Κυριακή, 19 Ιανουαρίου 2014 08:23

Λάμπρος Τσάγκας: "Καβάφης – ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας"

Λάμπρος Τσάγκας: "Καβάφης – ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας"

Με την έναρξη του 2014, μια νέα θεατρική παράσταση, ιστορικού, λογοτεχνικού, και κυρίως εκπαιδευτικού χαρακτήρα, ανεβαίνει από χθες στο θέατρο "Κνωσός" (Πατησίων 195 και Κνωσού 11). Το έργο "Κ. Π. Καβάφης – ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας" του συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλου έχει στόχο να προβάλει την ιστορική πλευρά του καβαφικού έργου και συνάμα να εικονοποιήσει το λόγο του Αλεξανδρινού ποιητή. Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη του έργου και πρωταγωνιστή Λάμπρο Τσάγκα, ο οποίος διευθύνει το ιστορικό θέατρο "Κνωσός" και που φέτος κλείνει τα 30 χρόνια συνεχούς δράσης, με έργα ελληνικού και ξένου θεατρικού ρεπερτορίου.

-Αφιερωμένο στον Καβάφη, ήταν το έτος 2013, κ. Τσάγκα. Τι διαφορετικό κομίζετε με την παράσταση που ανεβάζετε;

"Πρωτίστως, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Κώστα Γεωργουσόπουλο, ο οποίος σε μια συζήτησή μας μου έσπειρε σαν όραμα την ιδέα του "ιστορικού Καβάφη". Επίσης να εκφράσω τις ευχαριστίες μου και προς τη φίλη μου Λένα Μπενίση, η οποία βρήκε την πρόταση ενδιαφέρουσα και μου πρόσφερε πολύτιμη στήριξη στη σχηματοποίηση αυτής της ιδέας. Πείσθηκα γι' αυτό το εγχείρημα και το επακόλουθο ήταν να αναζητήσω τον συγγραφέα Γρηγόρη Χαλιακόπουλο, να του ζητήσω να συγγράψει με την πένα του ένα έργο γύρω από αυτόν τον ποιητή, έτσι ώστε η επιθυμία μου να πραγματωθεί. Και ο Γρηγόρης μας ταξίδεψε καλά! Μας μετέφερε στις ρίζες της Αλεξάνδρειας, στους γεννήτορες και στη συνέχεια σ’ αυτούς που την έζησαν, τη γεύθηκαν, την απόλαυσαν, τη χρησιμοποίησαν, αλλά και την ανέβασαν στα άστρα με την ποίησή τους. Οπότε το συγκεκριμένο έργο δεν αποτελεί ούτε αναλόγιο, ούτε ένα μονόλογο με απλές αναφορές στα ποιήματα του Καβάφη και μόνο. Είναι μια ολόκληρη θεατρική αποτύπωση της ιστορίας της Αλεξάνδρειας, του Καβάφη, των ερευνητών της ζωής του, αλλά και μια καινοτομία μέσω του λόγου, της εικόνας και του ήχου να μάθει ο θεατής - ακροατής, πως ο αλεξανδρινός ποιητής δεν ήταν μόνο σπουδαίος δημιουργός, αλλά έζησε και μια ενδιαφέρουσα ζωή!".

-Να υποθέσω ότι υπάρχει κάποιος υπαινιγμός, στην ενδιαφέρουσα ζωή…

"Είναι αλήθεια, πως κάποιος εύκολα θα μπορούσε να εκλάβει και ως υπαινικτική την απάντησή μου αφού τόσα έχουν γραφτεί γι' αυτή την προσωπικότητα. Ομως πιστεύω εξ αρχής, εξ ορισμού και εκ πεποιθήσεως, πως τα όποια κουτσομπολιά και δηλητήρια έβγαλε το μελάνι κάποιων πνευματικών ανθρώπων εκείνης της εποχής ήταν μνησίκακη συμπεριφορά γιατί αποδείχτηκε περίτρανα πως ο Καβάφης στάθηκε όρθιος απέναντι στην ιστορία η οποία τον ύμνησε. Και όπως γνωρίζετε, η ιστορία δεν χαρίζεται σε κανέναν. Την κατακτά ο δημιουργός με τα έργα που αφήνει, τα οποία κρίνει ο αδέκαστος δικαστής… ο χρόνος! Συνεπώς η προσωπική ζωή του Καβάφη ήταν ενδιαφέρουσα και αν θέλετε ολίγον "αινιγματική", αλλά το έργο του είναι που τον ανέβασε στα ουράνια!".

 

-Συνήθως ανεβάζετε παραστάσεις που έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Επιλέγετε ως κοινό σας, κυρίως, τους μαθητές;

"Θα έλεγα ότι πιστεύω πολύ στη νεολαία και με ενδιαφέρουν οι νέοι να έρχονται σε επαφή με το θέατρο. Αν δεν γαλουχήσεις τον μαθητή από μικρό με την ιστορική γνώση και την θεατρική κουλτούρα, αλλά και την τέχνη γενικότερα, είναι δύσκολο να αποφασίσει να δει θέατρο στα πενήντα του. Θεωρώ λοιπόν ύψιστη υποχρέωσή μου να κάνω κοινωνούς του θεάτρου τους μαθητές των γυμνασίων και λυκείων. Τους φέρνω τον Παπαδιαμάντη μπροστά τους, καθώς αυτά που διδάσκονται, η δική μου προσπάθεια καθιστά έμψυχους τους ήρωες, ώστε από τις σελίδες των βιβλιων τους να μεταφέρονται σε εκείνες τις εποχές μέσω της θέασης και της ακρόασης. Τους φέρνω σε επαφή με την αρχαιοελληνική γραμματεία και μέσα από μια παράσταση μαθαίνουν για τον Ευριπίδη, τον Αισχύλο, το Σοφοκλή. Αυτός είναι ο ρόλος που οφείλει να παίζει ο πνευματικός άνθρωπος, αλλά και ο καλλιτέχνης. Τώρα με τον Καβάφη, τους δείχνω μια άλλη πλευρά του ποιητή. Οι περισσότεροι ξέρουν ένα στίχο από την "Ιθάκη", τα "Κεριά" ή τους "Βαρβάρους". Και λοιπόν; Αρκεί αυτό; Ο Καβάφης δεν ήταν δυο τσιτάτα και ξεμπερδέψαμε. Αποτέλεσε φιλοσοφία ζωής το ποιητικό του έργο, μεταλαμπάδευσε μια ολόκληρη θεώρηση γύρω από την καινοτομία της ποιητικής δημιουργίας. Γι' αυτό χτυπήθηκε λυσσαλέα, αλλά και γι' αυτό καταξιώθηκε όσο κανείς άλλος ποιητής. Εχει μεταφραστεί σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου. Ομως να σημειώσω πως τα έργα αυτά είναι για όλες τις ηλικίες, γι' αυτό και "Ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας" θα παίζεται και στο "Κνωσός" τα βράδια. Το κοινό μας είναι διαστρωματικό όσον αφορά ηλικίες και κοινωνικές τάξεις".

-Πληροφορούμαι πως θα έχετε και απεικόνιση εκείνης της εποχής μέσω της νέας τεχνολογίας

"Αλήθεια είναι αυτό. Ο δυνατός λόγος του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου, η εξαίρετη μουσική του Φίλιππου Περιστέρη, συνδέθηκαν απόλυτα με την φανταστική δουλειά της Χριστίνας Οικονόμου που μας φέρνει την Αλεξάνδρεια εκείνης της εποχής στα μάτια μας, με έναν τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει. Ακόμα και οι Αιγυπτιώτες ευεργέτες εμφανίζονται στην οθόνη σαν να είναι όλοι τους ζωντανές μορφές ενός διαχρονικού σκηνικού."

-Παρατηρώ πως παίζετε πολύ με το χρόνο στο συγκεκριμένο έργο σας… 

"Εξαιρετική η παρατήρησή σας. Αυτό ακριβώς επιδιώκω να περάσω! Τον  Καβάφη μέσα στο χρόνο. Τα ρολόγια που γυρίζουν ασταμάτητα, οι σκηνές που εναλλάσσονται, τα πρόσωπα που λειτουργούν ως μεταφορείς παρελθοντικών γεγονότων και οι ερευνητές της ζωής του, που αναζητούν να μάθουν τα πάντα γι αυτόν. Αλλά και η Αλεξάνδρεια ως πόλη, που τον γεννά, τον ανυψώνει και τον παίρνει για πάντα κοντά της, μέσα στα σπλάχνα της. Κι αυτός, βέβαια με τη σειρά του, την φωτίζει σε όλο τον κόσμο. Άλλωστε όπως λέει στο κείμενο και ο συγγραφέας του έργου… "οι Αλέξανδροι σαν κατακτούν οι ποιητές φωτίζουν".

-Θα μας μιλήσετε λίγο και για τους ηθοποιούς, που θα μοιραστείτε μαζί τους  ρόλους αυτού του έργου;

"Είμαι τυχερός γιατί συνεργάζομαι χρόνια πολλά με εξαίρετους συναδέλφους ηθοποιούς. Θα είμαι, λοιπόν, με τον Γιάννη Σταματίου στο ρόλο του ευεργέτη  Μπενάκη και του ερευνητή Τίμου Μαλάνου, την Δανάη Παπουτσή στο ρόλο της Πόλης Αλεξάνδρειας, τον Γιάννη Ζημιανίτη στο ρόλο του ευεργέτη Αβέρωφ, αλλά και ως σκιά του Καβάφη και τη Χριστίνα Μωρόγιαννη στο ρόλο της ερευνήτριας που θαυμάζει τον Καβάφη και ψάχνει στοιχεία".

-Υπάρχει κι ένα μικρό κοριτσάκι στις φωτογραφίες από τις πρόβες σας… ο ρόλος της;

"Αυτή είναι η μασκότ μας. Η μικρή μου κόρη Δημητρούλα - Μυρτώ Τσάγκα που σηματοδοτεί τη νέα γενιά που παίρνει τη σκυτάλη από την προηγούμενη και με συνοδεύει σε κάποιες απαγγελίες ποιηματίων. Και όπως λέω και στο σημείωμά μου, είναι η διαμαντένια τελίτσα της παράστασης!".