Ο κ. Κούρτης πιστεύει ότι η καθυστέρηση στην απονομή απαξιώνει τη δικαιοσύνη στα μάτια των πολιτών - και θεωρεί ότι τα "αρμόδια όργανα της Πολιτείας πρέπει να έχουν πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της δικαιοσύνης, να θέλουν να λάβουν τολμηρές αποφάσεις". Προτείνει μάλιστα, για τις σοβαρές μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη "την τελική απόφαση να τη λάβει ο ελληνικός λαός με δημοψήφισμα".
Σχολιάζοντας τα όσα συνέβησαν με τη Χρυσή Αυγή, λέει ότι "είναι κόμμα του Ελληνικού Κοινοβουλίου" και "τα κόμματα δεν επιτρέπει το ισχύον Σύνταγμα να τεθούν εκτός νόμου και εκτός Βουλής". Αν όμως "τελέσθηκαν συγκεκριμένες πράξεις αρχηγικών ή μη μελών του κόμματος αυτού, που παραβιάζουν τις ισχύουσες ποινικές διατάξεις, οι υπαίτιοι πρέπει να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη". Ο ίδιος πάντως θεωρεί "απαράδεκτες τις ιδέες του κόμματος αυτού". Τονίζει ακόμη την αναγκαιότητα "ως χώρα να φύγουμε από την αγκάλη των μνημονίων".
Τέλος, μέσα από την εμπειρία του στα αυτοδιοικητικά πράγματα -αφού μετά τη μεταπολίτευση διετέλεσε υπηρεσιακός δήμαρχος Δράμας- ο Γ. Κούρτης αναφέρει ότι "χρειαζόμαστε μία μόνο αυτοδιοίκηση: αυτή των δήμων, που είναι η ζωή της τοπικής κοινωνίας· και πρέπει οι δήμοι να έχουν τη δυνατότητα άμεσης επίλυσης όλων των τοπικών προβλημάτων".
- Διατελέσατε μεταξύ άλλων πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου από το 2006 μέχρι το 2010. Στο δικαστικό Σώμα ενταχθήκατε το 1972. Γνωρίζοντας τα προβλήματα της δικαιοσύνης εκ των έσω, ποια κρίνετε ότι είναι τα σοβαρότερα;
«Ευχαριστώ για την ερώτηση και τη δυνατότητα που μου παρέχει η συνέντευξη, στην έγκριτη ημερήσια εφημερίδα της Καλαμάτας "Ελευθερία" που η κυκλοφορία της δεν περιορίζεται στον μεσσηνιακό χώρο αλλά σ’ ολόκληρη την Πελοπόννησο και την Αττική, να διατυπώσω τις σκέψεις μου σε επίκαιρα προβλήματα λειτουργίας της δικαιοσύνης.
Είναι η πρώτη φορά που ομιλώ δημόσια με συνέντευξη σε εφημερίδα, και προκαταβολικά θέλω να τονίσω ότι πιστεύω στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης. Στην εποχή μας κυριαρχούν πλέον νέες αντιλήψεις και νέα πραγματικά δεδομένα - και επιβάλλεται η χώρα μας να προχωρήσει γρήγορα και δυνατά στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη. Αλλωστε οι προτάσεις μου είναι απόσταγμα εμπειρίας 38 ετών δικαστικής υπηρεσίας στην πολιτική και ποινική δικαιοσύνη (1972-1995) και στη δημοσιονομική δικαιοσύνη (1995-2010).
Θα ήθελα να τονίσω ότι το σοβαρότερο πρόβλημα στη δικαιοσύνη, πολιτική, ποινική και διοικητική, είναι η βραδεία εκδίκαση των υποθέσεων και η βραδύτητα έκδοσης των αποφάσεων στις υποθέσεις αυτές. Οι πολίτες απαιτούν ταχεία απονομή της δικαιοσύνης και πρέπει να την επιβάλουμε με οιοδήποτε κόστος, αφού αυτή αποτρέπει την εν γένει παραβατικότητα στη χώρα μας. Δεν νοείται οριστική απονομή δικαιοσύνης ύστερα από οκτώ και πλέον έτη, όταν ο πολίτης ζητήσει την προστασία της. Επίσης η ταχεία απονομή της δικαιοσύνης αποθαρρύνει την κρατική παραβατικότητα και την αυθαιρεσία της κρατικής διοίκησης. Πολλές φορές η Πολιτεία θεσπίζει αντισυνταγματικές διατάξεις γνωρίζοντας ότι η αντισυνταγματικότητα αυτή θα κριθεί ύστερα από πολλά χρόνια από τα δικαστήρια και θα ωφεληθεί μόνο αυτός που προσέφυγε στη δικαιοσύνη».
- Υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις για να ξεπεραστούν τα προβλήματα αυτά;
«Βεβαίως, αρκεί τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας να έχουν πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της δικαιοσύνης και να θέλουν να λάβουν τολμηρές αποφάσεις, διότι οι δικαστές δεν νομοθετούν, αλλά εφαρμόζουν τους νόμους.
Για την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης θέλω να διατυπώσω ορισμένες ενδεικτικές προτάσεις:
• Στις πολιτικές υποθέσεις για διευκόλυνση της εκδίκασής τους ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας να καθιερώσει μία γενική τακτική διαδικασία εκδίκασης, που μπορεί να είναι η σημερινή ειδική διαδικασία των μισθώσεων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να συνυπάρχουν η διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας και των ασφαλιστικών μέτρων. Οι αποφάσεις των ασφαλιστικών μέτρων πρέπει να έχουν συνοπτικό σκεπτικό και σαφές διατακτικό για την εκτέλεσή τους. Σε προσεχή συνταγματική ρύθμιση πρέπει να αναθεωρηθεί το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγματος, που ορίζει ότι "κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη" με απάλειψη των φράσεων "ειδικά και εμπεριστατωμένα", αφού οι λέξεις αυτές επιβάλλουν στους δικαστές πολυσέλιδα και άσκοπα σκεπτικά στις αποφάσεις τους.
• Στις ποινικές υποθέσεις, χρειαζόμαστε, ιδίως στο λεκανοπέδιο Αττικής, πολλές αίθουσες για άρτια λειτουργία των ποινικών δικαστηρίων. Επίσης απαιτείται α) περιορισμός της ενδιάμεσης διαδικασίας με ένα ανέκκλητο παραπεμπτικό βούλευμα και εκδίκαση των υποθέσεων σε πρώτο, δεύτερο βαθμό και με αναίρεση στον Αρειο Πάγο, β) μείωση των πολλών ειδικών ποινικών διατάξεων, αφού είναι αρκετές οι ρυθμίσεις του Ποινικού Κώδικα και γ) καθιέρωση, για την ακριβή διατύπωση των πρακτικών, στενογραφικού συστήματος, που ήδη εφαρμόζει με επιτυχία η Κύπρος, με παράλληλη σύσταση στα δικαστήρια ειδικού κλάδου δικαστικών υπαλλήλων στενογράφων.
• Ευρεία αποκέντρωση των δικαστηρίων του λεκανοπεδίου Αττικής, όπου υπάρχει μέγας αριθμός πολιτικών και ποινικών υποθέσεων που αναμένουν την εκδίκασή τους, με καθιέρωση ως τελικού οργανωτικού σχήματος κάθε δήμος να έχει το Πρωτοδικείο του. Συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει Πρωτοδικείο Αθηνών και Εφετείο Αθηνών για υποθέσεις του Δήμου Αθηναίων, Πρωτοδικείο σε κάθε δήμο της Αττικής και Εφετείο Αττικής, με σύγχρονη απαγόρευση της παρέκτασης της κατά τόπο αρμοδιότητας. Το προτεινόμενο σχήμα θα ευνοήσει τους νέους δικηγόρους, που θα μπορούν να ασκούν το λειτούργημά τους σ’ ολόκληρο το λεκανοπέδιο Αττικής, αλλά θα έχουν την κύρια εγκατάστασή τους στις δημοτικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη προσωπική πρόσβαση και προβολή.
• Στις διοικητικές υποθέσεις, για ταχεία επίλυση των διοικητικών διαφορών, να καθιερωθεί με ειδικό νόμο ειδική ταχεία εξώδικη διαιτητική διαδικασία επίλυσης των διαφορών αυτών, που ανακύπτουν μεταξύ κράτους και ΝΠΔΔ αφενός και φυσικών και νομικών προσώπων αφετέρου. Ο αδικούμενος από κάποια διοικητική πράξη ή πράξη της αυτοδιοίκησης, να μπορεί να ζητήσει τη διαιτητική υπαγωγή της υπόθεσής του στις διατάξεις του ειδικού αυτού νόμου - και ειδικότερα να μπορεί να προσφύγει ενώπιον ειδικών διαιτητικών διοικητικών επιτροπών, που θα ιδρυθούν σε κάθε περιφέρεια της χώρας, και με ταχεία σε αυτές διαδικασία να επιδιώξει την ακύρωσή της, χωρίς όμως να θίγεται το συνταγματικό τους δικαίωμα της παράλληλης προσφυγής του στο αρμόδιο δικαστήριο. Ο νόμος πρέπει να ορίζει ότι εάν ο προσφεύγων δικαιωθεί εξώδικα από την Διαιτητική Επιτροπή, η προσβληθείσα πράξη είναι άκυρη, με αποτέλεσμα σε σύντομο διάστημα να επιβάλλεται η νομιμότητα.
Μπορεί να υπάρξουν και άλλες προτάσεις, οι οποίες δεν μπορούν να διατυπωθούν σε μία συνέντευξη. Πάντως οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη πρέπει να γίνουν με προηγούμενο διάλογο του υπουργού Δικαιοσύνης με τα πολιτικά κόμματα της Βουλής, τους δικαστές, δικηγόρους και την πανεπιστημιακή νομική κοινότητα και με ευρύτερη συναίνεση των παραγόντων αυτών. Για όσα θέματα δεν υπάρχει ευρύτερη αποδοχή, για σοβαρές μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη, την τελική απόφαση μπορεί να τη λάβει ο ελληνικός λαός με δημοψήφισμα».
- Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης απαξιώνει το κύρος της; Εχουν οι ίδιοι δικαστές ευθύνη για την καθυστέρηση στην απονομή της;
«Βεβαίως η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης την απαξιώνει στα μάτια των πολιτών. Ομως για την καθυστέρηση αυτή πρωταρχικά βαρύνεται η Πολιτεία, που δεν προβαίνει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Οι δικαστές ευθύνονται όταν προσδιορίζουν για εκδίκαση μικρό αριθμό υποθέσεων μηνιαίως και όταν καθυστερούν υπέρμετρα την έκδοση των αποφάσεών τους. Ομως εκείνο που πρέπει να ενστερνισθεί ο κάθε δικαστής είναι ότι πρέπει να απονέμει τη δικαιοσύνη σκεπτόμενος πάντοτε ότι υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο και να προστατεύει τον αδικούμενο. Ο δε χρόνος έκδοσης των αποφάσεών του πρέπει να είναι ο ίδιος, όπως αυτός θα επιθυμούσε αν δικαζόταν δική του υπόθεση. Οσοι καθυστερούν αδικαιολόγητα την έκδοση των αποφάσεών τους, πρέπει να αντιμετωπισθούν με τις κείμενες πειθαρχικές διατάξεις».
- Η Πολιτεία τι μπορεί να προσφέρει στο δικαστή για να τον συνδράμει στο έργο του;
«Γνωρίζω ότι η οικονομική κρίση δεν επιτρέπει αύξηση των αποδοχών των δικαστών, οι οποίες κινούνται σε πολύ χαμηλό επίπεδο, ενώ έχουν υποστεί μικρή μείωση οι αποδοχές των εκπροσώπων των άλλων δύο λειτουργιών του κράτους (νομοθετικής και εκτελεστικής).
Ομως για τους δικαστές πρώτου βαθμού, που αναγκαίως μετατίθενται σε τόπο άλλο απ’ αυτό της κύριας κατοικίας τους, πρέπει να προβλεφθεί καταβολή ενός βοηθήματος, αφού ο σημερινός καθαρός μηνιαίος μισθός του νέου πρωτοδίκη από 1.900 περίπου ευρώ, δεν τον βοηθά για αξιοπρεπή διαβίωση αυτού και της οικογένειάς του.
Επίσης είναι απαραίτητο να βελτιωθούν και οι αποδοχές των δικαστικών υπαλλήλων, που επικουρούν τους δικαστές στο έργο τους.
Τα ποινικά δικαστήρια είναι αναγκαίο να δικάζουν και τις απογευματινές ώρες, με ωράριο 09.00 έως 15.00 το πρωί και 17.00 έως 22.00 το απόγευμα. Για την απογευματινή εργασία πρέπει να καθιερωθεί αυξημένη αμοιβή των δικαστικών υπαλλήλων. Τα παλιά χρόνια ήταν τόσο ικανοποιητική η αμοιβή τους, ώστε υπήρχε συνωστισμός των επιθυμούντων την απογευματινή έδρα».
«Να προστατεύσουμε
τον αδύναμο πολίτη»
- Θα χαρακτηρίζατε έκρυθμη πολιτικά και κοινωνικά την παρούσα χρονική στιγμή; Φοβάστε ότι η Δημοκρατία στην Ελλάδα απειλείται; Και αν ναι, από ποιους ή τι;
«Η ερώτηση έχει δύο υποερωτήσεις και θα αρχίσω την απάντησή μου από την τελευταία υποερώτηση. Η δημοκρατία στην Ελλάδα είναι ισχυρή και στηρίζεται από την ομόθυμη βούληση όλων των Ελλήνων, που βίωσαν τις τραγικές πραγματικότητες της στέρησής της από τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει εσωτερικός παράγοντας που θα απειλήσει το δημοκρατικό πολίτευμα. Ομως η έλλειψη εθνικής ενότητας, όπως αποδεικνύεται από την ιστορία, μπορεί να ενθαρρύνει ξένους που επιβουλεύονται τη χώρα μας. Γι’ αυτό πρέπει να διατηρούμε, παρά την ύπαρξη της οικονομικής κρίσης, το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεών μας για την προστασία της χώρας μας - και πιστεύω ότι στην κατεύθυνση αυτή δεν υπάρχει έλλειμμα. Ομως η περίοδος της λιτότητας που διανύουμε ή η λήψη νέων μέτρων λιτότητας, που δεν αντέχει ο λαός μας, έχουν οδηγήσει μεγάλο μέρος των πολιτών σε ανεργία, κοινωνική απαξίωση και σε αβεβαιότητα για το μέλλον αυτών και της οικογένειάς τους.
Για να διατηρήσουμε κοινωνική συνοχή στο εσωτερικό, πρέπει να προστατεύσουμε τον αδύναμο πολίτη και να διατηρήσουμε, χωρίς εκπτώσεις, το δωρεάν σύστημα υγείας για όλους, αφού η συνταγματική προστασία της υγείας και πρόνοιας για όλους από τα άρθρα 5 παρ. 2, 21 παρ. 2, 3 και 5 και 23 παρ. 1 του ισχύοντος Συντάγματος, δεν επιτρέπει αυτό να συρρικνωθεί, περιορισθεί ή καταργηθεί, όταν υπάρχει οικονομική κρίση, αλλά θα πρέπει να γίνει ανάλογος περιορισμός των λοιπών δαπανών, ιδίως αυτών της διοίκησης. Ενα μέτρο λ.χ. που πρέπει να λάβει άμεσα η χώρα μας, για την ανακούφιση των πληγέντων από την κρίση συμπολιτών μας, των άνεργων, των ανασφάλιστων, των χαμηλοσυνταξιούχων και χαμηλόμισθων, είναι να καθιερωθεί με άδεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανώτατη τιμή διάθεσης σε βασικά είδη διατροφής, για ορισμένο διάστημα ώστε να μπορέσουν να ζήσουν αξιοπρεπώς οι ως άνω κατηγορίες των συμπολιτών μας. Σήμερα δεν κάνουμε τίποτα για τον κόσμο αυτό».
«Τα κόμματα πρέπει να σέβονται τη δημοκρατία»
- Θα ήθελα την άποψή σας για τη Χρυσή Αυγή και τις πρόσφατες ποινικές διώξεις των αρχηγικών μελών της.
«Η Χρυσή Αυγή είναι κόμμα του Ελληνικού Κοινοβουλίου και εισήλθε σ’ αυτό με τις ψήφους συμπολιτών μας. Τα κόμματα δεν επιτρέπει το ισχύον Σύνταγμα να τεθούν εκτός νόμου και εκτός Βουλής. Αν τελέσθηκαν συγκεκριμένες πράξεις αρχηγικών ή μη μελών του κόμματος αυτού, που παραβιάζουν τις ισχύουσες ποινικές διατάξεις, οι υπαίτιοι πρέπει να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Δεν γνωρίζω όμως τα συγκεκριμένα στοιχεία των δικογραφιών που σχηματίσθηκαν σε βάρος των αρχηγικών μελών της Χρυσής Αυγής και δεν μπορώ για το λόγο αυτό να πω τίποτε περισσότερο. Αν πω κάτι άλλο, τότε παραβιάζω το δικαστικό ήθος, που με συντροφεύει όλα τα χρόνια της ζωής μου.
Προσθέτω ακόμη ότι όλα τα κόμματα πρέπει να σέβονται και να τηρούν τους κανόνες της δημοκρατίας, χωρίς ακραίες συμπεριφορές, βία και εχθροπάθεια. Προσωπικά θεωρώ απαράδεκτες τις ιδέες του κόμματος αυτού».
- Αυτά που βιώνουμε σήμερα ως κοινωνία (μνημόνιο, τρομοκρατικές επιθέσεις) θα αποτελέσουν, πιστεύετε, γεγονότα-σταθμό στην πορεία της χώρας και πώς θα επηρεάσουν τις επόμενες γενιές;
«Φυσικά τα γεγονότα που βιώνουμε σήμερα επηρεάζουν την πορεία της χώρας μας και αποτελούν τρομερή εμπειρία για τους νέους της εποχής μας. Πρέπει να εργασθούμε για την εξάλειψη της σημερινής κατάστασης που βιώνουμε, και αυτό είναι χρέος και για τις επόμενες γενιές που έρχονται. Πρέπει ως χώρα να φύγουμε από την αγκάλη των μνημονίων, για να πορευθούμε σε τροχιά ανάπτυξης αφού είμαστε ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η ανάπτυξη αυτή πρέπει να αρχίσει από την αύξηση της παραγωγής της χώρας. Πρέπει άμεσα να προωθήσουμε τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία, με μοχλό το πρώτο κατ’ εμέ υπουργείο, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που σήμερα είναι κυρίως υπουργείο διανομής ενισχύσεων. Χρειάζεται το υπουργείο αυτό να αποκτήσει περιφερειακές υπηρεσίες και να προχωρήσει σε ευρύ πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, για να κερδίσουμε αυτάρκεια στα προϊόντα διατροφής μας. Αρωγοί του τα υπουργεία Τουρισμού, Ναυτιλίας και Ενέργειας. Από τα υπουργεία αυτά και το έργο τους θα επηρεασθούν οι επόμενες γενιές. Οι νέοι μας, οι φοιτητές μας ιδιαίτερα, σήμερα χρειάζονται δημιουργία συνθηκών εύρεσης εργασίας, δωρεάν παροχή της εν γένει εκπαίδευσής τους και προοπτική, που δεν τους την παρέχουμε».
«Απαραίτητες οι κυβερνήσεις συνεργασίας»
- Μπορεί η χώρα να κάνει το βήμα μπροστά χωρίς ενότητα; Πώς κρίνετε το σύστημα των κυβερνήσεων συνεργασίας;
«Η εθνική ενότητα είναι ο κύριος παράγοντας για να προχωρήσει η χώρα μας στην ανάπτυξη - και στην ενότητα αυτή, με μετριοπάθεια πιστεύω σ’ ολόκληρη τη ζωή μου, αφού αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα λειτουργίας της δημοκρατίας μας. Η ύπαρξη εσωτερικής ενότητας, ιδιαίτερα σε κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, αποθαρρύνει αυτούς που από το εξωτερικό μάς επιβουλεύονται. Οι μεγάλες αποτυχίες της χώρας σε εθνικά ζητήματα, όπως διδασκόμαστε από την πολιτική ιστορία, συνέβησαν στις περιόδους εθνικού διχασμού.
Στη σημερινή κρίσιμη περίοδο που διανύει η χώρα μας είναι απαραίτητες οι κυβερνήσεις συνεργασίας. Αυτές συνθέτουν, μελετούν και επιλύουν τα προβλήματα καλύτερα από τις μονοκομματικές κυβερνήσεις. Αποτελούν κυματοθραύστη της λαϊκής δυσαρέσκειας. Αλλωστε την προτίμησή του σε κυβερνήσεις συνεργασίας εκδήλωσε και ο λαός μας στις εκλογές του Μαΐου 2012 και Ιουνίου 2012.
Από την πολιτική ιστορία της χώρας διδασκόμαστε ότι σε κρίσιμες περιόδους της χώρας μας βοήθησαν τη στερέωση της δημοκρατίας μας κυβερνήσεις συνεργασίας και εθνικής ενότητας. Δύο παραδείγματα: α) στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, που σχηματίσθηκε μετά τη συμφωνία του Λιβάνου το 1944, συμμετείχαν όλα τα πολιτικά κόμματα και οι οργανώσεις της Αντίστασης - και η κυβέρνηση αυτή στις 18-10-1944 έδωσε την ήρεμη απελευθέρωση. Και β) στην κυβέρνηση του δικαστικού Π. Πουλίτσα, που σχηματίσθηκε στις 4-4-1946, αμέσως μετά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, μέχρι να εκλέξει τον αρχηγό του το Λαϊκό Κόμμα, που κέρδισε τις εκλογές με 206 έδρες, ο Π. Πουλίτσας ανέθεσε καθήκοντα υπουργών άνευ χαρτοφυλακίου στους αρχηγούς των ηττηθέντων κομμάτων Γ. Παπανδρέου, Σοφ. Βενιζέλο και Π. Κανελλόπουλο, που εξέλεξαν 67 βουλευτές, για να έχει ευρύτατη συμπαράσταση στο έργο της κυβέρνησής του. Η μελέτη συνεπώς της πολιτικής ιστορίας είναι χρήσιμη και στη σημερινή πραγματικότητα».
- Σε μια περίοδο κατά πολλούς κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής, πώς θα διασφαλισθεί το κύρος της ελληνικής δικαιοσύνης;
«Η δικαιοσύνη μπορεί μόνη της να διασφαλίσει το κύρος της στο λαό, στην κοινωνία και στους πολίτες, αρκεί να κινείται στο πλαίσιο ικανοποίησης του παλλαϊκού αιτήματος "Δικαιοσύνη με Διαφάνεια, Αμεροληψία και Εντιμότητα". Πρέπει να ερμηνεύει την ισχύουσα νομοθεσία ώστε να προστατεύεται πάντοτε ο αδικούμενος, ο αθώος και αδύνατος, αφού η δικαιοσύνη είναι το καταφύγιο των πολιτών και καταργεί τα αδιέξοδα της κυβερνητικής λειτουργίας».
- Γιατί δεν επιτυγχάνουν ποτέ οι μεταρρυθμίσεις στο χώρο της δικαιοσύνης;
«Γιατί γίνονται αποσπασματικά, για προσωρινή ρύθμιση συγκεκριμένων υποθέσεων που ενδιαφέρουν τους νομοθετούντες, και όχι ύστερα από βαθιά μελέτη του προβλήματος που ρυθμίζει η νέα διάταξη - η οποία θα πρέπει να έχει την ευρύτερη δυνατή συναίνεση του νομικού και του πολιτικού κόσμου της χώρας μας».
- Θεωρείτε ότι οι Ελληνες δικαστές έχουν την ευκολία πρόσβασης στη συνεχή επιστημονική ενημέρωση, ώστε να ανταποκρίνονται στο απαιτητικό έργο τους; Και πώς σχολιάζετε ότι πολλοί δικαστές γράφουν ακόμη στο χέρι;
«Δεν υπάρχουν ακόμη άριστες συνθήκες πρόσβασης των Ελλήνων δικαστών σε συνεχή επιστημονική ενημέρωση. Πρέπει κατά πρώτο να βελτιωθεί το εσωτερικό σύστημα λειτουργίας των δικαστηρίων και των γραμματειών τους, με ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών δυνατοτήτων. Επιβάλλεται η δημιουργία στο υπουργείο Δικαιοσύνης κεντρικής βάσης που θα συγκεντρώνει τη νομολογία όλων των δικαστηρίων της χώρας, σε βάθος εικοσαετίας, και θα την παρέχει ηλεκτρονικά σε όλους τους δικαστικούς λειτουργούς.
Οι νέοι δικαστές μας και όσοι αποφοίτησαν από την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών, στην οποία διατέλεσα υποδιευθυντής την περίοδο 1996-2000, έχουν προμηθευθεί ηλεκτρονικούς υπολογιστές και μέσω αυτών συντάσσουν τις αποφάσεις τους. Οι παλαιότεροι δικαστές, στους οποίους συγκαταλέγομαι εγώ, γράφουν ακόμη με το χέρι. Τι να κάνουμε, βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο και όλοι θα προσαρμοσθούν στις ευκαιρίες που δίνουν οι νέες τεχνολογίες».
- Πιστεύετε ότι είναι επαρκής ο τρόπος αξιολόγησης των δικαστών;
«Από πλευράς διατάξεων, είναι επαρκές το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο αξιολόγησης των δικαστών. Το ζήτημα είναι ότι πρέπει οι οριζόμενοι επιθεωρητές των δικαστηρίων και των δικαστών, ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί, να προβαίνουν στην επιθεώρηση με αυστηρή τήρηση των νόμων και διερεύνηση σε βάθος κάθε καταγγελίας σε βάρος δικαστικού λειτουργού».
- Υπάρχουν παρεμβάσεις από πολιτικούς ή άλλους παράγοντες προς τους δικαστικούς λειτουργούς;
«Δεν μπορώ να απαντήσω στην ερώτηση αυτή μονολεκτικά με τη λέξη όχι. Σ’ εμένα πάντως, όλα τα χρόνια που άσκησα δικαστικά καθήκοντα, δεν έγιναν παρεμβάσεις. Ισως να έχουν υπάρξει. Πάντως θέλω να σας τονίσω ότι τυχόν παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη αποτυγχάνουν, διότι οι Ελληνες δικαστές είναι πιστοί στον όρκο τους και πάνω απ’ όλα είναι έντιμοι. Ομως δεν υπάρχουν κοινωνίες αγγέλων - και εάν υπάρξουν ολίγοι επίορκοι, θα αποβληθούν εάν λειτουργήσει ορθά η επιθεώρηση των δικαστηρίων, όπως έγινε προ ετών».
Ο ΟΑΕΔ στους δήμους
- Διατελέσατε υπηρεσιακός δήμαρχος Δράμας μετά τη μεταπολίτευση. Σε συνδυασμό και με την εμπειρία σας στις κορυφαίες θέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, πώς βλέπετε σήμερα την κατάσταση της αυτοδιοίκησης;
«Η κατάσταση στην τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι καλή. Εχουν συρρικνωθεί οι πόροι της και εμφανίζονται πολλές ελλείψεις σε προσωπικό και στην υλικοτεχνική δομή της. Ομως η ενασχόληση με την τοπική αυτοδιοίκηση παρέχει πλούσια εμπειρία διοίκησης. Αυτή η εμπειρία με βοήθησε πολύ στη διοίκηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου με 600 περίπου υπαλλήλους.
Σήμερα χρειαζόμαστε μία μόνο αυτοδιοίκηση: αυτή των δήμων, που είναι η ζωή της τοπικής κοινωνίας· και πρέπει οι δήμοι να έχουν τη δυνατότητα άμεσης επίλυσης όλων των τοπικών προβλημάτων.
Στις 28-5-2013 στο Δημαρχείο Πεύκης, η Ενωση Δημάρχων Αττικής, μαζί με άλλους, με βράβευσε για το έργο μου. Στην προσφώνησή μου είπα και τα ακόλουθα, που απαντούν στη θέση μου για ενίσχυση των δήμων μας. Είπα τότε: "Θα ήθελα να σας εκθέσω ένα παλιό περιστατικό. Μια ημέρα ήλθε στο γραφείο μου στο Δήμο Δράμας ένας άνεργος δημότης και μου ζήτησε να του βρω μια οποιαδήποτε δουλειά. Στην απάντησή μου ότι ο νόμος δεν μου δίνει τέτοια εξουσία, ο δημότης μου είπε, τι σόι δήμαρχος είσαι; Αυτό το περιστατικό με οδηγεί να προτείνω να παραχωρηθούν οι αρμοδιότητες του ΟΑΕΔ στους δήμους και μέσω των δήμων ολόκληρο το πρόγραμμα ΕΣΠΑ, για άνεργους νέους επιστήμονες της χώρας μας". Τους δήμους μας τους χρειαζόμαστε, τους εμπιστευόμαστε και πρέπει να τους ενισχύουμε διότι μας υπηρετούν καλύτερα».
Οι αναμνήσεις από την Καλαμάτα
- Μιλήστε μας για τις καλές ή κακές στιγμές που έχετε κρατήσει από τη θητεία σας ως προέδρου Πρωτοδικών το 1987 στην Καλαμάτα; Διατηρείτε ακόμη δεσμούς με την πόλη;
«Ηλθα στην πόλη σας λίγο μετά τους σεισμούς του 1986 και βρήκα το Πρωτοδικείο στο ξενοδοχείο "Φιλοξενία". Αργότερα εγκατασταθήκαμε σε λυόμενα στο ακίνητο Οικονομάκου και στο τέλος στο σημερινό αξιοπρεπές κτήριο, για την ανέγερση του οποίου βοήθησα όσο μπόρεσα.
Θα σας διηγηθώ ενδεικτικά ένα άγνωστο περιστατικό, μια καλή στιγμή στη θητεία μου. Η μελέτη του νέου κτηρίου του Πρωτοδικείου προέβλεπε κατασκευή ισογείου και α’ ορόφου. Οταν τελείωνε η κατασκευή, σε μία τυχαία συνάντηση ο μηχανικός του έργου μού είπε: "Το κτήριο τελείωσε και αύριο θα κόψω τα σίδερα που προεξέχουν στη στέγη". Τον απέτρεψα και του είπα ότι "εγώ χρειάζομαι και β’ όροφο για να εγκατασταθεί το Εφετείο Καλαμάτας, όταν ιδρυθεί. Θα βρω εγώ τα χρήματα". Το περιστατικό έγινε γνωστό στον Δικηγορικό Σύλλογο Καλαμάτας και ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιό του με επισκέφθηκε διαμαρτυρόμενο ότι καθυστερώ την εγκατάσταση του Πρωτοδικείου στο νέο κτήριο. Απάντησα ότι "δεν βλέπετε μακρύτερα, χρειαζόμαστε τον β’ όροφο, διότι πού θα στεγασθεί το Εφετείο όταν ιδρυθεί;".
Πέτυχα την ανέγερση του β’ ορόφου, που έμεινε κενός για πολλά χρόνια και σ’ αυτόν στεγάζεται σήμερα το νεοϊδρυθέν Εφετείο Καλαμάτας και έτσι υπάρχει ενιαίο Δικαστικό Μέγαρο.
Από την Καλαμάτα έχω μόνο καλές στιγμές από τους δικηγόρους, τους δικαστικούς υπαλλήλους και από πολλούς φίλους που διατηρώ στην πόλη. Επισκέπτομαι τακτικά την Καλαμάτα, αφού άλλωστε η κόρη μου υπηρετεί ως ειδικευόμενη ιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο Καλαμάτας».
