Yπό το βάρος της διογκούμενης οργής για την ανείπωτη τραγωδία στα Τέμπη, ο Πρωθυπουργός απομακρύνθηκε τελικά από τη θεωρία του "ενός και μόνου υπεύθυνου", αλλάζοντας κατά την προσφιλή τακτική του επιφανειακά θέσεις με μόνο στόχο να διαχειριστεί επικοινωνιακά τις αρνητικές επιπτώσεις ενός ατυχήματος που μπορούσε να μην έχει συμβεί!

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι οδυνηρή και δεν μπορεί να κρυφτεί από επικοινωνιακά τερτίπια και κενές περιεχομένου συγνώμες.

Σε πρόσφατη ανεπίσημη συνάντηση που είχα στη Μεγάλη Βρετανία με τον Mark Eastwood, βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος και με τον Alex Chalk, υπουργό Άμυνας σε θέματα εξοπλισμών , εκτός από την διεθνή επικαιρότητα η συζήτηση, λόγω των τραγικών εξελίξεων, μοιραία οδηγήθηκε στο σύστημα σιδηροδρόμων της Βρετανίας.

Ένας πολύπαθος τομέας που ωστόσο τα τελευταία χρόνια γνωρίζει ραγδαία άνθηση.

Οι σιδηρόδρομοι χρησιμοποιούν συστήματα ανίχνευσης αμαξοστοιχίας που μπορούν να εντοπίσουν πού ακριβώς βρίσκεται κάθε τρένο και τι ταχύτητα αναπτύσσει. Υπάρχουν επίσης συστήματα που μπορούν να σταματήσουν αυτόματα τα τρένα εάν ο μηχανοδηγός δεν ακολουθήσει τη σωστή πορεία ή παραβιάσει κόκκινο σηματοδότη.

Εάν δε ο οδηγός παραβιάσει το σύστημα ελέγχου που έχει μπροστά του για παραπάνω από ένα λεπτό, τότε αυτόματα ενεργοποιείται η ακινητοποίηση του τρένου -δικλείδα ασφαλείας που ονομάζεται “κουμπί θανάτου του οδηγού”. Με ενημέρωσαν πως τα σιδηροδρομικά ατυχήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο πλέον είναι εξαιρετικά σπάνια και οι γραμμές τους θεωρούνται ευρέως από τις ασφαλέστερες στην Ευρώπη. Ο σιδηρόδρομος είναι βασικό μέσο μετακινήσεων για τους Βρετανούς. 

Ανάλυση του Office of Rail and Road (ORR) διαπίστωσε ότι η Βρετανία κατατάσσεται στην πρώτη θέση στην Ευρώπη για την ασφάλεια σε σύνολο παραγόντων, ο οποίος συνδυάζει τον συνολικό μέσο όρο των θανάτων και σοβαρών τραυματισμών σε πέντε κατηγορίες κινδύνου για επιβάτες, εργαζόμενους, χρήστη ισόπεδης διάβασης, παράνομη διάβαση πεζού και άλλους κινδύνους.

Είναι πράγματι εντυπωσιακή όμως η πορεία που οδήγησε σε όλα τα παραπάνω. Η εν λόγω συζήτηση μονοπώλησε το ενδιαφέρον μου, αφού γνώριζα ήδη από παραμονή μου στη Αγγλία ότι στο παρελθόν και αρκετά δυστυχήματα είχαν και μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις εργαζομένων στους σιδηροδρόμων τους.

Σήμερα, πέντε σιδηροδρομικές γραμμές στη Βρετανία έχουν επανεθνικοποιηθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νόμος του 1993 με τον οποίο ιδιωτικοποιήθηκαν οι σιδηρόδρομοι απαγόρευε στο βρετανικό κράτος να εκμεταλλεύεται τις σιδηροδρομικές γραμμές, ωστόσο φαίνεται ότι δεν είχε πρόβλημα όταν τις εκμεταλλεύονταν άλλα κράτη (Ολλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Χονγκ Κονγκ) μέσω δικών τους εταιρειών. Όπως και στην Ελλάδα, δηλαδή, που η ιταλική κρατική Ferrovie dello Stato Italiane αγόρασε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ferrovie ένα μήνα μετά τη συμφωνία με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ εξαγόρασε και τη βρετανική city2coast. Εκεί όμως διαπιστώθηκαν μεγάλες παραβάσεις και η συμφωνία εν τέλει ακυρώθηκε.

Αυτό που είχε συμβεί στη Βρετανία στο παρελθόν ήταν μάλλον η πιο αποτυχημένη ιδιωτικοποίηση σιδηροδρόμων. Αυτό που διδάσκει είναι ότι οι σιδηρόδρομοι είναι εξαιρετική ευκαιρία κερδοφορίας για τους ιδιώτες, αφού δεν κάνουν επενδύσεις, καθώς συνήθως η υποδομή συντηρείται από το κράτος. 

Όταν συντηρείται από τους ίδιους γίνονται «εκπτώσεις» για λόγους μείωσης κόστους – συχνά με κίνδυνο για την ασφάλεια των επιβατών. Επίσης, συνήθως δεν συντηρούν ούτε το τροχαίο υλικό καθώς είναι νοικιασμένο από εταιρεία leasing, δεν ανησυχούν μήπως χάσουν πελάτες αφού πρόκειται για μονοπώλιο (οι επιβάτες δεν έχουν επιλογή μεταξύ εταιρειών στην ίδια γραμμή). Όταν δε τα πράγματα σκουραίνουν, όπως στο διάστημα της πανδημίας, τους ξελασπώνει το κράτος από τα "διαφυγόντα κέρδη".

Εκείνο όμως που επίσης διδάσκει η εμπειρία της Βρετανίας είναι πως όταν σε μια χώρα οι θεσμοί λειτουργούν, το μαχαίρι φθάνει πράγματι μέχρι το κόκαλο και τα λάθη διορθώνονται προς όφελος των πολιτών. Στις περιπτώσεις των σιδηροδρομικών δυστυχημάτων, η Βρετανία δεν δημιούργησε εξιλαστήρια θύματα, αλλά αμείλικτη απέδωσε τις ευθύνες στο ακέραιο στους πραγματικούς ενόχους και βελτίωσε το σύστημα ώστε να μην ξανασυμβούν τέτοιες τραγωδίες. 

Η σκέψη μου είναι καθημερινά στους συνανθρώπους μας που έγιναν άγγελοι.

Η σκέψη μου είναι καθημερινά στους δικούς τους ανθρώπους που έμειναν πίσω.

Τα λόγια είναι μικρά και περιττά τέτοιες ώρες, θεωρώ όμως πως μπορούμε να αγωνιστούμε για να αποδοθεί η δικαιοσύνη με τον τρόπο που πρέπει, σε όσους άφησαν ανεξέλεγκτους τους ιδιώτες, είτε να μην παραδίδουν στην ώρα τους ή ολοκληρωμένα τα συστήματα ασφαλείας, είτε να κερδοσκοπούν χωρίς να ενδιαφέρονται για την ασφάλεια των επιβατών.

Τα ψυχικά αποθέματα όλων μας στέρεψαν και δεν ησυχάζουμε πλέον με λόγια. Τα ωραιότερα λόγια μας, οι πράξεις μας! Αυτές που θα οδηγήσουν τους γονείς να μην κοιμούνται με το φόβο αν το παιδί τους θα φτάσει σώο στον προορισμό του.