Ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρεται στο κλίμα αβεβαιότητας “που κυριαρχεί, κάνοντας τα πράγματα ακόμα χειρότερα”, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη “η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά εργαλεία για να στηρίξει τους παραγωγούς, διασφαλίζοντας την ασφάλεια της διατροφικής αλυσίδας”. Και τονίζει ότι “λάθη όπως αυτά με τα voucher για μετεκπαίδευση από πολύ χαμηλού επιπέδου ΚΕΚ δεν πρέπει να επαναληφθούν”.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
- Ποιες “πληγές” εκτιμάτε ότι θα αφήσει ο κορονοϊός στην οικονομία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο;
Ο κορονοϊός ξεκίνησε ως μία πρωτόγνωρη υγειονομική κρίση αλλά έχει ήδη μετεξελιχθεί και σε οικονομική με μη μετρήσιμες ακόμα παρενέργειες. Τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα που έχουν ληφθεί τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως έχουν επηρεάσει σημαντικά την οικονομική δραστηριότητα, καθώς πολλοί κλάδοι έχουν σταματήσει τελείως την παραγωγή ενώ άλλοι έχουν περιοριστεί σημαντικά. Ακόμα όμως είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Σε κάποιες χώρες ανακοινώνονται σιγά σιγά μέτρα χαλάρωσης, αλλά και αυτά βρίσκονται υπό την αίρεση ενός δεύτερου ή τρίτου κύματος που μπορεί να ακολουθήσει. Η αβεβαιότητα είναι αυτή που κυριαρχεί, κάνοντας τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τουρισμός, η εθνική μας βιομηχανία. Βρισκόμαστε στα μέσα Απριλίου και δεν ξέρουμε τι θα γίνει με τις καλοκαιρινές διακοπές. Η κυβέρνηση δεν έχει προβεί σε καμία ανακοίνωση. Παράλληλα, από το εξωτερικό τα μηνύματα είναι αντιφατικά. Ο Γάλλος πρωθυπουργός μόλις χθες ζήτησε από τους πολίτες να μην κάνουν κρατήσεις για διακοπές εκτός Γαλλίας. Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι θα διερευνήσει έξυπνες λύσεις για τις διακοπές. Δυστυχώς μόνο όταν θα έχουμε μία αποτελεσματική θεραπεία ή ένα εμβόλιο θα μπορούμε να αξιολογήσουμε το σύνολο των επιπτώσεων του νέου αυτού ιού. Επί της ουσίας βρισκόμαστε στα χέρια της επιστήμης.
- Αρκετοί εκτιμούν ότι η κρίση του κορονοϊού με τη σειρά της έφερε ξανά στο προσκήνιο την κρίση αξιών που τα τελευταία χρόνια διέρχεται η Ευρώπη. Πώς σχολιάζετε αυτή την άποψη;
Είναι αλήθεια ότι και αυτή η κρίση, ιδιαίτερα όσον αφορά την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών, έφερε στο προσκήνιο τις διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν στα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη για το τι είδους Ενωση θέλουμε: μία ενιαία αγορά ή ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα, μία ένωση κρατών και λαών στη βάση αξιών όπως η αλληλεγγύη, η δημοκρατία, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το είδαμε τόσο στην οικονομική κρίση, όσο και στην προσφυγική κρίση του 2015. Δηλώσεις όπως αυτές του υποψήφιου διαδόχου της κ. Μέρκελ ότι η Ιταλία χρησιμοποιεί την κρίση για να πάρει πόρους από την Ενωση είναι προκλητικές και απαράδεκτες, δημιουργώντας φυγόκεντρες δυνάμεις. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι όλα αυτά που μπορούμε να επιτύχουμε μαζί δεν μπορεί να τα πετύχει μόνος του ούτε ο πιο ισχυρός.
- Πώς αξιολογείτε τα αντανακλαστικά της Ευρώπης και των θεσμών της στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κρίσης του κορονοϊού;
Δυστυχώς σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, η ευρωπαϊκή ηγεσία είναι πολύ κατώτερη των περιστάσεων. Σε αντίθεση με τον Πρόεδρο Juncker, η κ. Von der Leyen είναι σχεδόν απούσα, συμπεριφερόμενη περισσότερο σαν Γερμανίδα επίτροπος, αντί να προτάσσει το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον και να θέτει τα κράτη, μικρά ή μεγάλα, προ των ευθυνών τους. Είδαμε τις πρώτες ημέρες τη Γερμανία να μην επιτρέπει τις εξαγωγές πολύτιμου ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού και την Ενωση να έχει ρόλο παρατηρητή.
Στη συνέχεια βέβαια, τουλάχιστον όσον αφορά το ιατρικό κομμάτι, η κατάσταση βελτιώθηκε σημαντικά. Η διεξαγωγή κοινών προμηθειών μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επέτρεψε την προμήθεια προστατευτικού εξοπλισμού αλλά και αναπνευστήρων, με τους ίδιους κανόνες για όλα τα κράτη, αποφεύγοντας εικόνες ανταγωνισμού, όπως έγινε με κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ. Η κινητοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για τον επαναπατρισμό πάνω από 45.000 Ευρωπαίων πολιτών και η ενίσχυσή του με 370 εκατομμύρια ευρώ, διασφάλισε τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού στρατηγικού αποθέματος, το οποίο είναι θα μπορεί να σταλεί δωρεάν σε όποιο ευρωπαϊκό κράτος το χρειαστεί.
Στο οικονομικό κομμάτι, αν και η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup είχε κάποια θετικά σημεία, το πιο σημαντικό σημείο, ο τρόπος χρηματοδότησης και λειτουργίας του νέου ευρωπαϊκού Ταμείου για την Ανάκαμψη, παραπέμφθηκε για την Σύνοδο Κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη.
- Με βάση τα δεδομένα που διαμορφώνονται, η Ελλάδα ποιους τομείς πρέπει να στηρίξει για να μπορέσει να μειώσει κατά το δυνατόν τις συνέπειες και ποια “εργαλεία” υπάρχουν για αυτό;
Χιλιάδες επιχειρήσεις είτε έχουν κλείσει τελείως είτε υπολειτουργούν. Η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν σταματήσει να εργάζονται στο πλαίσιο των απαραίτητων μέτρων πρόληψης που έχουν αποφασιστεί. Για το λόγο αυτό και εμείς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίσαμε τις προηγούμενες εβδομάδες την τροποποίηση των κανόνων για τα διαρθρωτικά ταμεία ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση αυτής της πρωτοφανούς κρίσης. Επίσης αποφασίστηκε η δημιουργία μίας Ευρωπαϊκής Αντασφάλισης για την Ανεργία ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των εργαζομένων και των ανέργων σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.
Η κυβέρνηση πρέπει να αξιοποιήσει όλα αυτά τα μέσα και να παρέχει την απαραίτητη ρευστότητα στις επιχειρήσεις, ώστε αυτές να παραμείνουν ανοιχτές κατά τη διάρκεια αυτής της μεγάλης κρίσης και να μπορούν να ξεκινήσουν όταν η κατάσταση ομαλοποιηθεί. Παράλληλα είναι απαραίτητο να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, με αξιοκρατικά κριτήρια, όπως η μείωση του τζίρου και των εισοδημάτων, καθώς ακόμα και εντός των ίδιων κλάδων υπάρχουν μεγάλες ανισότητες. Λάθη όπως αυτά με τα voucher για μετεκπαίδευση από πολύ χαμηλού επιπέδου ΚΕΚ δεν πρέπει να επαναληφθούν.
Επίσης επιπλέον μέτρα θα χρειαστούν και για τον πρωτογενή τομέα. Τα 150 εκατομμύρια που ανακοινώθηκαν δεν είναι αρκετά. Η χώρα μας πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά εργαλεία για να στηρίξει τους παραγωγούς, διασφαλίζοντας την ασφάλεια της διατροφικής αλυσίδας. Για αυτό το λόγο κατέθεσα και σχετική ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τέλος, αναλόγως και με την εξέλιξη που θα έχει η κρίση, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην τουριστική μας βιομηχανία. Ακόμα δεν γνωρίζουμε πόσο θα επηρεαστεί, αλλά πρέπει να έχουμε έτοιμο ένα σχέδιο το οποίο θα καλύπτει ακόμα και το χειρότερο πιθανό σενάριο.
- Πώς βλέπετε την επόμενη ημέρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη;
Είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις αυτή τη στιγμή για το πώς θα είναι η επόμενη ημέρα. Είναι σίγουρο ότι θα είναι πολύ διαφορετική. Ολα όμως θα κριθούν από το πόσο θα διαρκέσει αυτή η κρίση αλλά και το τι αποφάσεις θα ληφθούν το αμέσως επόμενο διάστημα. Το νέο Ταμείο για την Ανάκαμψη της οικονομίας υπολογίζεται ότι για να είναι αποτελεσματικό θα πρέπει να διαθέτει πόρους άνω του 1 τρισ. ευρώ. Αν η χρηματοδότησή του πέρα από τον προϋπολογισμό συνδυαστεί με την έκδοση ευρωομολόγου, που πλέον δεν αποτελεί διεκδίκηση μόνο των αδύναμων χωρών του νότου αλλά και ισχυρών, όπως η Γαλλία, ή χωρών όπως το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα για την αμοιβαιοποίηση του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δίνοντας έναν νέο αέρα αλληλεγγύης. Αν όμως κυριαρχήσει ο οικονομικός εθνικισμός ισχυρών κρατών όπως της Ολλανδίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας και άλλων δορυφόρων, και τα μέτρα που ληφθούν για τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο είναι ανεπαρκή, τότε κινδυνεύουμε να βρεθούμε μπροστά σε ζωτικά διλήμματα και αχαρτογράφητα νερά για το μέλλον μας.
