Σε αδιέξοδο βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες σε όλη την Ελλάδα οι οποίοι θα βρεθούν άμεσα αντιμέτωποι με νέες επιβαρύνσεις στις δόσεις των στεγαστικών τους δανείων εξαιτίας της νέας ανόδου των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει σημαντικά όλα τα δάνεια που είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο και συνδέονται ευθέως με το euribor, με έμφαση κυρίως στα στεγαστικά δάνεια, αλλά και τα επιχειρηματικά.

Από τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια στα οποία βρισκόταν η Ευρωζώνη από το 2012, μέσα σε λιγότερο από 9 μήνες και μετά την αύξηση κατά 0,5% στις 16 Μαρτίου, έφτασαν στο 3,5%. Ακόμη και αν η ΕΚΤ επανεξετάσει τη στάση της τον επόμενο μήνα, επιβραδύνοντας τις αυξήσεις επιτοκίων από το 0,5% στο 0,25% από τον Απρίλιο και μετά, στο τέλος του χρόνου θα πρέπει να περιμένουμε τα επιτόκια του ευρώ πάνω από το 4,25% - 4,5%. Η εξέλιξη μάλιστα αυτή λαμβάνει χώρα με άγνωστο ακόμη χρονικό ορίζοντα για την έναρξη της αποκλιμάκωσης τους. Αυτό θα ισχύει όσο ο πληθωρισμός στη ζώνη ευρώ, παρά την αποκλιμάκωση του στο 8,6% τον Ιανουάριο από 9,4% που είχε φτάσει τον Δεκέμβριο του 2022, απέχει από το 2% που έχει θέσει στόχο η ΕΚΤ. Η παραμονή του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα οδηγεί πολλούς από τους κεντρικούς τραπεζίτες του ΔΣ να επιμένουν σε μια σταθερή πορεία αύξησης των επιτοκίων, για όσο χρειαστεί.

Στο 7% το επιτόκιο των στεγαστικών

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πριν ξεκινήσει η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τον περασμένο Ιούλιο, το μέσο επιτόκιο στα στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου ήταν 2%, ενώ τον Ιανουάριο είχε φτάσει στο 4% και πλέον διαμορφώνεται κοντά στο 5%. Με δεδομένες τις πρόσθετες αυξήσεις των επιτοκίων από τώρα μέχρι και τον Ιούλιο, εκτιμάται ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών είναι πολύ πιθανό να προσεγγίσουν ακόμα και το 7%. Βέβαια, δεν αποκλείεται οι τρέχουσες εξελίξεις με την κατάρρευση της SVB και τα μεγάλα προβλήματα της Credit Suisse να οδηγήσουν την κεντρική τράπεζα σε ηπιότερη πολιτική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη 1 στα 5 νοικοκυριά δεν μπορεί να πληρώσει τη δόση, όπως έδειξε η πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, κάτι το οποίο εντείνει την ανησυχία ενόψει της πολύ δύσκολης συνέχειας. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το κόστος της στέγασης στη χώρα μας, ως πoσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, διαμορφώθηκε το 2021 σε 34,2%. Tο ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε νοικοκυριά για τα οποία το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους (overburden rate) ήταν το 2021 υψηλότερο για όσους ενοικιάζουν (74,6%), έναντι των ιδιοκτητών που αποπληρώνουν στεγαστικό (18,5%).

Παραδείγματα

Τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στη μηνιαία δόση την έχουν υποστεί οι δανειολήπτες που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου χρονικής διάρκειας 15 ετών.

Για ένα στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ, διάρκειας 15 ετών, όταν το Εuribor ήταν μηδενικό και το επιτόκιο 3%, η μηνιαία δόση ήταν 690 ευρώ. Πλέον η δόση έχει διαμορφωθεί στα 820 ευρώ, ενώ με τη νέα αύξηση η δόση θα φτάσει τα 837 ευρώ. Η συνολική επιβάρυνση για έναν δανειολήπτη θα ανέλθει στα 147 ευρώ μηνιαίως ή στα 1.764 ευρώ ετησίως.

Για στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου 100.000 ευρώ, διάρκειας 20 ετών, όταν το Εuribor τριμήνου ήταν μηδενικό και το επιτόκιο 3%, η μηναία δόση ήταν 560,62 ευρώ. Πλέον, με το euribor τριμήνου πέριξ του 3% και το επιτόκιο κοντά στο 6%, η δόση του δανείου έχει διαμορφωθεί στα 690 ευρώ, ενώ με τη νέα αύξηση θα φτάσει τα 710 ευρώ. Η συνολική επιβάρυνση για έναν δανειολήπτη θα ανέλθει στα 150 ευρώ τον μήνα ή 1.800 ευρώ ετησίως.

Εάν, όμως, η ΕΚΤ προχωρήσει το καλοκαίρι του 2023 σε δύο νέες αυξήσεις των επιτοκίων από 25 μονάδες βάσης, τότε η επόμενη δόση δανείου θα διαμορφωθεί στα 782,5 ευρώ. Και σε αυτήν την περίπτωση η ετήσια επιπλέον επιβάρυνση θα αγγίζει τα 2.670 ευρώ.

Το κόστος δανεισμού και οι συγκρίσεις με άλλες χώρες

Την ίδια στιγμή, τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ότι το επιτόκιο των νέων δανείων αυξήθηκε τον Ιανουάριο του 2023 στο 5,36%, ενώ το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων αυξήθηκε στις 5,24 εκατοστιαίες μονάδες. Πιο συγκρατημένες είναι οι αυξήσεις στα κυμαινόμενα επιτόκια για στεγαστικά δάνεια, που μεσοσταθμικά διαμορφώθηκαν τον Ιανουάριο στο 3,90% από 3,81% τον Δεκέμβριο.

Ακόμη, τα στοιχεία της ΤτΕ για την εξέλιξη των επιτοκίων σε ό,τι αφορά τα νέα δάνεια τον Ιανουάριο του 2023 δείχνουν ότι τη μεγαλύτερη επιβάρυνση έχουν υποστεί τα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία έχουν αυξηθεί έως και 50 μονάδες βάσης, με έμφαση στα επιτόκια δανεισμού των πολύ μικρών επιχειρήσεων και συγκεκριμένα για δάνεια έως 250.000 ευρώ, που έχουν αυξηθεί στο 6,34%, αλλά και για δάνεια από 250.000 έως 1 εκατ. ευρώ, που έχουν αυξηθεί στο 5,63%.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΚΤ για τον μήνα Δεκέμβριο, το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 52 μονάδες βάσης (0,52%) και διαμορφώθηκε στο 3,61% (συν spread) από 3,09% τον περασμένο Ιούνιο. Ετσι, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 5η θέση στην Ευρώπη με το υψηλότερο κόστος δανεισμού για τα νοικοκυριά, μετά τις Λιθουανία (4,34%), Λετονία (4,27%), Εσθονία (4,1%) και Σλοβενία (3,65%). Στον αντίποδα, τα φθηνότερα στεγαστικά δάνεια προσφέρουν οι Φινλανδία, Αυστρία, Ιρλανδία, Μάλτα και Γαλλία, με επιτόκια 2,89%, 2,85%, 2,76%, 2,27% και 2,05% αντίστοιχα.

Λύσεις ανακούφισης

Οι τράπεζες πάντως σε συνεργασία με τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις είναι σε ετοιμότητα για να ανακόψουν το κύμα νέων επισφαλειών μέσω ρυθμίσεων. Ειδικότερα, στις περιπτώσεις ενήμερων δανείων, πράσινων ή ρυθμισμένων, θα παρασχεθούν λύσεις ανακούφισης.

Η πιο ήπια παρέμβαση, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη, είναι η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μόνιμη μείωση της δόσης. Εάν αυτή η αναδιάρθρωση δεν είναι αρκετή, θα εξετάζεται και το ενδεχόμενο κουρέματος του περιθωρίου κέρδους (spread). Εναλλακτική λύση αποτελεί και η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά.

Από την άλλη, τα ευάλωτα νοικοκυριά μπορούν να λάβουν επιδότηση μέσω της νέας δράσης που χρηματοδοτείται από τις τράπεζες. Συγκεκριμένα, όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα θα ενισχυθούν με το 50% της αύξησης που προκαλεί στη δόση τους η άνοδος των ευρωπαϊκών επιτοκίων, σε σύγκριση με την 30ή Ιουνίου 2022.

Πηγή: news247.gr