Ο κ. Δελής υποστηρίζει ότι οι Ελληνες μπορούν να τα καταφέρουν σε όλους τους τομείς αρκεί να θελήσουν να αντιγράψουν το πετυχημένο μοντέλο της Costa Navarino που δημιούργησε θέσεις εργασίας και αύξησε τα έσοδα του κράτους. Σε άλλα σημεία της συνέντευξης ο κ. Δελής μιλάει για το ρόλο της αυτοδιοίκησης και τα αδιέξοδα της σοσιαλδημοκρατίας στην Σουηδία που υπάρχουν επιδόματα ακόμα και για άρρωστα... κατοικίδια.
Θα ξεκινήσω με μια ερώτηση που ίσως σας φανεί περίεργη. Σας έχουν ζητήσει ρουσφέτι στη Σουηδία;
Στη Σουηδία μόνο οι νεοφερμένοι, που με βρίσκουν επειδή είμαι ο μοναδικός Σουηδός βουλευτής που έχει γεννηθεί στη Ελλάδα, έρχονται και μου ζητούν δυο πράγματα. Να τους βρω δουλειά και κατοικία. Τους απαντάω ότι δεν διαθέτω ούτε γραφείο ευρέσεως εργασίας ούτε... πολυκατοικία. Είναι πράγματα τα οποία στη Σουηδική νοοτροπία δεν υπάρχουν. Αν κάποιος πολιτικός κάνει κάτι διαφορετικό τελειώνει πολιτικά επειδή αντιδρούν οι ίδιοι οι πολίτες. Αλλωστε και οι δείκτες διαφάνειας και διαφθοράς επιβεβαιώνουν όσα σας λέω καθώς η Σουηδία σε αντίθεση με την Ελλάδας είναι από τις πιο διαφανείς και από τις λιγότερο διεφθαρμένες χώρες. Εμείς συνεχίζουμε να χτίζουμε τη χώρα μεταξύ άλλων καταπολεμώντας τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή.
Γνωρίζετε καλά και τη Σουηδία και την Ελλάδα. Η διαφορά νοοτροπίας οφείλεται κυρίως στην πολιτική ηγεσία ή στους ίδιους τους πολίτες;
Η πολιτική είναι αποτέλεσμα των πολιτών. Ερχομαι όμως σε αντιπαράθεση με τους συμπατριώτες μου στην Ελλάδα όταν τους λέω. “Εσείς τους επιλέξατε Εσείς τους ψηφίσατε”. Οι Σουηδοί πολίτες αισθάνονται απόλυτα υπεύθυνοι για ότι συμβαίνει στη χώρα. Δεν ξέρω γιατί δεν υπάρχει το ίδιο αίσθημα και στην Ελλάδα. Ούτε ξέρω γιατί δεν μπορεί να εργαστεί συλλογικά το πολίτικο προσωπικό ή τουλάχιστον το λαμπρό πολιτικό που υπάρχει σε όλα τα κόμματα και μη μου πείτε ότι δεν υπάρχει γιατί το έχω γνωρίσει. Ενα μοντέρνο κράτος όμως στηρίζεται στη συλλογική συνεργασία, στην αλληλοκατανόηση και στον αλληλοσεβασμό. Στην Ελλάδα όμως όποιος παρακολουθήσει τηλεόραση θα διαπιστώσει την έλλειψη συνεργασίας, αλληλοκατανόησης και αλληλοσεβασμού καθώς ο ένας βρίζει τον άλλον. Οταν ο πολίτης βλέπει τον πολιτικό να βρίζει στην τηλεόραση τότε κάνει και αυτός το ίδιο στη ζωή του.
Στην Ελλάδα η πολιτική αντιπαράθεση όπως σωστά επισημάνατε έχει μεταφερθεί στα τηλεοπτικά παράθυρα και επικρατεί συνήθως όποιος κραυγάζει δυνατότερα ακραία συνθήματα. Στη Σουηδία τι μορφή έχει η πολιτική αντιπαράθεση;
Το κυριότερο χαρακτηριστικό της αντιπαράθεσης είναι οι ήπιοι τόνοι. ο διάλογος και τα επιχειρήματα. Η αντιπαράθεση γίνεται κυρίως στο Κοινοβούλιο και όχι στα κανάλια. Επίσης οι ομιλητές αναπτύσσουν τις θέσεις τους μέσα σε δυο - τρία λεπτά γιατί επικρατεί η άποψη πως αν δεν μπορείς να πεις αυτό που θες μέσα σε αυτό το χρόνο καλύτερα να μην το πεις.
Στην Ελλάδα η Σουηδική πολιτική σκηνή έχει ταυτιστεί με τη σοσιαλδημοκρατία. Ισχύει αυτή η ταύτιση στη σύγχρονη Σουηδία;
Η σοσιαλδημοκρατία, και μιλώ ως αντίπαλος της, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο κτίσιμο του κοινωνικού κράτους. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και μετά όμως κάτι πήγε λάθος καθώς αυτό το σύστημα με τα επιδόματα ενίσχυε την... τεμπελιά. Ετσι φτάσαμε σήμερα πολλοί αναρωτιούνται γιατί να πάνε στη δουλειά τους αφού μπορούν να κάτσουν σπίτι και να έχουν το ίδιο εισόδημα από επιδόματα. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι η σοσιαλδημοκρατία μέχρι τη δεκαετία του ’70 ήταν πολύ προοδευτική, μετά όμως απώλεσε την προοδευτικότητα τους καθώς εξάρτησε τους πολίτες από τα βοηθήματα. Σήμερα υπάρχουν βοήθημα για να καθίσεις συντροφιά με το σκύλο σου στο σπίτι όταν αυτός είναι άρρωστος. Αυτά τα χρήματα όμως προέρχονται από τους φόρους και έτσι η συνολική φορολογία άμεση και έμμεση αγγίζει το 80%. Ο Σουηδός πολίτης πληρώνει 80 κορώνες φόρο και μόνο 20 για προϊόντα και υπηρεσίες. Αυτό όπως αντιλαμβάνεστε δεν αρέσει καθόλου σε αυτούς που σηκώνουν αυτό το βάρος. Δυστυχώς η εργασία έπαψε να είναι το καύσιμο της κοινωνίας από τη στιγμή που μια πενταμελής άνεργη οικογένεια στη Στοκχόλμη έχει μόνο 400 ευρώ λιγότερα από την αντίστοιχη εργαζόμενη οικογένεια. Συγκεκριμένα μια πενταμελής οικογένεια ανέργων έχει εισόδημα από επιδόματα περίπου 3.500 ευρώ ενώ αν εργάζονταν τα μέλη της θα είχαν εισόδημα 4.000 ευρώ Αυτό είναι το λάθος που εμείς προσπαθούμε να αναδείξουμε τονίζοντας ότι η οικονομία της Σουηδίας στηρίζεται στις εξαγωγές και στις επενδύσεις.
Ποιες είναι οι πηγές της πετυχημένης εξαγωγικής δραστηριότητας;
Οι εξαγωγές αποτελούν παραπάνω από το 50% του ΑΕΠ. Οι σουηδικές εξαγωγές είναι ανταγωνιστικές χάρη στη τεχνολογία. Ανταγωνιζόμαστε επάξια τους Αμερικανούς τους Ιάπωνες του Καναδούς επειδή διαθέτουμε πάρα πολλά χρήματα στην εκπαίδευση και την έρευνα.
Η συνεργασία Ελλάδας - Σουηδίας πως μπορεί να διευρυνθεί;
Η συνεργασία με την Ελλάδα σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο είναι άριστη. Δεν αρκεί όμως η πολιτική συνεργασία. Πρέπει να επεκταθεί και στον επιχειρηματικό τομέα καθώς η Σουηδία είναι μετρ στην οικονομία και μπορούν να χτίσουν παγκόσμιους κολοσσούς όπως η VOLVO και η ΙΚΕΑ αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας και της πειθαρχίας. Οταν οι Ελληνες έγιναν.... Σουηδοί όπως το 2004 που κατέκτησαν το ευρωπαϊκό κύπελλο ποδοσφαίρου είχαν και αυτοί αξιοποιήσει τη συνεργασία και είχαν πειθαρχήσει για να πετύχουν το σκοπό τους. Δυστυχώς όμως η επιτυχία δεν μας έγινε μάθημα. Επαναλαμβάνω ότι η διαφορά μας με τους Σουηδούς είναι κυρίως στα θέματα της συνεργασίας και της πειθαρχίας. Μάλιστα όταν με ρωτάνε τι θα έκανα για να αλλάξουν οι Ελληνες, τους απαντώ ότι θα προσπαθούσα να τους κάνω πιο συνεπείς στα ραντεβού τους. Η συνέπεια αυτή θα ανέβαζε την αποτελεσματικότητα της χώρας κατά 25%. Γενικώς όταν με ρωτούν τι μπορώ να φέρω στην Ελλάδα τους απαντώ ότι δεν μπορώ να φέρω τίποτα και ότι θα πρέπει να επανεξετάσουμε το "μπορώ" και το "θέλω". Με δεδομένο ότι για τον Ελληνα δεν υπάρχει "δεν μπορώ" καθώς είναι ικανός για τα πάντα φτάνουμε στο "θέλω" και εκεί τα κάνουμε θάλασσα. Δεν ξέρω γιατί δεν θέλουμε αλλά αν επικεντρωθούμε στα κεφάλαιο του "μπορώ", της συλλογικότητας και της πειθαρχίας τότε η Ελλάδα θα αλλάξει ριζικά.
Η αυτοδιοίκηση τι ρόλο διαδραματίζει στη Σουηδία;
Η αυτοδιοίκηση έχει τεράστια σημασία και φυσικά δεν εξαρτάται από την κεντρική εξουσία. Εχει τους δικούς της φόρους και το δικό της προγραμματισμό. Στην Ελλάδα πρέπει να κάνεις "πόλεμο" με το υπουργείο για να σου δώσουν χρήματα ή να για να ενταχθείς σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Εγώ έχοντας υπηρετήσει δώδεκα χρόνια την αυτοδιοίκηση μπορώ να πω ότι για να προχωρήσει χρειάζεται αξιοκρατική στελέχωση και "πορτοφόλι". Τα υπόλοιπα θα έρθουν μόνα τους.
Πολλοί νέοι σήμερα εγκαταλείπουν την Ελλάδα για να βρουν εργασία σε άλλες χώρες. Πώς σχολιάζετε το γεγονός;
Το λεγόμενο Brain Drain είναι το μεγαλύτερο δράμα που εγώ βιώνω όταν με με επισκέπτονται παιδιά με γνώσεις και ικανότητες που η "μάνα" διώχνει από το σπίτι τους. Στέλνω ένα μήνυμα στην πολιτική ηγεσία της Ελλάδας λέγοντας ότι αυτό θα πληρωθεί πολύ ακριβά γιατί τα παιδιά έχουν σπουδάσει με χρήματα της Ελλάδας αλλά αν δεν γίνουν αλλαγές δεν πρόκειται να γυρίσουν ποτέ πίσω. Τα παιδιά φεύγουν γιατί η Ελλάδα δεν τους δίνει χώρο να αναπτυχθούν. Πολύ φοβάμαι όμως ότι σε αυτά τα παιδιά δεν έχει δοθεί καμία ευκαιρία. Ακόμα και σε μένα δόθηκε ο λόγος όταν έγινα βουλευτής. Σε κάθε περίπτωση σήμερα η πρόοδος εξαρτάται από τα "μυαλά" και όχι από τα μηχανήματα και για αυτό το κεφάλαιο γνώση θα πρέπει να αξιοποιηθεί.
Και μια τελευταία ερώτηση. Η Μεσσηνία τι εντύπωση σας δημιούργησε;
Καταρχάς θέλω να ευχαριστήσω τους Μεσσήνιους για τη φιλοξενία τους και είναι ευχάριστο που σε ένα μικρό αεροδρόμιο όπως αυτό της Καλαμάτας έρχονται πτήσεις από τη Σκανδιναβία. Μου κάνει εντύπωση επίσης η ποιότητα των υπηρεσιών που έχω απολαύσει. Ειλικρινά δεν ξέρω ποιοι είναι πίσω από την Costa Navarino που άνοιξαν τις πόρτες αλλά είμαι σίγουρος ότι είναι εκείνοι οι Ελληνες που "μπορούν" και "θέλουν". Η Ελλάδα χρειάζεται λοιπόν πολλές Costa Navarino αφού αυτές οι επιχειρήσεις δημιουργούν θέσεις εργασίας και έσοδα για το κράτος που με τη σειρά του μπορεί να δαπανήσει χρήματα για την υγεία των πολιτών σε έναν ενάρετο κύκλο της οικονομίας. Ολα αυτά όμως δεν είναι αποτέλεσμα ενός ανθρώπου αλλά μιας αλυσίδας και η αλυσίδα δεν είναι ποτέ δυνατότερη από τον ποιο αδύναμο κρίκο της.
Μίνι Βιογραφικό
Ο Σωτήρης Δελής είναι βουλευτής του αντιπολιτευτικού αυτήν την περίοδο Μετριοπαθούς Κόμματος που είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο οποίο ανήκει και η Νέα Δημοκρατία. Είναι επίσης μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Σουηδίας ασκώντας έτσι εκτός από κοινοβουλευτικό και διπλωματικό έργο.
Είναι αντιπρόεδρος της ένωσης Ελληνοσουηδικής Φιλίας και μέλος της Πανελλήνιας Διακοινοβουλευτικής Ενωσης Ελλήνων. Γεννήθηκε στην Αχαΐα αλλά ζει 43 χρόνια στη Σουηδία. Εργάστηκε ως διευθυντής σε σουηδικές τράπεζες και άφησε τη θέση του για να ασχοληθεί με τη πολιτική ώστε να προσφέρει στη χώρα που του έδωσε την ευκαιρία να προοδεύσει.
