 1 βιβλίο διδακτικό για τους καθηγητές Μέσης Εκπαίδευσης, που αναφέρεται στον Πλούταρχο. Πλήθος μελετημάτων και άρθρων του έχουν δημοσιευθεί σε λαογραφικά, εκπαιδευτικά και λογοτεχνικά ελληνικά και ξένα περιοδικά, σε εφημερίδες, πρακτικά συνεδρίων, συλλογικούς τόμους, κ.λπ., ενώ πάνω από 100 άρθρα του είναι καταχωρημένα σε εγκυκλοπαίδειες.
Είναι πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας από το 2002, με λίαν αξιόλογο έργο. Υπήρξε επίσης πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων (1988-1992) και πρόεδρος της Επιτροπής του υπουργείου Πολιτισμού για την απονομή των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων. Με δική του εισήγηση προς την τότε υπουργό Μελίνα Μερκούρη ιδρύθηκε Λογοτεχνικό Βραβείο Μαρτυρίας και -το σπουδαιότερο- το Bραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας.
Τιμήθηκε το 1965 με το Βραβείο Φέξη της Ομάδας των 12 για τις μελέτες του στη Λογοτεχνία, το 1995 από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Ελένης και Κώστα Ουράνη, για το βιβλίο του «Εντεχνος λαϊκός λόγος» και την ίδια χρονιά με το Βραβείο Herder από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, που απονέμεται σε ξεχωριστές προσωπικότητες των γραμμάτων.
Το 2002 εκδόθηκε τιμητικό αφιέρωμα 808 σελίδων στο πρόσωπό του από μαθητές και συναδέλφους του, τον Μάρτιο του 2006 του απονεμήθηκε ο Χρυσούς Σταυρός της Εκκλησίας της Δωδεκανήσου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για την προσφορά του στην εκπαίδευση, στον Πολιτισμό και στην Κοινωνία και τον Ιούνιο του 2009 αναγορεύτηκε επίτιμο μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Λαϊκών Διηγήσεων.
