Τον Μάιο του 2011 υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη από τους υπουργούς του Συμβουλίου της Ευρώπης η “Σύμβαση για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας Κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας”. Η σύμβαση κατατέθηκε τις προηγούμενες ημέρες στη Βουλή και σήμερα, 8 Μαρτίου, ξεκίνησε η διαδικασία για να γίνει νόμος του κράτους. Με τον τρόπο αυτό επέλεξε η ελληνική Βουλή να τιμήσει την Ημέρα της Γυναίκας.
Επειδή τα περιστατικά βίας ενάντια σε γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης και της ενδοοικογενειακής βίας, πολλές φορές δεν καταγγέλλονται ή όταν καταγγέλλονται τηρείται μυστικότητα, δημιουργείται η αίσθηση ότι δεν είναι πολυάριθμα. Η πραγματικότητα δυστυχώς διαψεύδει την εντύπωση αυτή. Τα φαινόμενα βίας μεταξύ των φύλων έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο 13 εκατομμύρια γυναίκες υπέστησαν σωματική βία μέσα σε ένα χρόνο και 3.700.000 έπεσαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας κ. Γρηγόρη Λέων, “η βία εναντίον των γυναικών και των κοριτσιών είναι μία από τις περισσότερο συστηματικές και διαδομένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκτιμάται ότι πάνω από τρεις στις δέκα γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί, σε κάποια στιγμή της ζωής τους, σωματική ή σεξουαλική βία, είτε από το σύντροφό τους είτε από άγνωστο άνδρα”.
Το 40-50% των γυναικών στην ΕΕ έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, ενώ 500.000 έως 2 εκατ. άνθρωποι στον κόσμο -κυρίως γυναίκες και παιδιά- εκτιμάται ότι διακινούνται παράνομα, κάθε χρόνο, με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εξαναγκαστική εργασία.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές, το 34% των Ελλήνων γνωρίζει στον περίγυρο ή στη γειτονιά κάποια γυναίκα που έχει πέσει θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Το συγκεκριμένο ποσοστό είναι αυξημένο κατά 12% σε σχέση με προηγούμενη μελέτη. Είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ. Στην Ελλάδα η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 έχει δεχθεί περισσότερες από 20.000 κλήσεις σε 5 χρόνια.
Σ' αυτό το περιβάλλον, η κύρωση της λεγόμενης Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης θα εξασφαλίσει έτι περαιτέρω τον σεβασμό στα δικαιώματα των γυναικών, θα περιορίσει την αποστέρηση θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και θα παρακολουθεί την εφαρμογή της με την ίδρυση σχετικού μηχανισμού, του GREVIO.
Η κύρωση αυτής της σύμβασης θα ενισχύσει το εθνικό νομοθετικό πλαίσιο που “υποστηρίζει την πραγμάτωση της αρχής της ισότητας και μπορεί να συμβάλει στην χειραφέτηση των κοινωνικών υποκειμένων, ανεξαρτήτως φύλου”. Δίδεται έμφαση στην πρόληψη βίας μεταξύ των φύλων και στην υλοποίηση προγραμμάτων στήριξης και θεραπείας των θυμάτων και των δραστών. Καθορίζει μια δέσμη κανόνων που αφορούν στην υποχρέωση του κράτους να ποινικοποιήσει συμπεριφορές και να προβλέψει αποζημιώσεις των θυμάτων τέτοιων συμπεριφορών. Προβλέπει ολοκληρωμένες πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.
Γενικά η συνθήκη θεωρεί τη “βία απέναντι στις γυναίκες” ως παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια “μορφή διάκρισης”, ενώ ως βία εννοεί “όλες τις πράξεις που βασίζονται στη βία μεταξύ των φύλων και που ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα τη σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τέτοιων πράξεων, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης αποστέρησης της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο”. Απαγορεύει διαφόρων ειδών διακρίσεις που μπορεί να βασίζονται “στο φύλο, το γένος, τη φυλή, το χρώμα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοινωνική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, την ηλικία, την κατάσταση της υγείας, την αναπηρία, την οικογενειακή κατάσταση, την κατάσταση μετανάστη ή πρόσφυγα ή άλλη κατάσταση».
Ορίζει μια σειρά παραβατικών πράξεων που χαρακτηρίζονται ως βία κατά των γυναικών και που τα κράτη που θα επικυρώσουν τη σύμβαση θα πρέπει να ποινικοποιήσουν, όπως μεταξύ άλλων την ψυχολογική βία, την επίμονη παρακολούθηση (stalking), τη φυσική βία, τη σεξουαλική βία συμπεριλαμβανομένου του βιασμού, που καλύπτει κάθε μη-συναινετική συνεύρεση σεξουαλικής φύσης με ένα άτομο, τον αναγκαστικό γάμο, τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, την εξαναγκασμένη έκτρωση και στείρωση, τη σεξουαλική παρενόχληση και δεν δικαιολογεί τα εγκλήματα που γίνονται στο όνομα της λεγόμενης “τιμής” της οικογένειας.
Να ευχηθούμε να λειτουργήσουν τα μέτρα πρόληψης που προβλέπονται στο συγκεκριμένο νομοθέτημα και να μην απαιτηθεί η επιβολή τιμωρίας που αφήνει τα ψυχικά τραύματα ανεπούλωτα.
