Κυριακή, 03 Δεκεμβρίου 2023 22:59

Ο αμφιλεγόμενος Λυμπεράκης Γερακάρης

Ο αμφιλεγόμενος Λυμπεράκης Γερακάρης

Γράφει ο Γιάννης Α. Μπίρης

Σχεδόν 150 χρόνια μετά την αρχή της πρώτης τουρκοκρατίας στον Μοριά, το 1644, γεννήθηκε στο Οίτυλο της Μάνης, ο Λιβέρης ή Λυμπεράκης Γερακάρης. Η άγονη, γεμάτη πέτρες περιοχή της Μάνης τον «έσπρωξε» στη θάλασσα και στα δεκαπέντε του βρέθηκε να υπηρετεί ως κωπηλάτης σε βενετικό πλοίο. Γερό παιδί και έξυπνο κατάφερε να κατακτήσει το πλοίο και να το «γυρίσει» στην πειρατεία. Γνήσιος και αυθεντικός πειρατής, χωρίς φραγμούς και ηθικά διλήμματα, είχε μοναδικό σκοπό του το κέρδος.
Μια βεντέτα έγινε η αιτία να συνεχίσει ο Γερακάρης την πειρατεία σε όλη τη Μεσόγειο. Είχε ζητήσει σε γάμο την κόρη του του Γιακουμή Γιατράκου. Αφού δώσανε τα χέρια κι έγινε ο αρραβώνας, ο Μιχάλης Λεμηθάκος από την οικογένεια των Στεφανόπουλων «έκλεψε» την κόρη του Γιατράκου! Η προσβολή για τον Γερακάρη ήταν μεγάλη και τον οδήγησε ξανά στην πειρατεία. Οι Τούρκοι που για πολλά χρόνια είχαν αποκλείσει την Κρήτη, τον συνέλαβαν κι ο  μεγάλος βεζίρης,  Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ πασάς, δεν έχασε την ευκαιρία. Αποφάσισε να τον χρησιμοποιήσει ως όργανο του για να υποτάξει και τους Μανιάτες. Για να τον έχει σίγουρο σύμμαχο, το 1667, τον ελευθέρωσε, τον εφοδίασε με πολλά χρήματα και του «παραχώρησε» τον τίτλο του πρώτου «ηγεμόνα» της Μάνης..
Ο πανίσχυρος πια Λυμπεράκης Γερακάρης επέστρεψε στη Μάνη. Κατάφερε να πείσει τους Μανιάτες ότι με αυτόν ως ηγεμόνα δεν είχαν να φοβούνται τίποτα ανακοινώνοντας και τα προνόμια ημιαυτονομίας που τους παραχωρούςαν οι Τούρκοι:

α) απαλλαγή της Μάνης από το παιδομάζωμα,
β) καταβολή του μισού φόρου (χαράτσι),
γ) δέσμευση ότι κανένας Τούρκος δε θα κατοικήσει στον τόπο τους και
δ) ελεύθερη χρήση της καμπάνας και της σταυροπηγίας στους ναούς.

Μετά την κατάκτηση της Κρήτης το 1669 κι ενώ ο Γερακάρης κατάφερε να διώξει από τη Μάνη την οικογένεια των Στεφανόπουλων που κατέφυγε στην Κορσική, το σχέδιο του μεγάλου βεζίρη Κιοπρουλού μπήκε σε εφαρμογή. Μετά τα προνόμια και το άφθονο τουρκικό χρυσάφι, ακολούθησε το έργο της στρατιωτικής υποταγής της Μάνης.
Το 1670 προχώρησαν στο κτίσιμο τριών κάστρων σε καίρια σημεία της τραχιάς χερσονήσου, το κάστρο της Κελεφάς, το κάστρο πάνω από το λιμανάκι του Πορτοκάγιο και το κάστρο της Ζαρνάτας. Η Μάνη ουσιαστικά απομονώθηκε από τη Δύση. Το καλοκαίρι του 1673 οι Μανιάτες ξεσηκώθηκαν. Πολιόρκησαν τα κάστρα και ζήτησαν βοήθεια από το τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη στη Μάλτα. Οι Τούρκοι βρήκαν «πάτημα» και κατέλαβαν τη Μάνη ενώ ταυτόχρονα εκδίωξαν πολλούς Μανιάτες και τον Γερακάρη. Αυτός ξανάρχισε την πειρατεία με κύριο στόχο του τα τουρκικά πλοία και τα φορτία τους. Οι Τούρκοι όμως τον ξανασυνέλλαβαν και τον φυλάκισαν στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τον βενετο-τουρκικό πόλεμο του 1684, οι Τούρκοι τον ελευθέρωσαν και του έδωσαν τον τίτλο του μπέη της Μάνης. Κατάφερε μέχρι το 1695 να προελάσει μαζί με τους Τούρκους μέχρι την Τριπολιτσά και να πυρπολήσει την Καρύταινα. Έγινε ο τρόμος των Βενετών. Το χρήμα ήταν όμως ο καλύτερος φίλος του Γερακάρη. Άλλαξε στρατόπεδο και μπήκε στην υπηρεσία της Βενετίας με τον τίτλο του «τοπάρχη της Ρούμελης» και ονομάστηκε «ιππότης του Αγίου Μάρκου». Το 1697 πρωτοστάτησε στην πολιορκία της Θήβας. Έκανε όμως το λάθος να επιτεθεί και να καταστρέψει για δικό του όφελος και την Άρτα. Αυτό οδήγησε στη σύλληψή του από τους Βενετούς. Πέθανε το 1710, φυλακισμένος στη Μπρέσια.