Ετσι όλα τα παιδιά κινδυνεύουν, όλα είναι εν δυνάμει θύματα, όταν σήμερα ένα στα πέντε συναντιέται με αγνώστους, που έχει γνωρίσει μέσω Instagram. Την ίδια ώρα το sexting έχει γίνει εφιάλτης σε μεγάλο πλήθος, στο οποίο περιλαμβάνονται και παιδιά! Πρόκειται για μάστιγα η οποία έχει «καπελώσει» το bullying, οι διαστάσεις του οποίου έχουν περιοριστεί, όπως δείχνουν οι έρευνες τουλάχιστον.
Αυτές είναι οι κυριότερες διαπιστώσεις στο πλαίσιο της συζήτησης που κάναμε με τον υπεύθυνο επικοινωνίας της Γραμμής Βοήθειας Help-Line.Gr από το 2008, γιατρό, εκπρόσωπο του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου Γιώργο Κορμά, ο οποίος κατάγεται από το Κεφαλληνού Μεσσηνίας και έχει μεγαλώσει στην Κυπαρισσία.
Ο κ. Κορμάς τονίζει την ανάγκη να τεθούν αυστηρά όρια, με απαγόρευση της χρήσης των social media και των μη ενδεδειγμένων για την ηλικία των παιδιών games στο δημοτικό και με έλεγχο - εποπτεία στους μεγαλύτερους μαθητές.
«Ολα τα παιδιά κινδυνεύουν» τονίζει ο κ. Κορμάς, ο οποίος διαπιστώνει έλλειμμα στην ενημέρωση στα σχολεία, αφού οι όποιες δομές υπήρχαν κατά το παρελθόν, δεν υφίστανται πλέον, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων που βασίζονται σε πρωτοβουλίες. Οπως εξηγεί, ίσως ήρθε η ώρα να μπει η ασφαλής χρήση του Διαδικτύου στα σχολεία και να γίνει μια οργανωμένη προσπάθεια για την προστασία των παιδιών κυρίως, αλλά και των μεγαλύτερων που πέφτουν θύματα του sexting και των video games. Tο ασφαλές Διαδίκτυο να μπει στα σχολεία και να γίνει μια οργανωμένη προσπάθεια, τονίζει.
Ειδικότερα για το sexting, το οποίο είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει παντού,
αναφέρει: Από έρευνα που έγινε σε 14.000 μαθητές σε 400 σχολεία, το 14% των παιδιών στέλνουν φωτογραφίες ακατάλληλου περιεχομένου, όπως γυμνές κ.λπ. Το θέμα του sexting έχει γιγαντωθεί, καθώς είτε λόγω εκβιασμών, είτε λόγω μη ανταπόκρισης στις διαθέσεις ορισμένων, γίνεται αποστολή φωτογραφιών και ο κίνδυνος να πέσουν σε λάθος χέρια ή να χρησιμοποιηθούν για όχι καλό σκοπό φυσικά, είναι μεγάλος. Αυτό το φαινόμενο είναι σε έξαρση και στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Και το χειρότερο είναι πως έχουν διαπιστωθεί περιπτώσεις με κυκλώματα που προσεγγίζουν ενήλικες μέσω Facebook αρχικά και μέσω Μessenger στη συνέχεια, με ανταλλαγή ερωτικών μηνυμάτων, ενώ πετυχαίνουν να βιντεοσκοπούν ακατάλληλες σκηνές με πρωταγωνιστή το θύμα τους, στο πλαίσιο μιας βιντεοκλήσης. Στη συνέχεια ζητάνε χρήματα για να μην στείλουν το υλικό στους φίλους του θύματός τους και δεν είναι δύσκολο το θύμα να βιώσει άσχημες καταστάσεις. Αυτό σύμφωνα με τον κ. Κορμά συμβαίνει στην Ελλάδα τα τελευταία 3 χρόνια και τώρα σημειώνει πολύ μεγάλη έξαρση πλέον και στα ελληνικά. Τα προηγούμενα χρόνια κυριαρχούσαν τα… σπασμένα ελληνικά και πιο παλιά μόνο αγγλικά, πράγμα που αποδεικνύει την εξέλιξη που υπάρχει.
Το πρόβλημα όμως με τα παιδιά είναι τεράστιο, αν λάβει κανείς υπόψη του πως 40% των κλήσεων στη Γραμμή αφορούν συμπεριφορές εξάρτησης στο Διαδίκτυο, με γονείς κι εκπαιδευτικούς να αναζητούν λύσεις. Από τις μεγαλύτερες εξαρτήσεις, αν όχι η μεγαλύτερη αυτό το διάστημα, είναι το Fortnite, ένα παιχνίδι που παίζεται τα τελευταία χρόνια και πλέον οι παίκτες του είναι και μαθητές δημοτικού, καθώς και γυμνασίου και λυκείου ή και μεγαλύτεροι. Σύμφωνα με τον κ. Κορμά, τα παιδιά κλείνονται στα σπίτια τους και δεν κάνουν τίποτα άλλο πέρα από το παιχνίδι. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης είναι ίσως η πρώτη φορά που παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα στην οικογένεια. Οι παίκτες στερούνται κάθε άλλης δραστηριότητας, δεν έχουν επιλογές κι έχουν μανία μόνο με αυτό.
Και όσον αφορά στις μικρές ηλικίες φαίνεται πως όλη αυτή η κατάσταση είναι αποκλειστικά ευθύνη των γονιών, καθώς είτε δεν γνωρίζουν τις αρνητικές επιδράσεις, είτε βολεύονται και τελικά χάνεται το… παιχνίδι. Οπως εξηγεί ο κ. Κορμάς, ο γονιός εξελίσσεται και αν χαλαρώσει κάποια στιγμή είτε από κάποια στεναχώρια είτε για άλλο λόγο, δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να κάνουν ανεξέλεγκτα κάποια πράγματα.
Ετσι ο κυριότερος λόγος έντασης μέσα στην οικογένεια σήμερα είναι κυρίως τα social media και τα video games. Ειδικά για τα social media, είναι μεγαλύτερος κίνδυνος από τα παιχνίδια γιατί πέρα από την κατάχρηση του Διαδικτύου διαμορφώνουν και προσωπικότητες, δίνουν λάθος πρότυπα και στερούν από τα παιδιά την κοινωνικότητά τους αλλά και το δικαίωμα στη γνώση. Οπως συμπληρώνει ο κ. Κορμάς, «δεν διαβάζουν, δεν έχουν εμπειρίες, ζουν μια εικονική πραγματικότητα, η οποία προφανώς γίνεται με λάθος πρότυπα. Ναρκισσιστικά πρότυπα, ανεπάγγελτα, πρότυπα που προβάλλουν έντονα το γυναικείο κορμί και πολλές φορές οδηγούν παιδιά και στον προθάλαμο της νευρικής ανορεξίας».
«Ακούμε διαρκώς πως “θα έχουμε χιλιάδες followers και θα κάνουμε διαφημίσεις”» παρατηρεί ο κ. Κορμάς εξηγώντας πως τα παιδιά εκτίθενται σε άμεσο κίνδυνο λόγω της φιλίας με τον κάθε ψυχικά διαταραγμένο του Διαδικτύου, αφού όλοι τούς κάνουν όλους φίλους.
Και στο σημείο αυτό επιστρέφει στα παιδικά χρόνια προηγούμενων γενεών και διαπιστώνει πως παλιότερα τα παιδιά ήταν πιο προστατευμένα και δεν μπορούσε ανεξέλεγκτα να τα προσεγγίζει ο κάθε άσχετος, όπως γίνεται σήμερα μέσω του Διαδικτύου. Σήμερα, ακόμα και μέσα στα σχολεία υπάρχουν προβλήματα, όπως φαίνεται από το πλήθος γονέων κι εκπαιδευτικών που απευθύνονται στη Γραμμή και ζητούν βοήθεια στη διαχείριση διαφόρων περιστατικών. Ο κ. Κορμάς παροτρύνει τους γονείς όταν διαπιστώνουν κάτι να απευθύνονται στο σχολείο και ανάλογα με το περιστατικό στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και στην Εισαγγελία Ανηλίκων.
Και σημειώνει πως όλα ξεκινούν από το ότι σήμερα τα παιδιά εύκολα φωτογραφίζουν τον εαυτό τους, εύκολα μιλούν με αγνώστους κι εύκολα στέλνουν γυμνές φωτογραφίες. Πιστεύει πως η μόνη λύση είναι να μάθουν τα παιδιά να σέβονται το σώμα τους, να ερωτεύονται με βάση το συναίσθημα, να μην παρασύρονται και να ζουν σε πραγματικούς κανόνες και όχι σε αυτούς που επιβάλλουν οι εταιρείες που ελέγχουν τα κοινωνικά δίκτυα.
Ετσι καταλήγουμε στο ότι το περιβάλλον δημιουργεί τις συμπεριφορές. Το Instagram ευνοεί όλη αυτή την κατάσταση, σύμφωνα με τον κ. Κορμά, καθώς στηρίζεται στη φωτογραφία, ευνοεί τη συμπεριφορά και πολλές φορές το κάνει και μόδα.
Η επικοινωνία με τα παιδιά, η πάντα ανοιχτή «πόρτα» για συζήτηση, η αποχή από τα social media σε μικρές ηλικίες, όπως στο δημοτικό και η απαγόρευση παιχνιδιών που δεν είναι για την ηλικία των παιδιών μας, είναι καλές προτάσεις. Ωστόσο, η ανάδειξη της σπουδαιότητας του σεβασμού στο ανθρώπινο σώμα και στην ιδιωτικότητα είναι πολύ σημαντικά, καθώς έτσι και μέσα από το παράδειγμα των γονιών τα παιδιά θα οδηγηθούν σε κοινωνικές δεξιότητες και συνήθειες που έχουν δοκιμαστεί στο πέρασμα των χρόνων. «Δεν αντιλαμβανόμαστε την κουλτούρα του Διαδικτύου, την επιρροή του, γι’ αυτό κι έχουμε fake news» σχολιάζει ο κ. Κορμάς.
Ειδικά για τη Μεσσηνία, εξηγεί πως είναι ο νομός που έχει την καλύτερη ενημέρωση σε όλη τη χώρα από έμπειρα στελέχη και πολλές δράσεις, ενώ υπάρχει μια ισχυρή ομάδα 30 ατόμων. Γενικά όμως τα στοιχεία της έρευνας είναι ξεκάθαρα: Ενα στα 5 παιδιά συναντιέται με αγνώστους με τους οποίους επικοινωνούν στο Διαδίκτυο, συνομήλικους ή ενήλικες. Και το χειρότερο είναι ότι σε αυτή τη διαδικασία εκτίθενται όχι μόνο με φωτογραφίες αλλά και με σχέσεις και πιο εύκολα με συναντήσεις. Δεν γίνονται τα πράγματα παραδοσιακά βάσει συναισθήματος, αλλά με μια ταχύτητα απίστευτη, μέσα από το Ιnstagram. Και αφού υπενθυμίζει τις ευθύνες όλων μας και την ανάγκη απαγορεύσεων κι ελέγχων, σημειώνει πως σύμφωνα και με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων στη χώρα μας, τα παιδιά μέχρι 15 ετών θα πρέπει να ζητάνε τη συγκατάθεση του γονέα για να μπαίνουν στα social media.
Γενικά παρατηρεί πως ο νόμος έχει ψηφιστεί αλλά δεν εφαρμόζεται και δεν έχουν επιβληθεί πρόστιμα «ως όφειλαν στο πλαίσιο προστασίας των γονιών και της οικογένειας».
Η Γραμμή Βοηθείας help-line 210 6007686 απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους και τις οικογένειές τους, παρέχοντας υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (παρενόχληση, εξάρτηση, επιβλαβές περιεχόμενο, παιδοφιλία κ.λπ). Σε όλη την Ελλάδα έχει αναπτυχθεί ένα τεράστιο δίκτυο με πάνω από 200 συνεργάτες, πάνω από 5.000 εκπαιδευτικούς και 1.000 σχολεία, ενώ η Γραμμή συνολικά έχει δεχτεί 20.000 κλήσεις όλα αυτά τα χρόνια.
