Εξάλλου, τα περιθώρια ανάπτυξης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι τεράστια και έως τώρα δεν τα έχουμε αξιοποιήσει όσο θα έπρεπε, διαπιστώνει. Τονίζει την ανάγκη να αναπτύξουμε σήμερα ταχύτατα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων, για να ολοκληρωθούν όσο το δυνατόν ομαλότερα το σχολικό και το ακαδημαϊκό έτος. Και προσθέτει πως η ευκαιρία που μας δίνεται, για διεύρυνση και θεσμική κατοχύρωσή της στα σχολεία και τα πανεπιστήμια κατά τα διεθνή πρότυπα, δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη.
Σε ό,τι αφορά στους κινδύνους για τις πανελλήνιες εξετάσεις, η κ. Χριστοφιλοπούλου σημειώνει ότι οι μέχρι τώρα εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας σε σχέση με την εξεταστέα ύλη και με την οργάνωση των εξετάσεων σε ανοικτούς χώρους είναι στη σωστή κατεύθυνση. Τελούν, ωστόσο, και αυτές υπό την αίρεση της εξέλιξης της νόσου στη χώρα και των υποδείξεων των ειδικών.
- Επανήλθατε στα καθήκοντα της Επίκουρης Καθηγήτριας Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο πέρυσι το καλοκαίρι. Ηδη, δηλαδή, πριν ξεσπάσει αυτή η πρωτόγνωρη για όλους μας κατάσταση, είχατε την εμπειρία της εξ αποστάσεως διδασκαλίας. Πείτε μας γι' αυτή την εμπειρία και πώς αξιοποιούνται, αν αξιοποιούνται και από τα άλλα ελληνικά πανεπιστήμια, τα τεχνολογικά μέσα, όχι μόνο για να μη χαθεί το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, αλλά και για τον εκσυγχρονισμό τους και την εισαγωγή νέων μέσων και τρόπων διδασκαλίας.
Η κρίση του κορονοϊού διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα στις ζωές όλων μας. Μας έχει δυσκολέψει στην καθημερινότητά μας, μπορεί όμως να γεννά και ευκαιρίες. Η τήρηση των αποστάσεων μεταξύ μας και η παραμονή στο σπίτι δεν πρέπει να οδηγούν σε κοινωνική απομόνωση. Η ανάπτυξη της ψηφιακής διακυβέρνησης μπορεί να διευκολύνει τις εξ αποστάσεως συναλλαγές κράτους-πολίτη: Αυτές τις ημέρες είδαμε πολλές πρωτοβουλίες ψηφιακών εφαρμογών από το άλλοτε επιφυλακτικό κεντρικό κράτος. Η ανάπτυξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μπορεί, αντίστοιχα, να διασφαλίσει την εξομάλυνση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, με στόχο να μην χαθεί η χρονιά για τους φοιτητές και μαθητές μας.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπορεί επίσης να συμβάλει καθοριστικά και την επαύριο της κρίσης, δίνοντας εναλλακτικές λύσεις, πέρα από τα όρια της συμβατικής διδασκαλίας στα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας.
Εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) δεν έδωσε απλά και μόνο τη δυνατότητα σε χιλιάδες συμπολίτες μας να αποκτήσουν πανεπιστημιακή μόρφωση. Με τη μεθοδολογία που ακολούθησε, υπήρξε πρωτοπόρο στις διαδικασίες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που αφορούν τόσο την τεχνολογική όσο όμως και την παιδαγωγική/εκπαιδευτική διάσταση του όρου. Το ΕΑΠ επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τα συμβατικά πανεπιστήμια, αλλά και την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα.
- Πιστεύετε ότι δεν είναι αρκετά διαδεδομένη η εξ αποστάσεως εκπαίδευση; Θα μπορούσε να εισαχθεί ίσως και στις άλλες εκπαιδευτικές βαθμίδες, ή τόσο οι ακαδημαϊκοί καθηγητές όσο και οι εκπαιδευτικοί των άλλων βαθμίδων δεν είναι εξοικειωμένοι;
Την τελευταία δεκαετία λειτούργησαν αρκετές ψηφιακές εκπαιδευτικές πλατφόρμες και προγράμματα e-learning σε σχολεία και πανεπιστήμια. Επίσης οργανώθηκαν πολλά προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στις βασικές ψηφιακές γνώσεις και δεξιότητες. Ωστόσο, τα περιθώρια ανάπτυξης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι τεράστια και έως τώρα δεν τα έχουμε αξιοποιήσει όσο θα έπρεπε. Επιβάλλεται να κάνουμε άλματα προς την κατεύθυνση αυτή, όχι μόνο για να αντιμετωπίσουμε την πρωτόγνωρη κρίση που έφερε η νέα πανδημία, αλλά και για να προσαρμόσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα στον 21ο αιώνα και στα δεδομένα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Σήμερα χρειάζεται να αναπτύξουμε ταχύτατα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων, για να ολοκληρωθούν όσο το δυνατόν ομαλότερα το σχολικό και το ακαδημαϊκό έτος. Σε αυτή τη φάση η διδασκαλία μέσω τηλεδιάσκεψης, η οποία αποτελεί εύχρηστο και σχετικά περισσότερο διαδεδομένο τρόπο ψηφιακής επικοινωνίας, αποτελεί τη βέλτιστη λύση.
Το αμέσως επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η ευρύτερη επένδυση στα νέα συστήματα εξ αποστάσεως διδασκαλίας και αυτομάθησης, με στόχο την ενδυνάμωση της κοινωνίας της γνώσης.
- Είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τη διά βίου μάθηση, δεν συμφωνείτε; Μήπως με αυτή την ευκαιρία θα έπρεπε να διευρυνθεί η χρήση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, με πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας;
Η ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας αλλά και των ιδιαίτερων παιδαγωγικών μεθόδων για την εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι επιτακτική ανάγκη για το μέλλον της εκπαίδευσης στη χώρα.
Η ευκαιρία που μας δίνεται, για διεύρυνση και θεσμική κατοχύρωσή της στα σχολεία και τα πανεπιστήμιά μας κατά τα διεθνή πρότυπα, δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη.
Δεν αρκεί όμως να προμηθευτούμε τον κατάλληλο ψηφιακό εξοπλισμό και να μάθουμε να τον χειριζόμαστε όσοι διδάσκουμε. Η εκπαίδευση από απόσταση, εκτός από τα ψηφιακά εργαλεία, όπως οι πλατφόρμες και η τηλεδιάσκεψη, έχει τα δικά της χαρακτηριστικά ως προς τις παιδαγωγικές μεθόδους, τον τρόπο λειτουργίας, την ανάπτυξη σχέσεων εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενων.
Οι ώρες που οι εκπαιδευόμενοι επικοινωνούν με -και διδάσκονται από- τους δασκάλους/καθηγητές τους είναι σημαντικές. Εξίσου όμως σημαντικές είναι οι πολύ περισσότερες ώρες που προετοιμάζονται και μελετούν μόνοι τους. Είναι προφανές ότι το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιείται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση πρέπει να είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να υποστηρίζει ιδιαίτερα τη διαδικασία αυτομάθησης των μαθητών ή φοιτητών όταν μελετούν, γράφουν εργασίες ή προετοιμάζονται για τις εξετάσεις. Η ύλη, άρα, πρέπει να διαμορφωθεί κατά τέτοιο τρόπο που να τους καθοδηγεί στο επόμενο μαθησιακό βήμα.
Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο μπορεί να συμβάλει στη διαδικασία αυτή με την πολυετή τεχνογνωσία και εμπειρία του ερευνητικού και διδακτικού προσωπικού του και των διοικητικών του στελεχών.
Το υπουργείο Παιδείας οφείλει να αναπτύξει πρωτοβουλίες και δραστηριότητες προς αυτήν την κατεύθυνση μόλις ξεπεραστεί η σημερινή κρίση.
- Εχετε διατελέσει υφυπουργός Παιδείας και θα ήθελα μέσα από αυτή την εμπειρία σας να μοιραστείτε τυχόν προβληματισμούς για τους μαθητές οι οποίοι δίνουν φέτος πανελλήνιες. Πιστεύετε ότι έχουν καθυστερήσει να γίνουν κάποια βήματα για να σωθεί η χρονιά; Επρεπε να έχει προβλέψει περισσότερα και διαφορετικά το υπουργείο;
Στην περίπτωση των εξετάσεων φτάνουμε στα όρια των δυνατοτήτων της ψηφιακής τεχνολογίας. Η διεξαγωγή τους δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με φυσική παρουσία εξεταστών και εξεταζομένων για να διασφαλίζεται η μη διαβλητότητά τους.
Αρα η εξίσωση των εξεταστικών αναγκών με τις απαιτήσεις για τήρηση αποστάσεων και αποφυγή συναθροίσεων λόγω κορονοϊού είναι δύσκολη για την ηγεσία, τα στελέχη της διοίκησης αλλά και τους εκπαιδευτικούς του υπουργείου Παιδείας, που κάθε χρόνο διασφαλίζουν το αδιάβλητο των Πανελληνίων Εξετάσεων. Το πρόβλημα επιτείνεται λόγω του ότι δεν γνωρίζουμε την εξέλιξη της πανδημίας και τις αλλαγές που αυτή θα επιφέρει στις οδηγίες των ειδικών για την αντιμετώπισή της. Παρόμοιες καταστάσεις, σε μικρότερη κλίμακα, αντιμετωπίζουμε και στα πανεπιστήμια για την οργάνωση των εξεταστικών περιόδων.
Οι μέχρι τώρα εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας σε σχέση με την εξεταστέα ύλη και με την οργάνωση των εξετάσεων σε ανοικτούς χώρους είναι στη σωστή κατεύθυνση. Τελούν, ωστόσο, και αυτές υπό την αίρεση της εξέλιξης της νόσου στη χώρα και των υποδείξεων των ειδικών.
Οσοι έχουμε βιώσει το άγχος των πανελληνίων εξετάσεων, είτε οι ίδιοι είτε ως γονείς, κατανοούμε την ιδιαίτερη αγωνία και ανασφάλεια που δημιουργούν οι κρίσιμες και ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες των φετινών εξετάσεων στους υποψήφιους φοιτητές.
Τους ευχόμαστε να έχουν δύναμη για να ξεπεράσουν το άγχος της αυξημένης αβεβαιότητας, πίστη στο στόχο τους και επιτυχία στην τελική μάχη των εξετάσεων.
