Η Τζένη Αργυρίου, η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του KDF, με αφορμή την έναρξη του 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας (18-27/7), παρουσιάζει τους λόγους που την έλκυσε ο χορός εξαρχής, τους σταθμούς της καλλιτεχνικής της πορείας, αλλά και το φετινό πρόγραμμα παραστάσεων και παράλληλων δράσεων οι οποίες «λειτουργούν πολυπρισματικά», υπενθυμίζοντάς μας «πως ο χορός είναι -και παραμένει- μέσο έκφρασης ζωτικής σημασίας για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, καταγωγής ή κοινωνικής θέσης».

Ερ. Τι σας έλκυσε αρχικά στον χορό;

Απ. Νομίζω πως ήταν ένας συνδυασμός πραγμάτων. Η ελευθερία της έκφρασης που δίνει η κίνηση αλλά και η σωματοποίηση της μουσικής που για μένα ήταν αρχικά πολύ σημαντικό μέρος της έκφρασης αυτής. Να μπορείς να αποδώσεις με διαφορετικούς τρόπους τη μουσική που ακούς. Είχα σημείο αναφοράς στιγμές από την καθημερινότητα της οικογένειάς μου που αγαπούσε πολύ τον χορό και χόρευαν διαφορετικά στυλ ο καθένας. Σαν παιδί είχα την ανάγκη να κινούμαι και να ψάχνω συνεχώς τα σωματικά όρια, να δοκιμάζω το σώμα μου, να εμπιστεύομαι τους άλλους και να πιστεύω ότι μαζί μπορούμε να κάνουμε κάτι όμορφο. Οπότε ο χορός ήταν μια διέξοδος να απελευθερώσω την ενέργεια που είχα αλλά και να την τιθασεύσω. Είναι μεγάλη η χαρά όταν βρίσκεις τρόπους και δρόμους να ελέγχεις το σώμα σου και να το οδηγείς σε μέρη που δεν θα πήγαινες αν δεν το έψαχνες και αν δεν του αφιέρωνες χρόνο και προσοχή. Πολύ σημαντική ώθηση επίσης θεωρώ ήταν γενικότερα η εποχή μου μεγάλωσα, από τη μία με ερεθίσματα κλασικής μουσικής, παραστάσεις μπαλέτου και καλλιτεχνικού πατινάζ στην ΕΡΤ αλλά και με σειρές όπως το Fame, ταινίες όπως το Dirty Dancing, που μας ξυπνούσαν την επιθυμία και την αγάπη για το χορό.

Ερ. Ποιες καλλιτεχνικές στιγμές σας ξεχωρίζετε και γιατί;

Απ. Καθοριστική σημασία έπαιξε η φοίτηση μου στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (ΚΣΟΤ) και όταν ως σπουδάστρια της ακόμα, άρχισα να συνεργάζομαι με την sinequanon, μια ομάδα από καταπληκτικούς χορευτές που μόλις είχαν επιστρέψει από τη Νέα Υόρκη και έφεραν μια φρέσκια ματιά και πνεύμα ομαδικότητας. Το γεγονός ότι μπήκα τόσο άμεσα σε αυτή τη δημιουργική και επαγγελματική διαδικασία ήταν θεμέλιος λίθος για την πορεία μου. Επίσης, δεν μπορώ να μην αναφέρω τα χρόνια που έζησα στη Νέα Υόρκη, ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση, όπου γνώρισα πολλούς ενδιαφέροντες καλλιτέχνες και με κάποιους συνεργάστηκα για χρόνια. Ξεχωρίζω τη στιγμή που επέστρεψα στην Αθήνα και αποφάσισα συνειδητά ότι θα αφοσιωθώ αποκλειστικά στη δημιουργία πρωτότυπων έργων και έτσι, μπήκα στη διαδικασία δημιουργίας εταιρείας για να μπορέσω να κάνω επαγγελματικά αυτό που αγαπούσα. Καλλιτεχνικά έχω τρεις βασικούς σταθμούς: Ο πρώτος αφορά τη δεκαετία 2003-2014, κατά την οποία το έργο μου είχε πολύ έντονο το στοιχείο της τεχνολογίας και το ερώτημα πώς αυτή επηρεάζει τη ζωή μας. Ο δεύτερος σταθμός, ήταν η επιστροφή μου στο σώμα και στη δύναμη του χορού να συνδέει κόσμους και να φέρνει τους ανθρώπους κοντά. Μεταξύ 2016 και 2024, πραγματοποίησα ένα πολυετές ταξίδι έρευνας πάνω σε αρχέγονες μορφές έκφρασης, που οδήγησε στη δημιουργία των έργων Ανώνυμο, Synaxis και Μιντάτι. Τελευταίος σταθμός είναι οι αναθέσεις έργων όπως το Memoria Obscura από τον Βαγγέλη Νικόπουλο, το Inventory (Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα) και το Synthesis (Εθνική Λυρική Σκηνή) που με οδήγησαν να ασχοληθώ με την ιστορία, τη συλλογική μνήμη, το αρχείο και τη σχέση του έργου με τον τόπο και την κοινότητα. Μέσα από αυτές τις εμπειρίες συνειδητοποίησα πόσο κρίσιμη είναι η ανάθεση για έναν καλλιτέχνη και τα προγράμματα φιλοξενίας καλλιτεχνών καθώς δημιουργούν ένα πλαίσιο που τον απαλλάσσει από την πίεση της εύρεσης θεματικής αφετηρίας, δίνοντάς του τη δυνατότητα να εισέλθει σε νέους κόσμους και να εξελιχθεί μέσα από νέες μεθόδους και διαδρομές.

Τέλος, θα ήθελα να ξεχωρίσω τα έργα που συνυπογράφω με καλλιτέχνες από άλλα πεδία, εστιάζοντας στη συνεργασία μου την τελευταία δεκαετία με τον εικαστικό Βασίλη Γεροδήμο. Τα έργα που συνυπογράφουμε επιχειρούν τολμηρές προσεγγίσεις, με βαθιά έρευνα και ρίσκο και συνιστούν μια εμπειρία ουσιαστικά πρωτόγνωρη.

Ερ. Είστε η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του KIDF, που φέτος διανύει την τέταρτη δεκαετία του. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η θέση;

Απ. Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ελληνικής χορευτικής σκηνής και είναι σημείο αναφοράς στον διεθνή χάρτη. Νιώθω μεγάλη τιμή -αλλά και ευθύνη- που σχεδιάζω τα επόμενα βήματα ενός τόσο σημαντικού θεσμού. Φέτος, το φεστιβάλ γιορτάζει μια διαδρομή 30 χρόνων, με εμπνευσμένες και εμβληματικές προσωπικότητες στο τιμόνι του, στις σκηνές του, στα γραφεία και στα παρασκήνια. Στο διάστημα αυτό, παρουσιάστηκαν εκατοντάδες παραστάσεις από ελληνικές και ξένες ομάδες, ενώ φιλοξενήθηκαν χορογράφοι που έχουν γράψει ιστορία στο παγκόσμιο στερέωμα του σύγχρονου χορού. Παράλληλα, αναπτύχθηκε ένα πλούσιο πρόγραμμα παράλληλων εκδηλώσεων, σεμιναρίων και διαλέξεων -με χιλιάδες συμμετοχές. Και σε προσωπικό επίπεδο το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας έχει πολύ σημαντική θέση στην καρδιά μου. Αυτά τα 30 χρόνια της δυναμικής του εξέλιξης έχουν διαμορφώσει και τη δική μου καλλιτεχνική ταυτότητα και με έχουν γεμίσει με εικόνες, γνώσεις, και μνήμες. Η θέση λοιπόν αυτή που ανέλαβα είναι πολύ σημαντική, πολύ δημιουργική και φέρει πολύ μεγάλη ευθύνη. Επιθυμώ το έργο που έχει επιτελεστεί να εμπεριέχεται στα επόμενα βήματα, χωρίς ωστόσο αυτό να εμποδίζει και την αλλαγή όπου αυτή χρειάζεται, καθώς η σημερινή εποχή έχει και άλλες ανάγκες.

Έρχομαι στο Φεστιβάλ από τότε που ήμουν φοιτήτρια. Αρχικά ως σπουδάστρια και θεατής των παραστάσεων, και στη συνέχεια ως δημιουργός. Σε μια εποχή που δεν είχαμε πρόσβαση στην πληροφορία ούτε ήταν εύκολο να ταξιδέψουμε, το Φεστιβάλ λειτουργούσε σαν πυρήνας συλλογής ιδεών, πληροφορίας, έμπνευσης και γνώσης με κορυφαίες παραστάσεις και καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Έτσι, και για μένα όπως και για την κοινότητα του χορού στην Ελλάδα, η πόλη της Καλαμάτας συνδέεται με μια «γιορτή» της τέχνης του χορού, με μαγικές στιγμές, αποτελεί σημείο συνάντησης και ανατροφοδότησης. Η φετινή χρονιά, που ο θεσμός κλείνει τα 30 του χρόνια και ξεκινά την επόμενη δεκαετία ζωής του είναι μια κομβική στιγμή, μια επέτειος που μας καλεί να αναλογιστούμε τη διαδρομή, ώστε να κατανοήσουμε τι έχει γίνει μέχρι τώρα, να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας, να οραματιστούμε το μέλλον και να αναρωτηθούμε: Ποιος είναι ο ρόλος που πρέπει να έχει ένα φεστιβάλ χορού σήμερα; Πώς συνδέεται η τέχνη του χορού με το παρόν, πώς αντανακλώνται οι ανησυχίες και οι συνθήκες της εποχής στις διάφορες γενιές καλλιτεχνών και πώς μετασχηματίζονται μέσα από τη χορογραφική τους πράξη; Έτσι προσκάλεσα χορογράφους που έχουν μοναδική καλλιτεχνική γραφή, που καταθέτουν κάτι προσωπικό και αφυπνίζουν σκέψεις και συναισθήματα γύρω από απλές αλλά πολύτιμες έννοιες όπως ο άνθρωπος, η φύση, η αναπνοή, η παύση, η τελετουργία και η κοινότητα.

Ερ. Μεγάλα ονόματα, πλούσιο πρόγραμμα και ξεχωριστές συνεργασίες θα δούμε φέτος στο 31ο KIDF. Με ποια «πυξίδα» κάνατε τις επιλογές;

Απ. Προσπάθησα να σχεδιάσω ένα φεστιβάλ που αφουγκράζεται τις αγωνίες της εποχής και δίνει βήμα σε έργα που συνομιλούν με τον δικό τους τρόπο με το παρόν. Εκείνο που αναζήτησα είναι κάθε έργο να μπορεί να προσφέρει μια μοναδική ματιά, μια προσωπική καλλιτεχνική γραφή και στο σύνολό τους να συνθέτουν ένα μωσαϊκό. Σε όλη τη διαδικασία μελέτης και επιλογής των έργων που υποβλήθηκαν, είχα στο μυαλό μου τι είναι αυτό που καταθέτει ο κάθε χορογράφος, ποια είναι η «εντύπωση» που αποτυπώνεται στο τέλος και πώς συνεισφέρει στο επίπεδο του συνόλου. Σταδιακά σχηματίστηκε μια παλέτα διαφορετικών χρωμάτων, κάτι σαν μια παρτιτούρα όπου οι διαφορετικές φωνές συνομιλούν και αλληλεπιδρούν, ενώ σε εμάς φτάνει ένα ενιαίο ηχητικό αποτέλεσμα. Στον πυρήνα του Φεστιβάλ βρίσκεται ο χορός που μιλάει για την ανθρώπινη κατάσταση, που μας συνδέει με τα βαθιά κομμάτια του εαυτού μας, που αναπτύσσεται γύρω από απλές αλλά πολύτιμες έννοιες όπως ο άνθρωπος, η φύση, η τελετουργία, η αναπνοή, η παύση και μας βοηθά να χτίσουμε γέφυρες κατανόησης και αλληλεγγύης. Το φετινό πρόγραμμα υπενθυμίζει πως ο χορός είναι -και παραμένει- μέσο έκφρασης ζωτικής σημασίας για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, καταγωγής ή κοινωνικής θέσης. Με αυτό το σκεπτικό θα έλεγα ότι οι παραστάσεις, όπως και οι παράλληλες δράσεις, λειτουργούν πολυπρισματικά: Δεν ενώνονται από έναν ενιαίο θεματικό άξονα, αλλά επικοινωνούν μέσα από την ποικιλομορφία τους. Η επιλογή, ο σχεδιασμός και η διαδοχή των έργων έγινε με την επιθυμία να λειτουργήσει στο σύνολο σαν μια βιωματική διαδικασία που χτίζεται μέσα στο δεκαήμερο και σε προσκαλεί σε ένα ταξίδι αναστοχασμού και επανασύνδεσης με τη φύση. Ο παλμός δηλαδή του Φεστιβάλ χτίζεται μέσα από τη διαδοχή των έργων, αναπτύσσοντας σταδιακά ένα συλλογικό σώμα, που μας καλεί να ταξιδέψουμε από τον κόσμο του ενός καλλιτέχνη στον άλλον, για να ξαναβρούμε τον εαυτό μας και να ξαναβρεθούμε με τους άλλους.

Το φετινό Φεστιβάλ μας καλεί να γιορτάσουμε τη δύναμη του χορού να υπερβαίνει γεωγραφικά και πολιτισμικά σύνορα, και να ενεργοποιεί τόσο νέους όσο και αρχαίους κώδικες της μεταξύ μας επικοινωνίας.

Ερ. Ποιο είναι το όραμά σας για το KIDF, αλλά και για τη σχέση του με την κοινωνία της Καλαμάτας;

Απ. Όραμά μου είναι το Φεστιβάλ να διατηρήσει και να ενδυναμώσει το υψηλό επίπεδο και τον πρωτοποριακό χαρακτήρα του καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού προγράμματος του, στοιχεία που ενισχύουν τη διεθνή του φήμη. Παράλληλα, μέσα από αναθέσεις έργων, ευελπιστώ να χτιστούν ουσιαστικές γέφυρες ανάμεσα στην τέχνη του χορού και την ίδια την πόλη -τις κοινότητες, την ιστορία της, το φυσικό και αστικό της τοπίο. Η φετινή επιπλέον ενίσχυση του ΥΠΠΟ για τον εορτασμό των 30 ετών, μας έδωσε τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε ένα διευρυμένο φάσμα δράσεων, κάποιες από τις οποίες εμπλέκουν άμεσα στην καλλιτεχνική δημιουργία τις κοινότητες της πόλης της Καλαμάτας, κάνοντας αισθητή την παρουσία του χορού στην πόλη όλο τον χρόνο. Χαρακτηριστικά φέτος, το σκεπτικό μας ήταν να ξεκινήσουμε από τα άκρα της σπονδυλικής στήλης της τοπικής κοινωνίας και έτσι πραγματοποιούμε την πρώτη μας ανάθεση στη χορογράφο Παναγιώτα Καλλιμάνη που δουλεύει με άτομα 60+ από τις Λέσχες Φιλίας του Δήμου Καλαμάτας για το έργο Φωνές. Έχει ήδη ολοκληρωθεί εργαστήριο σχετικά με την ψυχοκινητική ανάπτυξη με εκπαιδευτικούς παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας, κάνοντας χρήση εργαλείων που μπορούν να εφαρμοστούν μέσα στο σχολικό χώρο. Θα θέλαμε να γίνεται κάθε χρόνο τουλάχιστον μία ανάθεση έργου που ενεργοποιεί τη συνάντηση των καλλιτεχνών με τον τόπο και το τοπίο και γίνεται αφετηρία για νέες καλλιτεχνικές δημιουργίες. Επιπλέον, η επετειακή χρονιά έδωσε το έναυσμα να ενεργοποιηθεί και το αρχείο του Φεστιβάλ που γίνεται πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία νέων έργων από καλλιτέχνες διαφορετικών πεδίων.

Ως ανεξάρτητη χορογράφος με πολυετή παρουσία στον χώρο, νοιάζομαι πολύ για τους Έλληνες δημιουργούς και για τη σύγχρονη ελληνική σκηνή. Οπότε με απασχολούν και ζητήματα όπως η προοπτική του Φεστιβάλ να στηρίξει περαιτέρω τους Έλληνες δημιουργούς, να προσφέρει στο πεδίο της έρευνας, να δώσει έμπνευση για δημιουργία, και να γίνει μέσο δικτύωσης και προώθησης των ελληνικών παραγωγών. Υπάρχει λοιπόν και ένα άλλο πεδίο που με απασχολεί, αυτό της λειτουργίας του Διεθνούς Κέντρου Χορού καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Θα ήθελα η Καλαμάτα να είναι η Πόλη του Χορού όλο τον χρόνο, αναπτύσσοντας ένα Κέντρο αφιερωμένο στην τέχνη του χορού το οποίο θα παρέχει τις συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη ιδεών και ζυμώσεων μεταξύ Ελλήνων και ξένων δημιουργών. Ένας χώρος ανοιχτός στο διάλογο μεταξύ των τεχνών και άλλων επιστημονικών πεδίων, που θα συμβάλει στην προώθηση των Ελλήνων καλλιτεχνών εντός και εκτός Ελλάδας.

Όλα αυτά τα πολλαπλά επίπεδα εργασίας ήταν και είναι μεγάλη πρόκληση και το ευχάριστο μέσα σε όλες τις εύλογες δυσκολίες που συνοδεύουν ένα τέτοιο εγχείρημα, ήταν η συναρπαστική περιπέτεια γνωριμίας και δημιουργίας μιας νέας ομάδας -αυτής του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας την οποία και ευχαριστώ από καρδιάς που συμπορεύονται με το όραμά μου δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό. Όπως ευχαριστώ και την Υπουργό Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη και τον Δήμαρχο Καλαμάτας κο Θανάση Βασιλόπουλο, για την εμπιστοσύνη που δείχνουν στο πρόσωπό μου και την εξαιρετική έως τώρα συνεργασία μας για την υλοποίηση της φετινής επετειακής διοργάνωσης αλλά και για το σχεδιασμό δράσεων για όλον τον χρόνο.

Πηγή φωτογραφίας: Γραφείο Τύπου του KDF, Πορτέτο Τζένης Αργυρίου @ Παναγιώτης Μαΐδης.

Πηγή : ΑΠΕ

~ Συνέντευξη της Τζένης Αργυρίου στη δημοσιογράφο Ελένη Μάρκου