Οπως φαίνεται, ο πόλεμος για το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας δεν έχει κριθεί ακόμα και άρα πρέπει να δοθούν πολλές μάχες ακόμα.
Αναλυτικά ο Βασίλης Ζαμπούνης αναφέρει στο olivenews.gr:
Νέα επεισόδια στο σίριαλ της ελιάς Καλαμών/Καλαμάτας. Ενώ οι αποφάσεις του ελληνικού Υπουργείου ΑΑΤ πάνε και έρχονται και ανατρέπονται, η Ιταλία και η Κύπρος μπήκαν σφήνα και κατοχύρωσαν στο ευρωπαϊκό μητρώο την ελιά Καλαμάτας!
Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή προσπαθώντας να φωτίσουμε μια υπόθεση που όσο πάει και συσκοτίζεται και περιπλέκεται.
Με την Υπουργική Απόφαση 3247/137252/6-12-2016 ΦΕΚ Β’, 4044, υπογραφόμενη από τον Υφυπουργό, Βασίλη Κόκκαλη, μετά από μακρές συνεννοήσεις του Γενικού Γραμματέα, Νίκου Αντώνογλου, με τις ΠΕΜΕΤΕ/ «Δ» ΟΕΠΕΛ, (τα εισαγωγικά μπαίνουν γιατί το Υπουργείο δεν έχει αναγνωρίσει την Διεπαγγελματική), η ονομασία «Καλαμάτα» αναγράφεται ως συνώνυμο της ποικιλίας «Καλαμών» στο Μητρώο ποικιλιών που έπρεπε να υποβάλλει έως 31/12/2016 η Ελλάδα, όπως και κάθε κράτος – μέλος στην Ε.Ε., για όλα τα φυτικά τους είδη που καλλιεργούνται (βάσει κάποιων προδιαγραφών).
Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι, σε συνδυασμό με το άρθρο 42 του βασικού κανονισμού (ΕΕ) 1151/2012, ξεμπλοκάρονται μεν οι εξαγωγές με την ονομασία «Καλαμάτα» (Kalamata olives,) αυτό άλλωστε ήταν και το αίτημα των ΠΕΜΕΤΕ/ «Δ»ΟΕΠΕΛ, όμως de facto οδηγείται σε αποδυνάμωση/κατάργηση το ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας, σαν μια «παράπλευρη απώλεια» (Σκηνικό ρήξης για ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, Αναγνώριση Καλαμάτα, κατάργηση του ΠΟΠ).
Επακολούθησε μια μικρή (;) αναστάτωση που οδήγησε στην άμεση παρέμβαση του υπουργού, Βαγγέλη Αποστόλου, ο οποίος μέσω Δελτίο Τύπου (!) ανέτρεψε την απόφαση των υφισταμένων του υφυπουργού και γενικού γραμματέα (Ελλάς το μεγαλείο σου!) (Διασώθηκε το ΠΟΠ, παραμένει το πρόβλημα), κάτι που προκάλεσε την καυστική, αλλά όχι ιδιαίτερα έντονη αντίδραση των ΠΕΜΕΤΕ/ «Δ»ΟΕΠΕΛ.
Ερχεται τώρα η νέα Υπουργική Απόφαση 3401/144590, 22/12/2016 ΦΕΚ Β’ 4460, να επισημοποιήσει το Δελτίο Τύπου, ανατρέποντας την προηγούμενη υπουργική απόφαση, με ένα τροποποιημένο μητρώο. Αρα, ξαναγυρνάμε στο αρχικό σημείο μηδέν; Οχι! Γιατί στο μεταξύ, δύο άλλες χώρες, η Ιταλία και η Κύπρος, κατοχύρωσαν την ονομασία «Καλαμάτα» στο Μητρώο ποικιλιών της Ε.Ε. έκαναν δηλαδή αυτό που υπαναχώρησε το ελληνικό ΥΠΑΑΤ. Το τι σημαίνει αυτό και τι επιπτώσεις θα έχει στην επίσημη εμπορική διακίνηση της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας κανείς σήμερα δεν έχει μια ξεκάθαρη απάντηση και μάλλον θα πρέπει να αναμένουμε τις διευκρινίσεις της Κομισιόν. Πλέοντας σε αχαρτογράφητα ύδατα ας υπενθυμίσουμε ότι η μόνη ασφαλής πυξίδα θα ήταν ΠΓΕ ελιά Καλαμάτας (Οι gordal και manzanilla της Σεβίλης γίνονται ΠΓΕ, 8/11/16).
Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ
Οι βουλευτές του Ποταμιού αναφέρουν στην ερώτηση τους: Αναστάτωση και δυσφορία έχει προκαλέσει στον κόσμο της επιτραπέζιας ελιάς (παραγωγούς, μεταποιητές, εξαγωγείς) η κυβερνητική παλινωδία σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της υπόθεσης με την επιτραπέζια ελιά «Καλαμών». Το πρόβλημα έχει ανακύψει εξαιτίας της σύγχυσης στις διεθνείς αγορές με την ονομασία της επιτραπέζιας ελιάς ποικιλίας «Καλαμάτα» (Kalamata olives) και του ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας» / PDO Elia Kalamatas που έχει κατοχυρώσει η Μεσσηνία. Επί του πρακτέου, μολονότι η κατοχύρωση του ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας» από τη Μεσσηνία μετράει από το 1993 (Υ.Α. 440304, ΦΕΚ 871Β/26-11-1993), η χρήση της ονομασίας «Kalamata olives» είναι αυτή που καθιερώθηκε στα διεθνή ράφια. Στο πέρασμα των ετών κανείς δεν είχε επηρεαστεί από αυτή τη χρήση, ωστόσο ένεκα του γεγονότος ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται πιο αυστηρή ως προς την τήρηση των κανονισμών για την προστασία των ονομασιών προέλευσης -τουλάχιστον μεταξύ των κρατών μελών- έχει δημιουργηθεί ζήτημα με την ελιά. Η σύγχυση της ονομασίας «Ελιές Καλαμάτας» με την ονομασία «Ελιές Καλαμών» ή «Kalamata Olives» που αποτελεί μια μη κατοχυρωμένη, ωστόσο ισχυρή εμπορικά ονομασία που χρησιμοποιούν εδώ και 80 περίπου χρόνια οι Ελληνες εξαγωγείς, δημιουργεί προβλήματα στην εξαγωγή 50.000 τόνων επιτραπέζιας ελληνικής ελιάς που παράγονται εκτός Μεσσηνίας (να σημειωθεί ότι λιγότερο από το 20% της ελληνικής παραγωγής αυτής της ποικιλίας παράγεται στη Μεσσηνία). Κατ’ αυτό τον τρόπο χάνονται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τη χώρα συνολικά, από την αξία που έχει το εξαγώγιμο αυτό προϊόν, μιας και ένα μικρό μόνο μέρος της εγχώριας παραγωγής κερδίζει την υπεραξία του «brand name». Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι τεράστιες απώλειες πελατών. Συγκεκριμένα μετά την Ιταλία το 2013, και τη Σλοβενία το 2015, πέρυσι και η Γαλλία, η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία προχώρησαν σε διακοπή των εμπορικών συνεργασιών με ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις για τη συγκεκριμένη ποικιλία, στο βαθμό που το προϊόν δεν φέρει την πιστοποίηση ΠΟΠ. Οπως υποστηρίζουν παράγοντες του κλάδου, εάν επιλυθούν κάποια χρόνια ζητήματα, όπως η σύγχυση με το ΠΟΠ «Ελιά Καλαμάτας» και την επωνυμία «Kalamata Olives» στις ξένες αγορές και μέσω μιας στοχευμένης πολιτικής διεύρυνσης της παρουσίας σε αγορές ΗΠΑ - Καναδά - Β. Ευρώπης, η δυναμική της επιτραπέζιας ελιάς δύναται να διπλασιαστεί αγγίζοντας σε αξία τα 900 εκατ. ευρώ. Άλλωστε, η ελιά Καλαμάτας με brand name «Kalamata olives» είναι το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας και συνεπώς παρουσιάζει μεγάλη εξαγωγική δυναμική και ζήτηση, αποτέλεσμα της οποίας είναι οι φυτεύσεις κατ' έτος χιλιάδων ελαιοδενδρυλλίων της ποικιλίας «Καλαμάτα» κυρίως στους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας και Φθιώτιδας. Μέσα στην τελευταία δεκαετία οι εξαγωγές ελληνικής επιτραπέζιας ελιάς διαφόρων ποικιλιών και τύπων έχουν διπλασιαστεί και ξεπερνούν τους 200.000 τόνους ετησίως, οι οποίοι μεταφράζονται σε τζίρο 450 εκατ. ευρώ. Από τη συνολική εγχώρια παραγωγή, το 85% κατευθύνεται σε 100 διεθνείς αγορές παγκοσμίως, καθιστώντας την Ελλάδα τη δεύτερη εξαγωγική δύναμη του συγκεκριμένου προϊόντος μετά τους Ισπανούς. Επαγγελματικά ο κλάδος αθροίζει σε ολόκληρη τη χώρα περίπου 60.000 παραγωγούς και 100 μεταποιητικές επιχειρήσεις οι οποίες διακινούν τα προϊόντα τους διεθνώς.
Με αυτά τα δεδομένα, στις 16 Δεκεμβρίου ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βασίλειος Κόκκαλης εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 3247/137259 (ΦΕΚ 4044Β’/16-12-2016) Απόφαση σύμφωνα με την οποία περιλαμβάνεται στο μητρώο ποικιλιών οπωροφόρων φυτών η ποικιλία ελιάς «Kalamon» η οποία είναι συνώνυμη με την ποικιλία «Kalamata». Είναι χαρακτηριστικό ότι τοπικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ στο Αγρίνιο έσπευσαν να εκδώσουν ανακοίνωση στην οποία ανέφεραν ότι με την απόφαση αυτή της κυβέρνησης διορθώθηκε μια στρέβλωση δεκαετιών. Από την άλλη, όμως, υπήρξαν πολύ έντονες αντιδράσεις από τον αγροτικό και πολιτικό κόσμο της Μεσσηνίας, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την επέκταση της χρήσης του ονόματος «Ελιά Καλαμών» και στην «Ελιά Καλαμάτας». Εντονες ανακοινώσεις εξέδωσε τόσο η Περιφέρεια Πελοποννήσου όσο και ο Σύλλογος Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΣΥΜΕΠΟΠ), καθώς και άλλοι τοπικοί φορείς. Αποτέλεσμα ήταν, πέντε μόλις ημέρες μετά την δημοσίευση της Απόφασης που καθιστούσε συνώνυμους τους όρους «Ελιά Καλαμών» και «Ελιά Καλαμάτας», να δοθεί εντολή για την αναίρεσή της, εκθέτοντας όχι μόνο τον υφυπουργό αλλά και ολόκληρο τον κλάδο σε μια κατάσταση όπου κανείς δεν είναι πλέον βέβαιος τι ισχύει ή τι θα ισχύσει στο άμεσο μέλλον.
Η διγλωσσία του Υπουργείου και τα πισωγυρίσματά ανάλογα με τις αντιδράσεις των ομάδων συμφερόντων καταδεικνύουν δύο πράγματα για το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων:
1. Δεν έχει καμία στρατηγική για την ανάπτυξη του πλέον εμπορικού και εξαγώγιμου ελληνικού προϊόντος
2. Είναι έρμαιο των πιέσεων ομάδων συμφερόντων: τοπικών, κομματικών ή άλλων, οι αντιδράσεις των οποίων καθορίζουν τη δημόσια πολιτική για την ελιά, αντί να έχει μια καλά μελετημένη στρατηγική την οποία να μπορεί να υπερασπιστεί και να προωθήσει.
