Κομμάτια της πρόσφατης Ιστορίας της χώρας μας θα φωτίσει ο εκδότης - συγγραφέας Γιάννης Λασκαράκης σήμερα στις 7 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εφημερίδας “Ελευθερία”, μέσα από την παρουσίαση του βιβλίου του “Κυνηγημένοι από την Ιστορία”. Το βιβλίο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον αφού μιλάει για αληθινά γεγονότα και μάλιστα μέσα από το πρίσμα των αληθινών, οικογενειακών αφηγήσεων. Είναι σίγουρο πως ο αναγνώστης θα συγκινηθεί από τους “Κυνηγημένους”, αλλά θα μάθει και πολλά στοιχεία που ως τώρα αγνοούσε, όσον αφορά τα γεγονότα του Εθνικού Διχασμού, των “μετακινήσεων” των πληθυσμών, των αμέτρητων αιματηρών στιγμών που έζησαν οι παππούδες του.
- Το έργο για τους "Κυνηγημένους" φαίνεται ότι είναι ένα έργο ζωής. Πόσα χρόνια - τολμώ να υποθέσω - πήρε η συγκέντρωση του υλικού, η οργάνωση της πλοκής σας; Δεδομένου ότι είστε ένας άνθρωπος ενεργός επαγγελματικά, πρέπει να ήταν δύσκολο εγχείρημα.
Η συλλογή του υλικού, των μαρτυριών και της έρευνας σε αρχεία, βιβλιοθήκες και δημοτολόγια, αλλά και η επίσκεψη στους χώρους όπου διαδραματίζονται ιστορικά γεγονότα και ανθρώπινες ιστορίες, κράτησε πολλά χρόνια, από την εποχή ακόμη που ζούσαν οι γονείς μου. Λυπάμαι μόνο που δεν είχα σκεφθεί να το γράψω από την εποχή που ζούσαν και οι παππούδες μου, ώστε να έχω άμεση και αυθεντική πληροφόρηση για τα γεγονότα μέσα από την αφήγηση και τις μαρτυρίες των ίδιων των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματός μου. Η συγγραφή του βιβλίου κράτησε 5 χρόνια.
- Οι ήρωες που θα διαβάσει ο αναγνώστης στο βιβλίο, έχουν στοιχεία από ανθρώπους δικούς σας, από ανθρώπους της οικογένειας σας, από άτομα που αγαπήσατε και σας επηρέασαν μετά;
Το βιβλίο εξιστορεί την ζωή και τις περιπέτειες των παππούδων μου που υπέστησαν τις συνέπειες των ταραγμένων χρόνων από το 1880 έως το 1923. Πόλεμοι, επαναστάσεις, διωγμοί και ξεριζωμοί αναστάτωσαν τις ζωές τους που παρασύρθηκαν σαν φτερά στον άνεμο στη δίνη των ιστορικών γεγονότων. Ο ένας παππούς μου, από τις Μουρνιές των Χανίων και συναγωνιστής του Βενιζέλου, βρέθηκε από την επαναστατημένη Κρήτη να συμμετέχει εθελοντής και αιχμάλωτος στον πόλεμο του 1897. Αργότερα συμμετείχε στην μυστική οργάνωση της Κωνσταντινούπολης που είχε σκοπό, μαζί με φωτισμένους Οθωμανούς, να υλοποιήσει το όραμα του Ρήγα Φεραίου για ένα μεγάλο αποκεντρωμένο κράτος, πολυεθνικό και δημοκρατικό που θα αντικαθιστούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εξορίστηκε και υπέφερε στα κάτεργα του Ντιγιαρμπακίρ, στη Μεσοποταμία. Εκεί γνώρισε την μικρή Ελισάβετ, τη γιαγιά μου. Στη συνέχεια βρέθηκε στον Πόντο και έζησε το ξεριζωμό και τους διωγμούς Ελλήνων και Αρμενίων.
- Πολύ “βαριά” ιστορία ο παππούς…
Ο άλλος παππούς μου, από την Στέρνα της Ανατολικής Θράκης, νοικοκύρης και προύχοντας του τόπου, έζησε όλες της «στροφές» της Ιστορίας σχετικά με την τύχη αυτής της ελληνικότατης περιοχής που χάθηκε από τραγικά λάθη των πολιτικών, αλλά και της κατάστασης του Εθνικού Διχασμού. Το αναλυτικό ημερολόγιο που κρατούσε ο παππούς Γιάννης διασώθηκε και ήταν μεγάλη πηγή έμπνευσης και πληροφοριών για την ζωή στην Ανατολική Θράκη. Τραγωδίες οικογενειακές, έρωτες, γάμοι και θάνατοι περιγράφονται με ενάργεια και με γραφή καλλιτεχνική και στην καθαρεύουσα. Μια βεντέτα λόγω ενός «αμαρτήματος» της μητρός του θα τον οδηγήσει και αυτόν στα κάτεργα του Λιβάνου. Ολοι οι ήρωες είχαν μια κοινή μοίρα: ήταν κυνηγημένοι από την Ιστορία και οι ζωές δεν στέριωσαν στον τόπο όπου γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, ερωτεύτηκαν και πρόκοψαν, αλλά κατέληξαν ξεριζωμένοι σε ξένη γη, χωρίς στον ήλιο μοίρα. Οι ζωές των ηρώων μου επηρέασαν βαθιά την συγκρότησή μου και την πεποίθησή μου ότι η ιστορία δε μας διδάσκει και ότι οι λαοί δεν έχουν τίποτε να χωρίσουν και μπορούν να ζουν ειρηνικά.
- Το βιβλίο είναι φορτισμένο συναισθηματικά, αφού αναλύει θέμα που δεν παύει ποτέ να είναι επίκαιρο. Το ζήτημα των δικών μας προσφύγων. Οντας και ένας άνθρωπος ο οποίος έχει άμεση σχέση με την κοινωνική - πολιτική ζωή του τόπου, πώς βλέπετε τα πράγματα σήμερα; Θα δικαιωθούν ποτέ οι δικοί μας πρόσφυγες για τις δυσκολίες που πέρασαν;
Η δικαίωση των νεκρών και των ξεριζωμένων μου προκαλεί έναν αδιάκοπο προβληματισμό και προσπαθώ να τον μεταφέρω και στον αναγνώστη. Θεωρώ ότι οι νεκροί δε δικαιώνονται, ούτε η δικαίωσή τους πρέπει να οδηγεί την πολιτική στις μέρες μας. Κάτι τέτοιο προκαλεί μίση και φανατισμούς, εντάσεις και νέα αιματοκυλίσματα. Εμποδίζεται η συνεργασία και η αλληλεγγύη των γειτονικών λαών. Μόνο οι ζωντανοί δικαιώνονται διότι μόνο έτσι πραγματοποιείται η θέληση του Δημιουργού για τη συνέχιση της ζωής επάνω στη γη. Οσο για τους ξεριζωμένους που ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα πρέπει να υπενθυμίσω ότι η υποδοχή τους από τους Ελλαδίτες δεν ήταν η καλύτερη και ότι υπέφεραν πριν την οριστική στεγαστική και επαγγελματική αποκατάστασή τους στην χώρα μας. Τελικά όμως οι πρόσφυγες ξεπέρασαν τα μεγάλα προβλήματα και τη ρατσιστική αντιμετώπιση από τους ντόπιους και την διοίκηση, πρόκοψαν και έδωσαν μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη του τόπου.
- Πιστεύετε ότι τα βιβλία της ιστορίας, τα οποία διδασκόμαστε στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο έχουν αφιερώσει αρκετό χώρο στο θέμα το οποίο κουβεντιάζουμε;
Η Ιστορία των Ελλήνων είναι γεμάτη στερεότυπα και προκαταλήψεις. Μας γοητεύει η εξαίρεση, μας σαγηνεύουν οι πολύ έντονες αποχρώσεις, όπως ο ηρωισμός, η προδοσία, οι σφαγές και αδυνατούμε να δούμε τις ενδιάμεσες αποχρώσεις που αποτελούν το κυρίως σώμα της Ιστορίας. Ετσι στη διαμόρφωση της διδασκόμενης Ιστορίας υπερισχύουν οι φανατισμοί, το εθνοτικό μίσος, η πεποίθηση ότι κατέχουμε όλη την αλήθεια και ότι το δίκαιο είναι πάντα με το μέρος μας. Απεναντίας συσκοτίζουμε ή και εξαιρούμε από τη διδασκόμενη ύλη οτιδήποτε είναι ασύμβατο με το εθνικό μας αφήγημα του «ελληνικού εξαιρετισμού». Για παράδειγμα η επονείδιστη ήττα του 1897, σε ένα πόλεμο της πτωχευμένης Ελλάδας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που προκάλεσαν οι ανόητοι πολεμοκάπηλοι της εποχής, κάτω από τον τίτλο της «Εθνικής Εταιρείας», δε διδάσκεται πουθενά, αν και είναι εξόχως διδακτική. Ούτε γνωρίζουν οι απόφοιτοι των λυκείων το παραμικρό για την Οργάνωση της Κωνσταντινούπολης του Δραγούμη, του Σουλιώτη και του πρίγκιπα Σαμπαχατίν”.
- Πώς ήταν για σας η διαδικασία της συγγραφής; Συναισθηματικά με ποιο τρόπο ανταπεξήλθατε μέχρι να το ολοκληρώσετε;
Ηταν στιγμές που σκέφτηκα να τα παρατήσω. Είναι τόσο πυκνά τα τραγικά γεγονότα της περιόδου όπου έζησαν οι πρόγονοί μου, που συχνά ένοιωσα οτι έπρεπε να επεξεργασθώ ένα βουνό από πληροφορίες. Σε αυτό με βοήθησαν σπουδαίοι συγγραφείς με τα βιβλία τους και τις ιστορικές τους έρευνες. Αν και έγραφα μυθιστόρημα, ήθελα τα ιστορικά γεγονότα να είναι κατά το δυνατόν ακριβή. Τελικά άφησα τους ήρωές μου να μου διηγηθούν τις περιπέτειές τους και να με οδηγήσουν εκεί όπου αυτοί γνώριζαν καλύτερα από εμένα. Ηταν στιγμές όμως που βρέθηκα σε πολύ δύσκολη θέση, όπως όταν έπρεπε να διηγηθώ την τραγωδία του Πόντου απαλλαγμένη από τις στρεβλώσεις, τις αποσιωπήσεις, την πολιτική εκμετάλλευση αλλά και τις σκοπιμότητες των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το ίδιο ένοιωσα όταν αναφερόμουν στις αγριότητες των ελλήνων στρατιωτών εναντίον των τούρκων αμάχων χωρικών κατά την Μικρασιατική εκστρατεία.
- Τι σας ρωτάνε συνήθως οι Πόντιοι, οι απόγονοι των προσφύγων της Μικράς Ασίας; Ανθρωποι που έχουν βιώσει αυτά τα σκηνικά τι σας λένε συνήθως όταν σας συναντάνε ή όταν επικοινωνούν μαζί σας;
Μέχρι τώρα δε συνάντησα κανέναν Πόντιο, Θρακιώτη ή Μικρασιάτη που να διαφωνήσει με την εξιστόρηση των γεγονότων, αν και η προσέγγισή μου δεν συμβαδίζει πάντα με το εθνικό αφήγημα. Αυτό οφείλεται στο ότι χρησιμοποίησα πηγές τις οποίες αναφέρω σε κάθε σελίδα του βιβλίου, για να στηρίξω την αφήγησή μου. Οσο για τον ξεριζωμό και την προσφυγιά εκατομμυρίων προσφύγων, το δράμα τους επιβεβαιώνει τη κεντρική ιδέα του βιβλίου: κανείς δεν νοιάστηκε για τις συνέπειες των συνεχών πολέμων στις ζωές της των 5 εκατομμυρίων Ρωμιών που ζούσαν και ευημερούσαν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
- Υπάρχουν πλάνα για επόμενο έργο; Υπάρχει χρόνος από εσάς, αλλά και χώρος πιστεύετε; Διαβάζονται βιβλία σαν αυτό σήμερα;
Ξεκίνησα ήδη τη συνέχεια της ιστορίας των ηρώων μου στις επόμενες δεκαετίες στις οποίες συνεχίζεται ο εθνικός διχασμός με νέες ανατροπές, επαναστάσεις πραξικοπήματα, δικτατορίες, εμφυλίους πολέμους. Οι ίδιοι ήρωες και οι απόγονοί τους παίρνουν ενεργά μέρος στα γεγονότα και υφίστανται τις τραγικές συνέπειες. Νομίζω ότι τα βιβλία των συγγραφέων που ασχολούνται με το ιστορικό μυθιστόρημα, με πρότυπό μου τον αείμνηστο Νίκο Θέμελη, έχουν μεγάλη απήχηση σε ένα ανεβασμένο κοινό που ενδιαφέρεται να συνδυάσει την απόλαυση ενός μυθιστορήματος με την απόκτηση ή την διεύρυνση ιστορικών γνώσεων.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις “Επίκεντρο”.
—————————————————
Την Κυριακή στις 7 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της “Ε” (Γεωργούλη 26, Καλαμάτα) εκτός από τον συγγραφέα, για το βιβλίο θα μιλήσουν ο πρόεδρος του Σωματείου “Διάζωμα” Σταύρος Μπένος και ο δημοσιογράφος - εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος - νομικός Τρύφων Δάρας. Θα τηρηθεί το πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση της Covid-19.
———————————
Εγραψαν για το βιβλίο «Κυνηγημένοι από την Ιστορία» του Γιάννη Λασκαράκη
Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος
Το πανόραμα των θεμάτων που διαπραγματεύονται σ’ αυτό το βιβλίο, είναι εξαιρετικό. Πολλά κεφάλαια πόνεσαν την ελληνική πραγματικότητα, πολλά την δίχασαν, όμως, όλα καλλιέργησαν την μορφή της σημερινής πραγματικότητας και -κυρίως- διδάσκουν για το μέλλον.
Κώστας Σημίτης - Πρώην Πρωθυπουργός
To βιβλίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα διότι δίνει μια ζωντανή περιγραφή της άγνωστης εικόνας που επικρατούσε στη Μέση Ανατολή. Γνωστή είναι μόνον η καταστροφή.
Σταύρος Μπένος - Πρόεδρος του Σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ, πρώην Δήμαρχος Καλαμάτας και υπουργός πολιτισμού
Με ευρηματικό όχημα τον Ανέστη από τις Μουρνιές των Χανιών και τον Γιάννη από τη Στέρνα της Ανατολικής Θράκης, ο αφηγητής βουτάει την πέννα μέσα στα βαθιά και ταραγμένα κύματα της σύγχρονης ιστορίας του ελληνικού έθνους και μάλιστα στα πιο δύσκολα και κρίσιμα χρόνια: 1880 έως 1923, από την επαναστατική Κρήτη έως τον μεγάλο διχασμό και τη Μικρασιατική καταστροφή.
Γιάννης Ζαμπούκης - Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης
Ο Γιάννης Λασκαράκης με το ακάθιστο πνεύμα του, δίνει μέσα από τη γραφή του μια καταπληκτική εικόνα, οπτικοποιεί την ιστορία με μια περιγραφική δεινότητα! ..σαν να βλέπεις μαυρόασπρο ντοκιμαντέρ.
Βλέποντας τις εξαιρετικές πηγές που χρησιμοποιεί, αντιλαμβάνεσαι ότι ο Γιάννης Λασκαράκης δεν αυθαιρετεί! Τα ιστορικά γεγονότα συμπορεύονται με τη μυθοπλασία αναζητώντας όμως πάντα την ιστορική αλήθεια. Εδώ η μυθοπλασία υπηρετεί το αληθινό προϊόν της έρευνας.
Δημήτρης Καλουδιώτης - Συγγραφέας, πρώην Περιφερειάρχης Ηπείρου
Tο ιστορικό μυθιστόρημα του Γιάννη Λασκαράκη, πέραν της σπουδαίας λογοτεχνικής αξίας του, εμπλουτίζει τις γνώσεις μας για το πως και πόσο δύσκολα προέκυψε η σύγχρονη Ελλάδα. Βοηθά να κατανοήσουμε ότι οι λύσεις που προέκυψαν δεν ήταν οι μόνες και οι καλύτερες. Συμβάλλει και στις τωρινές συζητήσεις για το μέλλον της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό και στο δύσκολο περιβάλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων
Δημήτρης Καλαϊτζίδης - Στέλεχος του υπουργείου παιδείας
Ο Γιάννης Λασκαράκης, σε όλο το ιστορικό του μυθιστόρημα, διαρκώς απαντά στο επίμονο και διαβρωτικό ερώτημα «τι θα γινόταν, αν»; Μέσα στο βιβλίο επίσης ξεδιπλώνεται η ιδεολογία του ίδιου του Γιάννη Λασκαράκη , μια ιδεολογία της συνεργασίας, της ισότιμης συγκατοίκησης, του κατευνασμού των παθών, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ειρήνης και της αγάπης. Δε θα θεωρούσα υπερβολική την πρόταση να αξιοποιηθεί ως μια πολύ καλή ιστορική πηγή για τους μαθητές μας στα σχολεία.
Σεβαστή Χριστίδου-Λιοναράκη - Συγγραφέας
Δεν ξέρω πόσο του κόστισε του ίδιου κατά τη συγγραφή του βιβλίου του αυτή η συναισθηματική του εγρήγορση. Δεν την αγνόησε, δεν την αποποιήθηκε, ούτε τη δάμασε. Αντιθέτως την αξιοποίησε και την ανάδειξε με μέτρο και τόλμη. Ναι, κι αυτό αποτελεί το διαμάντι της αφήγησής του που τη μετατρέπει σε ένα από καρδιάς λαμπερό βιωματικό μάθημα Ιστορίας.
Γιώργος Μηνόπουλος - Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΔΠΘ, πρώην Υπερνομάρχης Ροδόπης Έβρου
Ο συγγραφέας , με το εξαιρετικό πολιτικό κριτήριο που διαθέτει μας γνωρίζει , μας θυμίζει και μας προβληματίζει για τότε και τώρα , με συνθήκες , καταστάσεις , αποτελέσματα και συνέπειες ζωντανές στην τωρινή μας καθημερινότητα .
Δημήτρης Ψυχογιός - Δημοσιογράφος στο ΒΗΜΑ
Είναι καιρός να μάθουμε κάποια πράγματα για τα σχέδια, τα λάθη, τα εγκλήματα και τα πάθη των Ελλήνων στις κρίσιμες περιστάσεις
Σωτηρία Μαραγκοζάκη - Δημοσιογράφος- συγγραφέας
Διαβάζοντας το βιβλίο του "δικού" μας Γιάννη Λασκαράκη τα ερωτήματα διαδέχονται τις σκέψεις και η συγκίνηση την ικανοποίηση από την αναγνωστική εμπειρία. Ρέει η Ιστορία σαν τα ρολόγια του Νταλί, δίχως να λογαριάζει σύνορα, εθνοτικές ή θρησκευτικές διαφορές και ουδείς θνητός ξεφεύγει αλώβητος από τις συμπληγάδες της. Το μυθιστόρημα "γράφει" εντός, ξαφνιάζει και κινητοποιεί τον αναγνώστη ωθώντας τον να ερευνήσει και να αναρωτηθεί
Μαρία Γκουσκουσκίδου - Δικηγόρος Ορεστιάδας
Γράφω αυτό το σχόλιο υπό την επίδραση του πιο συγκλονιστικού και πιο αντιπροσωπευτικού του συγγραφέα κεφαλαίου, του τελευταίου κεφαλαίου «Η Ντενίζ από την Καβάλα», όπου συναντώνται οι πρόσφυγες, αυτοί που φεύγουν μ’ αυτούς που έρχονται και αντιλαμβάνονται αυτή την ιστορική στιγμή ότι όλοι τους είναι άνθρωποι, φτιαγμένοι από την ίδια πρώτη ύλη, γεννημένοι κάτω από τον ίδιο ουρανό, πάνω στην ίδια γη, με τα ίδια όνειρα, τους ίδιους φόβους, τα ίδια πάθη, τις ίδιες αγωνίες.
Θόδωρος Ορδομπουζάνης - Συγγραφέας, ιστορικός ερευνητής
Η πλοκή του έργου, δεμένη πολύ καλά, κρατά σε διαρκή αγωνία τον αναγνώστη. Η περιγραφή γεγονότων, τόπων και ανθρώπων είναι λεπτομερής, απόλυτα ακριβής ιστορικά και συναρπαστική. Οι χαρακτήρες πλάθονται (και περιγράφονται) με μεγάλη μαεστρία
*Το βιβλίο ήταν υποψήφιο για τα βραβεία Public 2021, στην κατηγορία «Μυθιστόρημα» .
