Δευτέρα, 11 Μαϊος 2020 18:36

Περί σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων

Γράφτηκε από την
Περί σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων


Της Βασιλικής Ι. Σγάντζου, Δικηγόρου Αθηνών, Μ.Δ.Ε Ποινικού Δικαίου & Ποινικής Δικονομίας

Ενώ η ανθρώπινη σεξουαλικότητα από τη σκοπιά των επιστημών της υγείας είναι ένα φαινόμενο συνεχές, από την σκοπιά του νόμου, είναι αναγκαίο να χαράσσεται ένα όριο, το οποίο να προσδιορίζει την νομικά αποδεκτή συμπεριφορά.
Ως σεξουαλική παραβίαση ορίζεται η συμμετοχή ή η έκθεση του παθόντα σε πράξεις με σεξουαλικό περιεχόμενο υποκινούμενες από άτομα που έχουν ως σκοπό τη σεξουαλική διέγερση ή/και ικανοποίηση του δράστη.
Η σεξουαλική παραβίαση ανηλίκου εμπεριέχει διάφορες μορφές, από την έκθεση σε επίδειξη, τις θωπείες, την παρενόχληση και τις πράξεις γενετήσιου χαρακτήρα , μέχρι και το βιασμό, ενώ σε αυτή εμπεριέχεται και η ενδοοικογενειακή σεξουαλική κακοποίηση, όπως αυτή αποτυπώνεται στο άρθρο 9παρ. 2 του Ν 3500/2006, ο οποίος είναι ακόμη σε ισχύ . Οι συμπεριφορές αυτές σε περίπτωση ενδοοικογενειακής σεξουαλικής κακοποίησης παραβιάζουν όχι μόνο τον αιμομικτικό φραγμό όπως θα μπορούσε κανείς αρχικά να σκεφτεί, αλλά κυρίως τις επικρατούσες αντιλήψεις της κοινωνίας και του νόμου σχετικά με τις οικογενειακές σχέσεις εμπίστευσης .
Στο 19ο κεφάλαιο του σύγχρονου Ποινικού Κώδικα εξακολουθεί να προστατεύεται το έννομο αγαθό της γενετήσιας (σεξουαλικής) ελευθερίας υπό την έννοια του ατομικού (σεξουαλικού) αυτοπροσδιορισμού. Το έννομο αγαθό αυτό εμφανίζει περισσότερες ειδικότερες όψεις, οι οποίες προστατεύονται σε επιμέρους διατάξεις του ΠΚ. Συγκεκριμένα, η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων θυμάτων ποινικοποιείται μέσω μίας σειράς ποινικών διατάξεων, όπως αυτές απαντώνται στις ειδικές υποστάσεις των αδικημάτων των άρθρων 337, 342, 339, 348, 348 α, 348β, 348γ, 348δ όπως τροποποιήθηκαν με τον νέο Ποινικό Κώδικα. Οι άνωθι ποινικά κολάσιμες σεξουαλικές δραστηριότητες συνιστούν μορφές παραβίασης της γενετήσιας και σεξουαλικής ελευθερίας του παιδιού, ανεξάρτητα από το αν έχει διαπραχθεί ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή Εντούτοις, όλες οι επιμέρους όψεις δεν παύουν να αποτελούν την όψη ενός ενιαίου εννόμου αγαθού, όσο κι αν ορισμένες απ’ αυτές προσομοιάζουν με έννομα αγαθά άλλων κεφαλαίων του ΠΚ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ποινικοποίηση των προσβολών έγκειται στην αδυναμία καταγραφής ακριβούς αριθμού υποθέσεων , κάτι που παρεμβαίνει αρνητικά στην προσέγγιση της ουσιαστικής αλήθειας γύρω από το πρόβλημα. Στοιχεία που αποδεικνύουν σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου αποκαλύπτονται δυσχερώς , γιατί η σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού συνδέεται με μυστικότητα, φόβο, ντροπή και κοινωνικό στιγματισμό, που δημιουργεί ένα κλίμα άρνησης και μία τάση αποσιώπησης . Πολλές φορές το ίδιο το ανήλικο θύμα εξαιτίας της δικής του σύγχυσης δεν είναι σε θέση να αναλάβει την ευθύνη της αποκάλυψης της πράξης και να ζητήσει βοήθεια.
Μελετώντας τη Σεξουαλική Κακοποίηση ως αξιόποινη πράξη και τις ψυχικές επιπτώσεις στον ανήλικο παθόντα χωριστά και μεμονωμένα διαπιστώνεται μία αλλεπάλληλη σχέση από σοβαρές κλινικές και ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Όσον αφορά την θεραπεία του τραύματος της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου σκοπός είναι πρωτίστως η αποφυγή της λεγόμενης «διπλής θυματοποίησης». Μέλημα της κοινωνίας μέσω των ειδικών της φορέων πρέπει να αποτελεί η δημιουργία ενός αισθήματος ασφάλειας, ώστε να επέλθει η επανένταξη στους καθημερινούς ρυθμούς ζωής. Για τον ίδιο λόγο, τα ΜΜΕ οφείλουν να επιδεικνύουν τον δέοντα σεβασμό, όταν προβαίνουν σε ενημέρωση των πολιτών για τέτοιες πράξεις με τρόπο που να μην προκαλείται πόνος ή βλάβη στην προσωπικότητα των ανηλίκων από την παρουσίαση αυτών ως θυμάτων αξιόποινων σεξουαλικών πράξεων.
Είναι, όμως, οι ποινικές διατάξεις και οι επιβληθείσες ποινές στους δράστες «ικανοποιητικές» ως προς την ποινικοποίηση του φαινομένου της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων ( όπου μάλιστα σε συγκριμένες πράξεις απειλούνται εις βάρος του δράστη πλημμεληματικές ποινές μικρού χρονικού διαστήματος ); Μήπως η δε σύντομη εξέτιση της ποινής πολλές φορές δύναται να οδηγήσει σε έναν ατέρμονα κύκλο παιδικής κακοποίησης; Καθίσταται έκδηλο από τις παραστάσεις της πραγματικότητας πως πλην της επιβληθείσης ποινής ή ακόμη και μετά την έκτιση αυτής καθίσταται αναγκαία η λήψη περισσότερων μέτρων, όπως η απαγόρευση παραμονής στο χώρο διαμονής του θύματος ή άλλων παιδιών, η πρόσβαση σε σχολεία ή σε χώρο όπου συχνάζει το θύμα ή άλλα ανήλικα, χωρίς αυτό να παραβιάζει ατομικά δικαιώματα ένεκα της απαξίας της τελούμενης πράξης.
Σκοπός της γράφουσας δεν είναι να κρίνει τις υφιστάμενες διατάξεις ή την εφαρμογή αυτών και την επιβολή των ποινών, κάτι το οποίο άλλωστε επαφίεται στο έργο του νομοθέτη και του εφαρμοστή του νόμου την ώρα της απονομής της δικαιοσύνης. Σε τέτοιες περιπτώσεις καλούμαστε να αναγνωρίσουμε το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων ως ένα πρόβλημα υπαρκτό, παρά του σκοτεινού αριθμού των καταγεγραμμένων υποθέσεων. Τυχόν κενά και ελλείψεις στον τρόπο αντιμετώπισης πρέπει να μας ανησυχούν ως κοινωνία.


NEWSLETTER