Η εκμετάλλευση μικρών παιδιών που βγαίνουν στη ζητιανιά στις αγκαλιές των μανάδων τους (ή και των πατεράδων τους), εκτεθειμένα σε κάθε λογής κινδύνους σε πεζοδρόμια και δρόμους είναι, δυστυχώς, μια εικόνα που γίνεται όλο και πιο οικεία όσο περνούν τα χρόνια.
Οι κρατικές δομές ανίσχυρες ή ευθυνόφοβες -σύμφωνα με άλλους- να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους καταστάσεις, πετάνε το μπαλάκι σε οργανισμούς όπως "Το Χαμόγελο του Παιδιού" και τα Παιδικά Χωριά SOS, γιατί, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της "Ε", είναι οι δύο φορείς που επεμβαίνουν και διαθέτουν ξενώνες φιλοξενίας.
Στην Καλαμάτα εξάλλου δεν έχουμε ένα κέντρο φιλοξενίας για να περιθάλπονται άτομα που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης. Και χωρίς εξασφαλισμένο χώρο για να προσφέρουν οι φορείς της πόλης καταφύγιο, τα χέρια τους -λένε- είναι δεμένα, ειδικά σε περιπτώσεις που αφορούν παιδιά.
ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ
Δικαστικός λειτουργός μας είπε ότι ο μόνος που μπορεί να επέμβει σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ο εισαγγελέας, ο οποίος διατάζει τη σύλληψη της γυναίκας. Ωστόσο, η γυναίκα που θα συλληφθεί θα αντιμετωπίσει την κατηγορία της επαιτείας που διώκεται σαν πλημμέλημα, ενώ στο αστυνομικό τμήμα προφασίζεται πως δεν είχε πού να αφήσει το παιδί και αναγκαστικά το πήρε μαζί της. Τις περισσότερες φορές μετά τη σύλληψη και αφού οδηγηθεί στον εισαγγελέα αφήνεται ελεύθερη και εξαφανίζεται. Σε ελάχιστες περιπτώσεις ξεκινά από τις Αρχές διαδικασία για να ερευνήσουν αν πράγματι το παιδί είναι δικό της. Η διαδικασία όπως πληροφορηθήκαμε παίρνει χρόνο και στη συντριπτική τους πλειοψηφία, λόγω και της έλλειψης χώρων για τη φιλοξενία των παιδιών, εξαφανίζονται.
Εξάλλου, σύμφωνα με στοιχεία που συλλέξαμε από δικαστικές πηγές και από "Το Χαμόγελο του Παιδιού", οι κοινωνικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν ευθυνόφοβα τέτοιου είδους περιστατικά. Η Αστυνομία από την πλευρά της, πέρα κάποιων συλλήψεων επαιτών, δεν διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό για να παρακολουθήσει και να πιάσει τα άτομα που τους εκμεταλλεύονται -ισχυρισμός που προβάλλεται όταν καταγγέλλονται τα περιστατικά στην Αστυνομία από τους επίσημους κρατικούς λειτουργούς.
Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΠΑΙΤΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΚΗΜΑ
Νομικοί πάντως μας επεσήμαναν ότι η εκμετάλλευση ανηλίκου για επαιτεία είναι αντίθετη με τις υποχρεώσεις που έχουν οι γονείς για την ανατροφή των παιδιών τους. Επιπλέον αποτελεί και ποινικό αδίκημα που μπορεί να ξεκινά από την απλή μορφή της επαιτείας και να φτάνει ως την έκθεση σε κίνδυνο ή στο κακούργημα της εμπορίας ανθρώπων, με τη βαρύτερη μορφή της προμήθειας ανηλίκου για επαιτεία.
Από πλευράς ποινικού δικαίου η απλή μορφή της επαιτείας, δηλαδή όταν ο ανήλικος χρησιμοποιείται από αυτόν που έχει την επιμέλειά του, τιμωρείται ελαφρά. Οταν όμως πρόκειται για εμπορία ανθρώπων, δηλαδή όταν προμηθεύει κάποιος σε άλλον ανήλικο για επαιτεία, η πράξη τιμωρείται ως βαρύτατο κακούργημα.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο του 2016 ο εισαγγελέας Καλαμάτας είχε ασκήσει ποινική δίωξη για εμπορία ανθρώπων, σύμφωνα με την παρ. 3 του σχετικού νόμου που τιμωρείται με πλημμεληματική ποινή, σε μάνα και κόρη Ρομά, οι οποίες εκμεταλλεύονταν τα παιδιά τους, 10 και 3 χρονών και τα έστελναν να ζητιανεύουν. Σε άλλη περίπτωση το Μάιο της ίδιας χρονιάς ένα ζευγάρι Ρουμάνων που έβγαζε τα τρία του παιδιά στη ζητιανιά έξω από πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ της Καλαμάτας είχε συλληφθεί και σε βάρος του ζευγαριού σχηματίστηκε δικογραφία για εμπορία ανηλίκων κατ' επάγγελμα και κατά συναυτουργία.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Στην Καλαμάτα μπορεί να είναι οι οικογένειες Ρομά και περιφερόμενοι Βούλγαροι και Ρουμάνοι που βγάζουν τα παιδιά τους στη ζητιανιά, όμως σε μεγαλύτερα αστικά κέντρα μεγάλο μέρος της παιδικής επαιτείας είναι αποτέλεσμα trafficking, οπότε εκεί μιλάμε για εμπόριο ανθρώπων και παρεμβαίνει η Αστυνομία και η Εισαγγελία Ανηλίκων. Πάντως, όπως τονίζουν και κοινωνικοί λειτουργοί, πρόγραμμα για να προλαμβάνει και να μην αναγκάζονται οι οικογένειες να βγάζουν τα παιδιά τους στην επαιτεία δεν υπάρχει. Οι ίδιοι λένε επίσης ότι για κάποιους Ρομά έχει γίνει τρόπος ζωής, ενώ μαζεύονται για λίγο καιρό όταν τους προειδοποιούν ότι θα τους καλέσει ο εισαγγελέας. Πάντως, επειδή είναι παράνομο οι ανήλικοι να βρίσκονται στην επαιτεία παρεμβαίνει η Αστυνομία και η Εισαγγελία, αλλά όπως μας επεσήμαναν υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα σχετικά με το τι γίνεται με τα παιδιά που οι γονείς τους συλλαμβάνονται, αφού δεν υπάρχει ούτε ένας κρατικός φορέας, ούτε ένας ξενώνας μακρόχρονης φιλοξενίας που θα τα περιθάλψει έως ότου ξεκαθαρίσει τι θα γίνει δικαστικά με τους γονείς. Οι ελάχιστοι χώροι οι οποίοι υπάρχουν είτε είναι χώροι υποβαθμισμένοι γιατί δεν υπάρχει το προσωπικό για να λειτουργήσουν, είτε δεν υπάρχουν άλλες διαθέσιμες θέσεις για να υποδεχτούν περισσότερα παιδιά. Ετσι το βάρος πέφτει στους μη κρατικούς φορείς που διαθέτουν ξενώνες μακρόχρονης φιλοξενίας, όπως είναι τα Παιδικά Χωριά SOS και “Το Χαμόγελο του Παιδιού”, για να πάρουν την επιμέλεια και να περιθάλψουν παιδιά θύματα εκμετάλλευσης.
