Πρόκειται για τον “Κρητικό”: ένα αφηγηματικό ποίημα του Διονύσιου Σολωμού, που μέσα από μια σύνθεση λόγου, μουσικής και εικαστικής εικόνας φωτίζει το αρχέτυπο της ηρωικής ελληνικής ψυχής, ενώ ταυτόχρονα συνδιαλέγεται και με άλλα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. «Πατρίδα μου είναι ο Σολωμός, ο Ρίτσος, ο Καρυωτάκης, ο Καζαντζάκης, ο Λειβαδίτης, αλλά είναι και ο Νίτσε, ο Χικμέτ, ο Λόρκα, ο Γκιμπράν και τόσοι ακόμα» λέει άλλωστε ο Μάριος Ιορδάνου. Ο ίδιος μαζί με τη σύντροφό του Σοφία Καζαντζιάν είναι αποφασισμένοι να βαδίσουν το προσωπικό τους μονοπάτι στο θέατρο - το οποίο, πάντως, τους έχει οδηγήσει ήδη στην παγκόσμια αναγνώριση, μέσα από παραστάσεις σε μεγάλες μητροπόλεις... αλλά και μία βράβευση από την UNESCO.
- Η παράσταση που μας φέρνετε απόψε στην Καλαμάτα, “Ο Κρητικός”, είναι βραβευμένη από την UNESCO. Πώς προέκυψε αυτή η διάκριση;
Ξεκινώντας με την παράστασή μας “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...” για τον Νίκο Καζαντζάκη, και συνεχίζοντας με τις παραστάσεις “Ο Κρητικός” και “Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos)”, τα τελευταία χρόνια κάνουμε μία προσπάθεια να ταξιδέψουμε την ελληνική λογοτεχνία σε όλο τον κόσμο. Εχοντας ήδη ανεβάσει τις παραστάσεις αυτές στο Παρίσι, στη Ζυρίχη, στο Μόναχο, στο Βερολίνο, στο Λονδίνο, στη Μόσχα, στο Δουβλίνο και αλλού, ήρθε και η βράβευση για την “Ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό” μέσω των θεατρικών μας παραστάσεων.
- Τι σας συγκινεί στον λόγο του Διονύσιου Σολωμού; Γνωρίζουν οι Ελληνες αρκετά τον εθνικό τους ποιητή - ή τον έχουν “εντοιχίσει” σε ένα πλαίσιο συμβολικό, που αφήνει απέξω τη λογοτεχνική του αξία;
Ο Διονύσιος Σολωμός είναι από τους σπουδαιότερους ποιητές που έχουν περάσει από τον κόσμο αυτόν. Η αξία του για τη χώρα μας είναι ότι χάρη σε αυτόν επέζησε και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο ο αγώνας του '21. Η αξία του, επίσης, είναι ότι επέλεξε να γράψει στα ελληνικά, όταν η πρώτη του γλώσσα ήταν η ιταλική και ήδη θριάμβευε στην Ιταλία ως νέος Δάντης. Τα αρνήθηκε όμως όλα και έγραψε για να εμπνεύσει τον αγώνα των Ελλήνων σε μία γλώσσα τόσο υψηλή και μαγική, όσο κανένας άλλος.
Αυτό που εμένα προσωπικά με συγκινεί είναι το πάθος του, οι αντιθέσεις του, η προσωπική του ιστορία. Ο Σολωμός είναι κάτι παραπάνω από Ελληνας ποιητής. Είναι παγκόσμιος ποιητής. Στη Ρωσία που παίξαμε, ήξεραν όλα τα έργα του απέξω, καθώς έχει μεταφραστεί από τον Αρσένιο Ταρκόφσκι. Είναι δυνατόν να μην έχουμε εμείς γνώση αυτού του θησαυρού;
- Τα τελευταία χρόνια ασχολείστε με παραστάσεις που προβάλλουν, στο εσωτερικό και κυρίως στο εξωτερικό, μεγάλους Ελληνες δημιουργούς. Τι σας ώθησε στη συγκεκριμένη επιλογή; Σκοπεύετε να συνεχίσετε έτσι;
Πιστεύω, όπως έλεγε ο αγαπημένος μου Γιάννης Ρίτσος, πως κάνουμε ποίηση και τέχνη για να ενώσουμε τον κόσμο - και όπως έγραφε ο μεγάλος Νίκος Καζαντζάκης, έτσι κι εγώ “δε δέχομαι τα σύνορα”. Είναι τόσο κρίμα να περιορίζει ο άνθρωπος την ψυχή του από τη γεωγραφία. Εγώ ένιωθα πάντα πως πατρίδα μου είναι οι άνθρωποι που έχουν μιλήσει στην καρδιά μου, που με έχουν πλάσει και έχουν διευρύνει τους πνευματικούς μου ορίζοντες. Ετσι, πατρίδα μου είναι ο Σολωμός, ο Ρίτσος, ο Καρυωτάκης, ο Καζαντζάκης, ο Λειβαδίτης, αλλά είναι και ο Νίτσε, είναι ο Χικμέτ, είναι ο Λόρκα, είναι ο Γκιμπράν και τόσοι ακόμα. Ναι, είναι στόχος μου να συνεχίσω να πορεύομαι έτσι.
- Είναι αυτή μια πολιτιστική “επένδυση” που πιστεύετε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να βρει μιμητές, σε μια πιο οργανωμένη προσπάθεια να αξιοποιήσει η Ελλάδα τις σύγχρονες πνευματικές της παρακαταθήκες;
Είμαι υπέρ της προσωπικής παίδευσης, του προσωπικού αγώνα για αλλαγή, για εξέλιξη και για πρόοδο. Με εκφράζει ο άνθρωπος που, αντί να λέει πως πρέπει να αλλάξει ο κόσμος, αλλάζει ο ίδιος πρώτα τον εαυτό του - ή έστω τη θέση του μέσα στον κόσμο αυτό. Με εκφράζει ο άνθρωπος που διαλέγει το μονοπάτι και όχι τη λεωφόρο. Αλλωστε οι λίγοι μπορεί να μην κάνουν τόσο θόρυβο όσο οι πολλοί, αλλά ο ψίθυρός τους έχει μεγαλύτερη αξία.
- “Ο Κρητικός” έκανε πρεμιέρα στη Ζυρίχη και παρουσιάστηκε επίσης σε Λονδίνο και Μόναχο, πριν επιστρέψει στην Αθήνα και τη Ζάκυνθο. Είναι η ιδιωτική, η δική σας πρωτοβουλία που ωθεί αυτή την εξωστρέφεια, και το κράτος έρχεται πιθανό ν βοηθητικά, ή συμβαίνει το αντίθετο;
Το δρόμο αυτό τον άνοιξα μόνος μου, μαζί με τη Σοφία Καζαντζιάν, τη συνοδοιπόρο μου σε ζωή και θέατρο. Μόνοι μας, με τη μαύρη τσάντα μας, τα στραβοπατημένα μας παπούτσια, τα ποιήματά μας (για να παραφράσω στίχους του Ρίτσου) ξεκινήσαμε το “ταξίδι” αυτό, από το Βερολίνο. Την παράσταση την παρακολούθησαν παραγωγοί από το εξωτερικό και συνεχίσαμε την πορεία μας.
Η πρωτοβουλία αυτή βρήκε στήριξη από ελληνικής πλευράς στην πορεία, όταν άνθρωποι από την κατάλληλη θέση είδαν τις παραστάσεις μας και επέλεξαν να εκπροσωπήσουμε την Ελλάδα στο Ετος Ελληνορωσικής Φιλίας, καθώς και να συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε τον ελληνικό λόγο στο εξωτερικό.
- Επί σκηνής “Ο Κρητικός” συνομιλεί και με άλλα εμβληματικά έργα της ελληνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πώς προκύπτει αυτό το αντάμωμα και τι υπηρετεί;
Τη θεατρική διασκευή την υπογράφει η Σοφία Καζαντζιάν, η οποία εκτός από εξαιρετική ηθοποιός είναι και γλωσσολόγος. Εχει μελετήσει λοιπόν το έργο του Σολωμού εις βάθος και γνωρίζει τις επιρροές του και τους πνευματικά συγγενείς του ποιητές. Το πάντρεμα επί σκηνής, για παράδειγμα, του Κρητικού με τον Φάουστ είναι μαγικό.
- Στην παράσταση συνυπάρχουν επίσης αρκετές μορφές τέχνης. Πρόκειται για μια σταθερή σας επιλογή, ή έτσι εξυπηρετείται καλύτερα το συγκεκριμένο έργο;
Το είδος του θεάτρου που έχω επιλέξει να κάνω συνδυάζει πάντα το λόγο με άλλες μορφές τέχνης, όπως είναι η μουσική, ο χορός, το τραγούδι, οι εικαστικές παρεμβάσεις. Ολες οι τέχνες τίθενται στην υπηρεσία του δημιουργού στον οποίο έχω επιλέξει να αποτίσω, μέσω της παράστασης, φόρο τιμής.
- Εάν απευθύνατε εσείς ο ίδιος μια πρόσκληση στους αναγνώστες, για να δουν την παράσταση, τι θα τους λέγατε; Για ποιο λόγο και με ποια διάθεση θα θέλατε να έρθουν απόψε να συναντήσουν τον “Κρητικό”;
Θα δανειστώ μία φράση του Νίτσε που λέει “όποιου η καρδιά έχει αυτιά για να μ' ακούσει, θα τη βαρύνω με την ευτυχία μου”.
Οποιος έρθει με ανοιχτή την καρδιά και το μυαλό του, σίγουρα θα νιώσει στο τέλος της παράστασης αυτή τη λύτρωση, αυτή την ευτυχία, αυτή την ολοκλήρωση και την κάθαρση που νιώθω κι εγώ επί σκηνής.
Ο Μάριος Ιορδάνου ανεβάζει σε δική του σκηνοθεσία για πρώτη φορά στο θέατρο ένα αριστουργηματικό έργο του εθνικού ποιητή της Ελλάδας, Διονύσιου Σολωμού. Πρόκειται για τη συγκλονιστική ιστορία αγάπης και αυτοθυσίας ενός Κρητικού πολέμαρχου και της αγαπημένης του, που κατέκτησε κοινό και κριτικούς σε Ελλάδα και Ευρώπη. Η παράσταση έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στον Καθεδρικό Ναό της Ζυρίχης υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας και της Γ. Γ. Α. Ε. Στη συνέχεια ανέβηκε στην Αίθουσα Καλλιτεχνών στο Μόναχο, στο Great Hall στο Λονδίνο, στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, στο Λόφο του Στράνη στη Ζάκυνθο κ.α. Η παράσταση και οι δημιουργοί της, Μάριος Ιορδάνου και Σοφία Καζαντζιάν, βραβεύτηκαν από την UNESCO για την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού εντός και εκτός συνόρων.
Σάββατο 3 Νοεμβρίου
2 παραστάσεις: 6.30 μ.μ. και 9 μ.μ.
Αμφιθέατρο "Θεόδωρος Αγγελόπουλος"
(Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας)
Πληροφορίες: 6974-876024
