Η οικονομική κρίση ήταν το πρώτο σοβαρό πλήγμα. Στη συνέχεια, ακολούθησε η εξάπλωση της πανδημίας του COVID επιφέροντας απότομα πολυποίκιλες, αρνητικές συνέπειες. Μια από αυτές ήταν και είναι η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης πολλών δανειοληπτών. Έτσι, ολοένα και πιο συχνά, αρχίσαμε να διαβάζουμε στον έντυπο αλλά και στον ηλεκτρονικό τύπο για έννοιες όπως ‘κόκκινα δάνεια’, ‘προγράμματα αποπληρωμής’, ‘πλατφόρμες’ και πολλές ακόμη συναφείς. Δυστυχώς, η επέλαση του COVID πλέον έχει ‘κοκκινήσει’ πολλά δάνεια και έχει οδηγήσει στην απόγνωση πολλούς συμπολίτες μας. Από την άλλη πλευρά, οι Τράπεζες είδαν το ιδιωτικό χρέος να εκτινάσσεται σε δυσθεώρητα ύψη.
Πώς μπορεί, λοιπόν, ένας δανειολήπτης να προστατευτεί από την ξέφρενη αύξηση του χρέους του; Πώς μπορεί να διαπραγματευτεί εκ νέου τη ρύθμιση της δόσης του με τις Τράπεζες και τις εταιρίες διαχείρισης; Ποια εχέγγυα θα υπάρχουν ώστε να μην χάσει την κύρια κατοικία του; Ποια νομοθετήματα μπορούν να σταθούν σύμμαχοί του;
Ο νέος πτωχευτικός Νόμος (Ν.4738/2020) αποτελεί την πρώτη, βασική προστασία του υπερχρεωμένου πολίτη, είτε αυτός είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ελεύθερος επαγγελματίας, επιχειρηματίας, συνταξιούχος κλπ. Με τον νέο αυτό Νόμο, μπορούν να ρυθμιστούν οφειλές όχι μόνον προς Τράπεζες αλλά και προς Ασφαλιστικά Ταμεία, Εφορία και λοιπούς πιστωτές. Ο νέος αυτός Νόμος θέτει στο προσκύνιο και την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η διαδικασία του Νόμου έχει δύο διακριτά στάδια: πρώτον, το στάδιο του εξωδικαστικού μηχανισμού (μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας) και, δεύτερον, το στάδιο της πτώχευσης ή πλειστηριασμού. Ο νέος πτωχευτικός Νόμος δείχνει να μπορεί να βοηθήσει καίρια, όμως είναι μάλλον νωρίς να κρίνουμε την ‘επιτυχία’ του ή την ουσιαστική συνεισφορά του στην βελτίωση της θέσης του υπερχρεωμένου πολίτη.
Ο δεύτερος τρόπος για να προστατευθεί αποτελεσματικά ο ‘κόκκινος δανειολήπτης’ είναι με την απευθείας διαπραγμάτευση με το ίδιο το πιστωτικό ίδρυμα. Με τη βοήθεια δικηγόρου, εξειδικευμένου στα τραπεζικά και τις διαπραγματεύσεις, είναι εφικτή η ρύθμιση εκ νέου μιας ήδη υφιστάμενης ρύθμισης που έχει ξεφύγει του ελέγχου του δανειολήπτη αυξάνοντάς του δραματικά το χρέος. Στην περίπτωση του χρέους προς Τράπεζες, αυτό γίνεται σε τρία στάδια: πρώτον, εντοπισμός του δανείου στο οικείο υποκατάστημα Τράπεζας (ή επικοινωνία με την αρμόδια εταιρία διαχείρισης), δεύτερον, συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών και σύνταξη αίτησης και, τρίτον, διαπραγμάτευση και διαμόρφωση νέας ρύθμισης ουσιαστικής (και όχι απλώς στείρα επιμήκυνση μιας κάποιας δόσης).
Στην ουσιαστική αντιμετώπιση των ‘κόκκινων δανείων’ μπορεί να συνδράμει καίρια και με χειρουργική - τολμώ να πω - ακρίβεια και ασφάλεια ο θεσμός της τραπεζικής διαμεσολάβησης. Πώς πραγματοποιείται πρακτικά; Είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως (με τηλεδιάσκεψη), τα μέρη, οι δικηγόροι τους και ο διαμεσολαβητής μπορούν να ανταλλάξουν ιδέες, προτάσεις και πλάνα και να διερευνήσουν τη δυνατότητα εξωδικαστικής λύσης, οδηγούμενοι στο λεγόμενο πρακτικό επιτυχίας της διαμεσολάβησης. Μέσα σε λίγες ώρες, λοιπόν, μέσα σε κλίμα ασφάλειας, εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας μπορεί να βρεθεί εξωδικαστικά, μια αμφότερα συμφέρουσα, ανθρώπινη λύση που δύναται, αφού κατατεθεί στη γραμματεία του οικείου δικαστηρίου να αποκτήσει εκτελεστότητα, δηλαδή να έχει ισχύ ίδια με δικαστική αποφαση.
Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο υπερχρεωμένος πολίτης έχει στη διάθεσή του μηχανισμούς αλλά και τρόπους να προσπαθήσει να κάνει μια νέα αρχή. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ήδη πολλοί συμπολίτες μας έχουν καταφέρει να τακτοποιήσουν και να επαναρυθμίσουν τις ήδη υφιστάμενες οφειλές τους, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη δυνατότητα για μια ομαλότερη πλεόν καθημερινότητα.
