Εναν από τα πιο ενδιαφέροντα πρόσωπα της Ιστορίας της Ελλάδας, τον Ιωάννη Καποδίστρια, “ζωντανεύει” σε λίγο καιρό το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας. Ο γνωστός ηθοποιός και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, Νίκος Ορφανός, κλήθηκε να αποτελέσει το κεντρικό πρόσωπο αυτής της νέας παραγωγής, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του εορτασμού της επετείου για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του ’21.
- Πότε σας έγινε η πρόταση από τον Γιάννη Μαργαρίτη για συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας και ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις στο άκουσμά της;
Ανέλαβα τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης αρχές του χρόνου. Η εκλογή μου επικυρώθηκε αρχές Απριλίου, ήδη όμως εργαζόμουν στο οργανωτικό κομμάτι του ΔΗΠΕΘΕ και είχα πολύ φόρτο εργασίας. Είπαμε λοιπόν να μην προχωρήσουμε σε δική μας καλοκαιρινή παραγωγή, ώστε να ασχοληθούμε με τον οργανωτικό σχεδιασμό. Αρχές της άνοιξης όμως μου τηλεφώνησε ο Γιάννης Μαργαρίτης, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί εξαιρετικά στο παρελθόν, και μου μίλησε για το σχέδιο της συμπαραγωγής, για μία παράσταση που με σύγχρονο τρόπο και σεβασμό θα έβαζε στο επίκεντρο αυτή τη σπουδαία προσωπικότητα, τον Ιωάννη Καποδίστρια. Η πρότασή του να αναλάβω τον επώνυμο ρόλο ομολογουμένως με έβγαζε από τον προγραμματισμό μου, αλλά το συζητήσαμε με το ΔΣ του ΔΗΠΕΘΕ μας, και κρίναμε ότι αφενός ήταν θαυμάσια ευκαιρία να συνεργαστούμε με ένα σημαντικό ΔΗΠΕΘΕ, αυτό της Καλαμάτας (με το οποίο είχα την τιμή να συνεργαστώ ως ηθοποιός το 2003 σε δύο καταπληκτικές παραστάσεις), αλλά και να στηρίξουμε ένα πρότζεκτ που θα κάνει τη διαφορά στο θεατρικό καλοκαίρι, τόσο λόγω θέματος όσο και λόγω της καλλιτεχνικής αξίας του Γιάννη Μαργαρίτη.
- Πριν από αυτή την ιδέα είχατε ίσως μελετήσει την προσωπικότητα του Καποδίστρια, και τι γνώμη είχατε σχηματίσει για εκείνον;
Είχα διαβάσει κάμποσα βιβλία και είχα ήδη σχηματίσει την άποψη ότι, ουσιαστικά, ο Καποδίστριας έβαλε τις θεσμικές βάσεις για το ελληνικό κράτος, που αντέχουν ακόμα και σήμερα και πάνω στις οποίες στηρίξαμε τη δημοκρατία μας. Ηταν ο πρώτος που έθεσε θεσμικά την αναγκαιότητα του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Ελλάδας, ως ζήτημα επιβίωσης της χώρας. Είναι μια προσωπικότητα που τώρα, ουσιαστικά, την ανακαλύπτουμε και αρχίζουμε να την εκτιμούμε. Μέχρι τώρα το φως της επανάστασης έπεφτε στους οπλαρχηγούς και τους αγωνιστές. Αλλά ο Καποδίστριας σηματοδοτεί ένα άλλο αξιακό σύστημα, που έρχεται από την Ευρώπη και συγκρούεται, αναπόφευκτα, με τον οθωμανισμό, που και μετά την απελευθέρωση κυριαρχεί ως νοοτροπία. Έπεσε μαχόμενος αυτή τη νοοτροπία, θύμα του μεταοθωμανικού κράτους που ακόμα είναι υπαρκτό σε συμπεριφορές γύρω μας, αλλά και στο πώς ορίζουμε τη σχέση μας απέναντι στο κράτος.
Ο Καποδίστριας αγωνίστηκε για ένα κράτος αξιοσέβαστο, στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Ακόμα κάτι τέτοιο είναι ζητούμενο, σε μια Ελλάδα που κάθε αμφισβήτηση προς τη νομιμότητα βρίσκει απροσδόκητους υποστηρικτές, όπου η υπακοή προς τους νόμους και ο σεβασμός προς τους θεσμούς συχνά αντιμετωπίζεται με χλευασμό και ειρωνεία.
- Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε να αντιμετωπίσετε όσον αφορά την προσέγγιση του ρόλου αυτού;
Η δυσκολία μας είναι καταρχάς να αποφύγουμε καθετί το στομφώδες, το επιφανειακό, το βαρύγδουπο. Στόχος μας είναι η αλήθεια της αγωνίας των προσώπων, των συναισθημάτων τους, και φυσικά η απεικόνιση της εποχής με τρόπο θεατρικά σύγχρονο. Υποδύομαι ένα πρόσωπο με βαρύ ιστορικά όνομα. Πίσω από το όνομα όμως, ήταν ένας άνθρωπος με όραμα, με εκπληκτικές ικανότητες, μοναχικός και με ένα μεγάλο καημό, ενός ανεκπλήρωτου μεγάλου έρωτα. Πίσω από την ιστορία, πάντα υπάρχουν οι ανθρώπινες στιγμές που την πυροδοτούν. Ολα αυτά πρέπει να συνυπάρξουν, η ιστορία μαζί με τη συγκίνηση και την αλήθεια.
- Αυτή είναι η πρώτη θεατρική παράσταση στην οποία λαμβάνετε μέρος μετά την πανδημία και το κλείσιμο των πολιτιστικών χώρων; Πώς νιώθετε για αυτό;
Εξαιρετικά ευτυχής. Το ραντεβού μας με το κοινό άργησε μεν, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ευελπιστώ μέχρι την πρεμιέρα μας να μεγαλώσει η επιτρεπόμενη χωρητικότητα, για να ανταμώσουμε όσο περισσότεροι γίνεται, θεατές και κοινό, σε ιστορίες μαγικές, προσώπων μυθικών, κάτω από τον μοναδικό καλοκαιρινό ουρανό μας.
- Τι στόχους έχετε θέσει ως καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης; Είστε αισιόδοξος για μια καλύτερη μέρα για τον… πολύπαθο θεσμό;
Αν δεν είσαι αισιόδοξος, δεν πρέπει να αναλαμβάνεις θέσεις ευθύνης. Το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης πρέπει να ξαναμπεί σε πλήρη καταστατική λειτουργία, με δικές του παραγωγές, επανασύσταση του θεατρικού εργαστηρίου για παιδιά και εφήβους από μηδενική βάση, με παιδαγωγικό σχεδιασμό, νέες παραγωγές στη νεανική σκηνή, να αναδείξει ντόπιες καλλιτεχνικές δυνάμεις και να αποτελέσει έναν πολυδύναμο οργανισμό που θα εμπνέει – εξωστρεφή, νεανικό, σύγχρονο και ανθρώπινο. Εναν οργανισμό-πρότυπο, μια πρόταση επάνω στο πώς πρέπει να λειτουργεί σήμερα ένα περιφερειακό θέατρο.
Θέλει χρόνο, προσήλωση και σκληρή δουλειά. Και πάνω από όλα, σεβασμό στους συνεργάτες και την πόλη που το φιλοξενεί, σεβασμό στους θεατές. Πιστεύω σε ένα Θέατρο που είναι ανταποδοτικό προς την κοινωνία, τόσο σε επίπεδο πολιτιστικής υπεραξίας, όσο και αναπτυξιακά. Θα εργαστώ ως άλλος Καποδίστριας για να το πετύχω. Ηδη ανακοινώσαμε τον πλήρη καλλιτεχνικό μας σχεδιασμό μέχρι το τέλος του έτους, κάτι που γίνεται ίσως πρώτη φορά στην ιστορία του.
- Τι ετοιμάζετε για το καλοκαίρι που έρχεται και για τον χειμώνα ενδεχομένως, τόσο σε επίπεδο ΔΗΠΕΘΕ όσο και τηλεοπτικά;
Για το καλοκαίρι, πέρα από τη συμπαραγωγή μας με το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, ετοιμάζουμε μια μικρότερου βεληνεκούς παράσταση, θεματική των 200 χρόνων, πιο ρεαλιστική στην προσέγγισή της, με 3 ήρωες επί σκηνής να μονολογούν για τη δική τους εκδοχή της ιστορίας, με εναλλασσόμενα μουσικά κομμάτια αντίστοιχης θεματικής. Για το χειμώνα ετοιμάζουμε δύο εναρκτήριες παραγωγές το Νοέμβριο, με ένα έργο για τη νεανική σκηνή και ένα για την κεντρική: δύο πολυπρόσωπα έργα, που θα σηματοδοτούν το νέο μας ξεκίνημα. Περισσότερα μόλις ολοκληρωθούν οι διανομές. Τηλεοπτικά συνεχίζω τις σποραδικές μου εμφανίσεις στη σειρά “Τα καλύτερά μας χρόνια”, που ευτύχησε φέτος τόσο καλλιτεχνικά όσο και σε νούμερα τηλεθέασης, στην ΕΡΤ.
- Φέτος λοιπόν εμφανίζεστε σε μια από τις επιτυχημένες σειρές της ΕΡΤ. Πιστεύετε πως ανάλογου χιούμορ και ποιότητας σειρές θα δούμε του χρόνου και στην ιδιωτική τηλεόραση; Ηδη βέβαια υπάρχουν αξιόλογα πράγματα για να δει κανείς.
Από ό,τι διαβάζω θα έχουμε μια έκρηξη της μυθοπλασίας. Καιρός ήταν. Και μάλιστα ελπίζω να ξεκινήσουμε σιγά σιγά να γυρίζουμε σειρές πρωτότυπες, διεθνών προδιαγραφών, και όχι μόνο να διασκευάζουμε ξένες επιτυχίες. Φέτος είχαμε μια τηλεοπτικά καλή μυθοπλαστική χρονιά – η επόμενη προμηνύεται ακόμη καλύτερη. Ελπίζω αυτή η καινούρια άνοιξη των ελληνικών σειρών να αποσπάσει τηλεθεατές από τα ανούσια ριάλιτι.
- Η τηλεόραση βρίσκεται σε μια φάση “αναγέννησης”; Σας ρωτώ γιατί ταυτόχρονα με τις ωραίες δουλειές... αυξάνονται και τα παιχνίδια ριάλιτι.
Στην τηλεόραση, ξέρετε, γίνονται κύκλοι. Ανά δύο σχεδόν χρόνια, η μία πληθώρα δίνει τη θέση της σε μια άλλη. Νομίζω ότι τα ριάλιτι φτάνουν στα όριά τους. Βοηθήθηκαν από το γεγονός ότι δημιουργούν περιεχόμενο για να γεμίζουν τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά νομίζω ότι τώρα ξεκινάει και πάλι ο κύκλος των σειρών. Εχουμε ανάγκη από αξιόλογες μορφές, από πρωταγωνιστές σε ιστορίες όμορφες, που εμπνέουν. Πόσο πια να ασχοληθεί κανείς με τα προσωπικά του κάθε -μιας χρήσης- παίχτη των ριάλιτι; Νομίζω πως είναι πια καιρός για ωραίους ήρωες.
Στοιχεία για την παράσταση: Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Καλαμάτας, μετά από παραγγελία της Περιφέρειας Πελοποννήσου για τον εορτασμό των 200 Χρόνων από την Επανάσταση του 1821 και με την συνεργασία του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, θα παρουσιάσει την παράσταση "Υλικό Καποδίστριας". Μια θεατρική σύνθεση του Γιάννη Μαργαρίτη ο οποίος υπογράφει και την σκηνοθεσία.
Η παράσταση διερευνά με σύγχρονο και απόλυτα θεατρικό τρόπο, την άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα του πρώτου κυβερνήτη του Ελληνικού Κράτους που ο λαός αγάπησε σαν πατέρα του και που η προσωπικότητά του και το έργο του επέδρασαν καταλυτικά σε όλη την Ευρώπη. Τον μεγάλο του ανεκπλήρωτο έρωτα με την Ρωξάντρα Στούρτζα αλλά και τις πολιτικές παρακαταθήκες του.
Μια μουσική παράσταση - έκπληξη, που θα συνδυάσει τον ιστορικό στοχασμό, με την προοπτική και το κοίταγμα στο μέλλον. Πώς ξεκίνησε το νέο Ελληνικό Κράτος; Πώς φθάσαμε μέχρι εδώ; Τι ονειρευόμαστε για το μέλλον; Μέσα σε έναν, ιδιαίτερης ματιάς, εικαστικό χώρο, 5 ηθοποιοί και ένας σκηνοθέτης έχοντας στα χέρια τους ένα μεγάλου όγκου ιστορικό υλικό δημιουργούν μια παράσταση για έναν μεγάλο έρωτα, μια μεγάλη θυσία και μια μεγάλη προδοσία. Βιέννη, Αγία Πετρούπολη, Οδησσός, Ναύπλιο, κάποιες από τις πόλεις που μας ταξιδεύει η παράσταση. Καποδίστριας, Ρωξάντρα Στούρτζα, Τσάρος Αλέξανδρος, Μέτερνιχ, Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, μερικά από τα πρόσωπα που εμπλέκονται στον αφηγηματικό ιστό της.
Η παράσταση αρχίζει με τον αποχαιρετισμό της Ρωξάντρας Στούρτζα προς τον Ιωάννη Καποδίστρια όταν αυτός φεύγει για να αναλάβει την θέση του πρώτου κυβερνήτη του νέου ελληνικού κράτους. Ακολουθούν πολλά επεισόδια από τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το ορφανοτροφείο της Αίγινας, η επανάσταση της Υδρας και των Μανιατών εναντίον του, η κατάληψη του στόλου από τον Μιαούλη, η ανατίναξη του στόλου, η σχέση με τον Κολοκοτρώνη κ.α. Με την τεχνική του φλας μπακ βλέπουμε επεισόδια από το πρώτο ταξίδι στην Αγία Πετρούπολη και τη συνάντησή του με τον Τσάρο, την δημιουργία του συντάγματος της Ελβετίας, το συνέδριο της Βιέννης, μια σημαδιακή συνάντηση με την Ρωξάντρα, την σχέση του με τον Γκαίτε και το έργο τελειώνει με την δολοφονία του από τους Μαυρομιχαλαίους και τον σπαραχτικό τελικό αποχαιρετισμό της Ρωξάντρας. Σημαντικό ρόλο στην παράσταση, παίζουν οι «παραβάσεις» όπου ηθοποιοί και σκηνοθέτης εμπλέκουν τους θεατές σε έναν προβληματισμό σχετικό με την πορεία και το όνειρο του Ιωάννη Καποδίστρια.
Παίζουν: Νίκος Ορφανός, Χρυσάνθη Δούζη, Δημήτρης Καλαντζής, Γιώργος Τσαπόγας, Αρης Τσαμπαλίκας και Γιάννης Μαργαρίτης. Επιλογή κειμένων, σκηνοθεσία, δραματουργική επεξεργασία, σενάριο: Γιάννης Μαργαρίτης. Μουσική σύνθεση: Δημήτρης Οικονομάκης, σκηνικό - κοστούμια: Δημήτρης Κακριδάς, βίντεο: Γιάννης Ντουσιόπουλος.
