Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δυσλειτουργεί και αδυνατεί να χρηματοδοτήσει επαρκώς την πραγματική οικονομία. Σαν να μην έφτανε αυτό, έχει μπει σε περίοδο αστάθειας με άγνωστη την τελική κατάληξη, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται αρνητικά οι μετοχές των τραπεζών.
Οικονομικό έγκλημα
Η διαχείριση της οικονομίας από τον κ. Τσίπρα και τον κ. Βαρουφάκη το πρώτο εξάμηνο του 2015 είχε χαρακτηριστικά οικονομικού εγκλήματος σε ό,τι αφορούσε το τραπεζικό σύστημα.
Αποσύρθηκαν συνολικά καταθέσεις ύψους 40 δισ. ευρώ, χάθηκαν περισσότερα από 35 δισ. ευρώ δημόσιου χρήματος τα οποία είχαν επενδυθεί στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, ανέβηκε το ποσοστό των «κόκκινων» δανείων στο 45% του συνόλου και οδηγηθήκαμε στην τρίτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με όρους που οδήγησαν στον αφελληνισμό τους.
Σύμφωνα με την επίσημη κυβερνητική γραμμή η κατάρρευση των ελληνικών τραπεζών δεν οφείλεται στα λάθη του κ. Τσίπρα και του κ. Βαρουφάκη αλλά στις παρεμβάσεις της ΕΚΤ (Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) με απόφαση του προέδρου της κ. Ντράγκι. Αυτή η θέση η οποία βέβαια δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα εμποδίζει τη συνεννόηση της κυβέρνησης με την ΕΚΤ, προκειμένου να βρεθεί μια λύση στο ελληνικό πρόβλημα ή τουλάχιστον να μεθοδευτεί η παράκαμψή του. Επιπλέον, οι συχνές επιθέσεις της κυβέρνησης στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Στουρνάρα και η προκλητική αδιαφορία της για την τρομοκρατική επίθεση που είχε στόχο τον πρώην πρωθυπουργό και πρώην υποδιοικητή της ΕΚΤ κ. Παπαδήμο κάνουν ακόμη πιο προβληματική τη σχέση της ελληνικής κυβέρνησης με τη διοίκηση της ΕΚΤ.
Το αποτέλεσμα αυτής της αξιοπερίεργης κατάστασης είναι να αμφισβητείται η αξιοπιστία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος χωρίς να εκδηλώνεται κάποια πρωτοβουλία υπέρ του από την πλευρά της ΕΚΤ.
Η πίεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου
Το ΔΝΤ ασκεί πίεση στις ελληνικές τράπεζες θεωρώντας ότι δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα «κόκκινα» δάνεια και γι’ αυτό θα οδηγηθούν, αργά ή γρήγορα, σε νέα ανακεφαλαιοποίηση. Αυτή η προσέγγιση του ΔΝΤ έχει οδηγήσει τις τελευταίες εβδομάδες σε μεγάλη πτώση τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών.
Απαντώντας σε ερώτηση που του έθεσα κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που παρουσίασε την πολιτική της ΕΚΤ, ο κ. Ντράγκι διευκρίνισε ότι στις αρχές του 2018 θα υπάρξει έλεγχος της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM). Με την απάντησή του συντήρησε το κλίμα αβεβαιότητας εφόσον οι ελληνικές τράπεζες δέχονται την πίεση του ΔΝΤ χωρίς να εκδηλώνεται κάποια πρωτοβουλία της ΕΚΤ υπέρ τους.
Τα «κόκκινα» δάνεια
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα υποχρεούται να δώσει σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες τη μάχη για τον περιορισμό των «κόκκινων» δανείων, η οποία περνάει υποχρεωτικά από τους πλειστηριασμούς ακινήτων ακόμη και πρώτης κατοικίας δανειοληπτών που δεν εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους. Εάν οι τράπεζες κινηθούν δυναμικά προς αυτή την κατεύθυνση θα υπάρξουν ιδιαίτερα σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις, ενώ αν ακολουθήσουν μια προσεκτική πολιτική θα χάσουν πολύτιμο χρόνο και θα δικαιωθεί το ΔΝΤ το οποίο πιέζει για την ανακεφαλαιοποίησή τους.
Διαγράφεται ένα αδιέξοδο για το οποίο η κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες. Πρώτον, καθυστέρησε την προετοιμασία της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να έχει πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις. Δεύτερον, δεν έκανε τίποτα για να βγάλει την αγορά ακινήτων από το αδιέξοδο, αντίθετα επέμεινε στην ισοπεδωτική υπερφορολόγηση των ακινήτων μέσω ΕΝΦΙΑ. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να προχωρήσουν οι πλειστηριασμοί χωρίς να απαλλαγούν οι δανειολήπτες που θα χάσουν τα σπίτια τους από τις οφειλές τους και να συνεχιστεί η πτωτική πορεία των τιμών των ακινήτων. Τρίτον, η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για να έρθει σε συνεννόηση με τη διοίκηση της ΕΚΤ ώστε να βρεθεί μια λύση προσαρμοσμένη στις ανάγκες του τραπεζικού μας συστήματος, όπως έγινε πρόσφατα για το ιταλικό τραπεζικό σύστημα.
Χωρίς αξιόπιστο και αποτελεσματικό τραπεζικό σύστημα είναι πρακτικά αδύνατο να περάσει η ελληνική οικονομία σε φάση δυναμικής ανάπτυξης, ενώ έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι με πρόσθετες δυσκολίες.
