Καταθέτω λοιπόν, ως ανθό κομμένο μέσα από την ψυχή μου, το εισαγωγικό απόσπασμα από τις «Γυναικείες Ιστορίες», τις αφιερωμένες στη Μάνα μου:
Από το ξεκίνημα της ζωής μου περίσσευαν οι γυναίκες που έπαιξαν κάποιο ρόλο σ' αυτήν. Αρκεί να σας εξομολογηθώ ότι υπήρξε μια βιολογική μητέρα, η οποία συνεισέφερε την κυοφορία και τον τοκετό, το 1944, αλλά τη γνώρισα για πρώτη φορά το 1966. Μια τεράστια -αν και μικροκαμωμένη τω δέματι- Μάνα που με ανάστησε, αλλά και διαμόρφωσε τον χαρακτήρα μου, προσδιόρισε τον τρόπο σκέψης και θεμελίωσε τα βασικά στοιχεία της πολιτικής μου τοποθέτησης και του πολιτιστικού μου υπόβαθρου, αν και αναλφάβητη η ίδια, με έναν αγώνα πού αδυνατώ να περιγράψω σε όλες του τις λεπτομέρειες, γιατί θα πιστεύατε ότι γράφω μυθιστόρημα. Μια άτεκνη θεία που με εκπαίδευε να την φωνάζω «μαμά», με την βεβαιότητα πώς θα αποδεχθώ μια υιοθεσία ως «θείο δώρο». Και μια «μανούλα» που μου έδωσε το γάλα της, αλλά και με μπούκωσε με την αγάπη της. Κοντά σ' αυτές βάλτε και κάποιες θείες, μια ομογάστρια ετεροθαλή αδελφή που ανακάλυψα στα δεκαοκτώ μου, και μία εκ κοινού θηλασμού ομογάλακτη αδελφή, από εκείνα τα παιδιά που τα εγκατέλειπαν οι «φυσικοί γονείς» στο ΠΙΚΠΑ και τα μεγάλωνε, όλα, όχι σαν, αλλά ως δικά της παιδιά η «μανούλα» που προανέφερα.
Οι ιστορίες πού θα σας αφηγηθώ, αν και το συνεκτικό πρόσωπο είναι η αφεντιά μου, σε βαθμό που θα μπορούσε να παρερμηνευθεί ως «αυτοβιογραφία», είναι δικές τους ιστορίες. Ο τίτλος θα μπορούσε να είναι «ιστορίες γυναικών». Προτίμησα το «γυναικείες ιστορίες» ίσως επειδή λειτούργησε πολλές φορές ως «απαγόρευση» στη ζωή μου. «Πήγαινε να παίξεις με τα άλλα παιδιά. Μη κάθεσαι και αφουγκράζεσαι. Τούτα που λέμε εμείς, είναι γυναικείες ιστορίες». Επέμενα όμως να αφουγκράζομαι. Γιατί οι δικές τους διηγήσεις μου φαίνονταν οι πιο αληθινές. Λες και η συναναστροφή τους, καθώς η μία έγνεθε, η άλλη κεντούσε, η άλλη έπλεκε, λειτουργούσε ως διαδικασία λυτρωτικής εξομολόγησης. Οχι τόσο με την έννοια «εξομολόγησης» ενώπιον του πνευματικού τους - αφού αυτό το μυστήριο ήταν συνυφασμένο με το φόβο της τιμωρίας. Αλλά μάλλον ως αρχέγονη μορφή ομαδικής ψυχανάλυσης.
Γ. Π. Μασσαβέτας
