Στη λαίλαπα της κρίσης ο πολίτης ψάχνει ένα στήριγμα, καθώς όχι μόνο υποφέρει από πραγματική οικονομική ασφυξία μαζί με την οικογένειά του, αλλά ταυτόχρονα στερείται όλο και περισσότερο τις υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης και των κοινωνικών δομών του κράτους, λόγω περιστολής των δαπανών.
Μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να αποτελέσει το στήριγμα αυτό;
Καταρχήν, υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες. Η κρίση δεν έχει αφήσει καθόλου ανεπηρέαστους τους ΟΤΑ, καθώς εξασθενούν οι όποιες δυνατότητες ή πιθανότητες χρηματοδότησης για κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους σε ό,τι αφορά το προσωπικό που χρειάζονται και τις υπηρεσίες που προσφέρουν.
Ταυτόχρονα, προκύπτουν θεσμικά κενά και οργανωτικές ελλείψεις λόγω του "Καλλικράτη", ο οποίος αποδεικνύεται ένα σωστό -κατά βάσιν- μεταρρυθμιστικό σχέδιο, το οποίο όμως προήχθη με λάθος τρόπο, υπό λάθος προϋποθέσεις και σε λάθος εποχή.
Γιατί λάθος τρόπο; Διότι ψηφίστηκε εσπευσμένα, μην πούμε πρόχειρα, ενόψει των περασμένων εκλογών.
Γιατί λάθος προϋποθέσεις; Διότι δεν υπήρξε, για μία ακόμη φορά, σχεδιασμός και συναίνεση σε υπερκομματικό επίπεδο.
Γιατί λάθος εποχή; Διότι μία δραστική διοικητική αλλαγή απαιτεί γερή χρηματοδοτική προίκα, και αυτοί οι καιροί που ζούμε είναι οι πλέον χαλεποί.
Από την άλλη πλευρά όμως, ο δήμος πάντα αποτελούσε και αποτελεί τον πιο κοντινό στον πολίτη φορέα διοίκησης, που έχει λόγο και ρόλο στη διαμόρφωση των όρων της γενικότερης ποιότητας ζωής και, κυρίως, στη διαχείριση της κοινής καθημερινότητας. Ως εκ τούτου, διαμορφώνεται σχέση πολιτικής, κοινωνικής, προσωπικής εγγύτητας ανάμεσα στον πολίτη που ψηφίζει και στον αυτοδιοικητικό εκπρόσωπο που εκλέγεται.
Αυτή η εγγύτητα, στις παρούσες εποχές, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί περαιτέρω.
Είναι αλήθεια ότι οι δήμαρχοι, οι αντιδήμαρχοι, οι δημοτικοί σύμβουλοι δεν μπορούν να κάνουν θεία θαύματα. Ούτε με πέντε ψωμιά και δύο ψάρια μπορούν να ταΐσουν πέντε χιλιάδες ανθρώπους που πεινάνε, ούτε να αναστηλώσουν στα πόδια τους ολόκληρες οικογένειες που πάσχουν από οικονομική παραλυσία.
Οφείλουν όμως να στέκονται δίπλα στον πολίτη την δύσκολη ώρα:
Να βιώνουν οι ίδιοι την κοινωνική καθημερινότητα στους δρόμους και στις γειτονιές και όχι να ‘ναι κλεισμένοι στα γραφεία τους.
Να διατηρούν τα πάντα μέσα στις υπηρεσίες σε τάξη και λειτουργικότητα, ώστε η επαφή με τον πολίτη και η εξυπηρέτησή του να είναι ουσιαστικές και πρακτικά ωφέλιμες.
Να επιλαμβάνονται, με προσωπική αμεσότητα και διαχειριστική ταχύτητα, κάθε προβλήματος που προκύπτει έξω από την πόρτα του δημότη.
Να είναι το μάτι της δικαιοσύνης και της αμεροληψίας σε σχέση με όλα τα δημοτικά δρώμενα και να εκπροσωπούν εξίσου όλους τους  πολίτες, είτε τους ψήφισαν είτε όχι.
Να ασκούν μία ρεαλιστική διοίκηση, με σωστό πρόγραμμα και πραγματοποιήσιμους στόχους, που θα παράγει το μέγιστο αποτέλεσμα με τα ελάχιστα μέσα.
Να φροντίζουν ώστε το προσωπικό να δείχνει ανθρωπιά, κατανόηση, ενδιαφέρον όταν έρχεται σε επαφή με τον εξυπηρετούμενο.
Να διαφυλάσσουν ως κόρη οφθαλμού, εντός των ορίων των αντικειμενικών δυνατοτήτων που έχουν στη διάθεσή τους, κάθε είδους κοινωνική δομή και να επενδύουν στο λεγόμενο «κοινωνικό πρόσωπο» του δήμου.
Τέλος -και αυτό είναι ίσως το πιο ουσιώδες σε μία εποχή ανεργίας και ανέχειας- να εξαντλούν κάθε σκέψη και να κάνουν πράξη κάθε σχέδιο που θα κινείται προς την κατεύθυνση ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας, με βάση τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει κάθε τόπος ξεχωριστά και τα οποία, η κεντρική κρατική και πολιτική διοίκηση έχει αποδειχθεί ανίκανη διαχρονικά να τα εντοπίσει και να τα εκμεταλλευτεί. Εκεί που η εθνική οικονομία παλεύει ενάντια στην πτώχευση, η τοπική οικονομία, στη σωστή και μελετημένη μορφή της εξέλιξης και ανάπτυξής της, είναι δυνατό να προσφέρει πόρους, εισόδημα και θέσεις εργασίας.
Η κοινωνία βιώνει σήμερα μία εικόνα μέσα στην οποία τα πάντα γύρω δείχνουν να γκρεμίζονται. Οι ΟΤΑ και οι εκλεγμένοι αυτοδιοικητικοί μπορούν να προσφέρουν το στήριγμα που αναφέραμε πριν. Αρκεί να υπάρχει βούληση, όραμα, ικανότητες και ο πολίτης να εμπιστευτεί και να στηρίξει τις προσπάθειες των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης.

Του Δημήτρη Καφαντάρη
Δημάρχου Πύλου-Νέστορος