Κυριακή, 23 Μαρτίου 2025 20:43

Ο Γιάννης Αντωνόπουλος

Γράφτηκε από τον

Ο Γιάννης Αντωνόπουλος

Του Γιάννη Α. Μπίρη

Ο θεσσαλικός κάμπος. Εύφορος, απέραντος και ταυτόχρονα μυστηριακός. Από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, η ομίχλη πέφτει πάνω του αθόρυβα δημιουργώντας απόκοσμες εικόνες. Αναδεικνύει έναν άλλο, καινούργιο κόσμο. Ότι κινείται πάνω στον κάμπο χάνεται μέσα σ’ αυτό το αθόρυβο γκρίζο. Ένα σύννεφο που όταν κινείσαι μέσα του νιώθεις να σε καταπίνει. Σε αφήνει να χαθείς μέσα του αθόρυβα, σιωπηλά. Το γκρίζο είναι μέρος της ζωής των ανθρώπων του κάμπου. Αυτό το «θεσσαλικό» γκρίζο, έγινε και η ταυτότητα του σπουδαίου, αυτοδίδακτου ζωγράφου Γιάννη Αντωνόπουλου που γεννήθηκε στην Καρδιτσομαγούλα, το 1948. Η ομίχλη της πατρίδας του τον συνοδεύει στη ζωγραφική του, εμμονικά. Ότι ζωγραφίζει φαίνεται να βγαίνει μέσα από αυτό το γκρίζο της ομίχλης. Λιτά κι αθόρυβα. Τοπία, πρόσωπα, νεκρή φύση ακόμα και σύμβολα γραφής. Ο όγκος του θέματος κι όχι οι λεπτομέρειες, κυριαρχεί στα συνήθως μεγάλα έργα του.
Ο Γιάννης Αντωνόπουλος μιλάει γι’ αυτά:
«Πάντα στη ζωγραφική μου υπήρχε σχεδιαστική και χρωματική λιτότητα. Το πρώτο που σκεπτόμουν ήταν να βλέπω την εσωτερικότητα του θέματος που ζωγραφίζω και να προσπαθώ να βρω την αλήθεια του, έτσι καταργούσα τα περιγράμματα και παρατηρούσα πολύ τους όγκους, με ενδιέφερε να κατανοήσω τους όγκους γιατί πιστεύω ότι στην κατανόηση των όγκων βρίσκεται η δύναμη. Η τέχνη δεν είναι τίποτα άλλο από αίσθημα και παρατήρηση. Χωρίς όμως την γνώση των όγκων, των αναλογιών και της ποιότητας των χρωμάτων, το όποιο αίσθημα παραλύει. Ήμουν πάντα λάτρης της αλήθειας και δεν δίσταζα ποτέ να την εκφράζω».
Βέβαια το πρώτο πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού δεν του ταιριάζει. Αυτό το ήμουν δεν αποδίδει την πραγματικότητα. Ο Γιάννης Αντωνόπουλος είναι και συνεχίζει να δημιουργεί ασταμάτητα. Εμμονικά. Προσηλωμένος κατά καιρούς σε ένα θέμα δεν σταματάει να το αναδεικνύει σε όλες τις μορφές που αυτός το βλέπει. Και υπάρχουν στα έργα του πραγματικά αριστουργήματα. Μια τέτοια εμμονή του τον οδήγησε, μπορεί και υποσυνείδητα, στον συμπατριώτη του ομηρικό ήρωα, τον Αχιλλέα και τα κατορθώματά του. Και με κάρβουνο απέδωσε μέχρι σήμερα δυο μεγάλα, επικά έργα. Τον θάνατο του Έκτορα και τον θάνατο της βασίλισσας των Αμαζόνων, της Πενθεσίλειας. Και στα δύο δεν απεικονίζεται ο δράστης, παρά τα νεκρά σώματα των θυμάτων του.
Στη σύνθεση του θανάτου του Έκτορα, πίσω από το άψυχο κορμί, κυριαρχεί μια μοναδική, ντυμένη με μαύρο χιτώνα, φιγούρα του πατέρα, βασιλιά των Τρώων. Η απόδοση της τραγικότητας αυτής της φιγούρας είναι μοναδική. Ο ολοφυρόμενος Πρίαμος, κρατώντας με τα χέρια το κεφάλι του, γίνεται κυρίαρχη μορφή του έργου, προκαλώντας το συναίσθημα του θεατή. Το έργο μπορεί να χαρακτηριστεί ως μεγάλη ανθρωποκεντρική εξπρεσιονιστική σύνθεση. Κι ο Γιάννης Αντωνόπουλος μαζί με τους Σταύρο Ιωάννου, Κυριάκο Μορταράκο και Γιώργο Μήλιο είναι εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες, εκπρόσωποι της γενιάς του ’80.
Συνεχίζει ο ζωγράφος:
«…Στη δύσβατη αυτή πορεία, συχνά μου έκαναν παρέα απρόσκλητα κι απροσμάχητα πολλές από τις επιθυμίες μου, θαμπωμένες και χίλιες φορές ευλογημένες. Τότε είναι που απλώνω τα χέρια απ’ άκρου σε άκρο στο τελάρο και το χαϊδεύω. Γι’ αυτό και δεν μπορώ να δουλέψω καθισμένος. Όρθιος, αφουγκράζομαι τα κρυφομιλήματα της ζωής και του θανάτου. Άλλες φορές, έτυχε τα έργα μου να υπακούουν στις απαιτήσεις και στην ενέργεια του θέματος παρά στη θέληση μου. Όπως το ανθρώπινο κορμί, που με το όνειρο που κουβαλάει, μου οξύνει την αντίληψη και αναμοχλεύει τις εσωτερικές μου εμπειρίες. Είναι τότε που ακούς τον πίνακα να σου μιλάει και να θέτει σε λειτουργία πιο αποτελεσματικά την εστιακή και περιφερειακή σου όραση…».
Το δεύτερο έργο του από την Ιλιάδα είναι η σύνθεση του θανάτου της Πενθεσίλειας. Εδώ πίσω από τη βασίλισσά τους που κείτεται νεκρή μπροστά τους, στέκονται σε δυάδες, κυκλικά, ζευγάρια σκυθρωπών Αμαζόνων. Κι αυτή η ομηρική σύνθεση του Αντωνόπουλου είναι μοναδική, αφού ο ζωγράφος αποδίδει τη νεκρή Πενθεσίλεια, με έναν μαστό. Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη εκδοχή της ετυμολογίας του ονόματος «Αμαζόνες», αυτό προέρχεται από το στερητικό άλφα και τη λέξη μαζός που σημαίνει μαστός. Σύμφωνα με μια θεωρία, οι πολεμίστριες Αμαζόνες ακρωτηρίαζαν ή συνέθλιβαν το δεξί στήθος τους για να διευκολύνονται στον χειρισμό του τόξου.         
Έχω τη χαρά ο Γιάννης Αντωνόπουλος να είναι φίλος μου. Γνωριστήκαμε τρέχοντας. Μαραθωνοδρόμοι κι οι δυο, με κοινό τόπο προπόνησης το άλσος της Νέας Σμύρνης ήταν φυσικό να γνωριστούμε. Το καλλιτεχνικό έργο του με εντυπωσίασε. Ακολουθώντας το ένστικτό του υπηρετεί την Τέχνη πιστά. Γεννήθηκε ζωγράφος. Όπως ο ίδιος διηγείται, ο Θωμόπουλος, δάσκαλός του στην πέμπτη δημοτικού, είχε δει το ταλέντο του να αναδεικνύεται στο μάθημα της ιχνογραφίας. Η ευστροφία του μικρού Αντωνόπουλου μετέτρεψε το σκίτσο ενός απλού ιερέα με τον διαβήτη, για τη γρήγορη προσθήκη φωτοστέφανου, σε Παντοκράτορα κερδίζοντας τον θαυμασμό του δασκάλου και της τάξης του! Και συνεχίζει ο ζωγράφος:
«…κόσμος για μένα σημαίνει, αυτό που ο λαός διατήρησε απαράλλαχτα και πιστά ως φυσιογνωμία του τόπου σε πολύ σκληρές περιστάσεις. Έτσι λοιπόν κατέληξα να ζωγραφίζω την ανεξήγητη ποιότητα που βάζει ο χρόνος στα πράγματα και στους ανθρώπους. Πίστευα απόλυτα στη ζωγραφική. Ίσως γι αυτό απέκτησα εμμονές αξεπέραστες…».