Η παρατεταμένη αποχή των παιδιών από την καθημερινή ρουτίνα του σχολείου και η απόσταση από τους φίλους και τις δραστηριότητές τους έχουν ως αποτέλεσμα τη μελαγχολική διάθεση, την έκφραση θυμού, το αυξημένο στρες και συγκρούσεις μέσα στο σπίτι. Η συνολική επικοινωνία μέσα στην οικογένεια έχει πολύ σημαντική θέση για τη διαχείριση της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης.
Πολλοί γονείς φοβούνται μήπως το παιδί τους δυσκολεύεται να τους μιλήσει για ό,τι μπορεί να του συμβαίνει, αλλά για να μπορέσει ένα παιδί να εκφραστεί, θα πρέπει να έχει γίνει καλή προετοιμασία από τη μεριά των γονιών. Η επιστημονική ομάδα της Συμβουλευτικής Γραμμής 11525 και του Συμβουλευτικού Κέντρου της Ένωσης "Μαζί για το Παιδί” αναδεικνύει κάποια σημεία που έχει να προσέξει ο γονιός.
ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Πολύ σημαντική θέση έχει η συνολική επικοινωνία μέσα στην οικογένεια, το κατά πόσο αυτή επιτρέπεται και ενθαρρύνεται. Χρειάζεται λοιπόν να δίνονται ευκαιρίες για επικοινωνία. Να κατανοεί το παιδί ότι οι γονείς είναι διαθέσιμοι για εκείνο αν θα χρειαστεί να μιλήσει για κάτι. Να μην του δίνουν την αίσθηση ότι είναι μονίμως απορροφημένοι “στα δικά τους” ή σε προβλήματα, ώστε να μη νιώσει το παιδί ότι, αν μιλήσει για οτιδήποτε, μπορεί να είναι ένα ακόμα βάρος για τους γονείς του.
Για να μπορέσει ένα παιδί να εκφράσει το πώς αισθάνεται, χρειάζεται να νιώσει ότι έχει τον χώρο και τον χρόνο, καθώς και την ασφάλεια ότι δεν θα επικριθεί. Η αποδοχή ή η απόρριψη που βιώνει το παιδί είναι πολύ βασικό στοιχείο για το αν θα αποφασίσει να ανοιχτεί ή όχι για κάτι που το δυσκολεύει. Αν ξέρει από πριν ότι θα τιμωρηθεί με ακραίο τρόπο ή θα ταπεινωθεί, ή πιο απλά θα λάβει μια απάντηση ότι δεν πρέπει να αισθάνεται έτσι όπως αισθάνεται, τότε είναι πολύ πιθανό να μην μπει καθόλου στη διαδικασία.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗΣ
Μια πολύ σημαντική έννοια στην οποία καλό είναι να δώσουμε προσοχή όταν αναφερόμαστε στα συναισθήματα είναι η ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση είναι η δυνατότητα του ατόμου να μπει στη θέση του άλλου και να αισθανθεί όπως εκείνος, να αισθανθεί δηλαδή πέρα από τα όρια του εαυτού του. Ενσυναίσθηση δεν σημαίνει ότι οι δύο γίνονται ένας. Χρειάζεται η διάκριση να είναι ξεκάθαρη και να μην αισθάνεται κανείς ότι «χάνει» τον εαυτό του.
Αυτό πάντως είναι κάτι που ο γονιός αξίζει να προσπαθήσει, να καταλάβει δηλαδή πώς αισθάνεται το παιδί από τη δική του θέση και με τα δικά του δεδομένα, στην εκάστοτε ηλικία που βρίσκεται, και να μην το αντιμετωπίσει μόνο με τα δικά του μέτρα ως ενήλικος.
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ
Καθοριστική είναι και η σημασία της προσωπικής στάσης των γονιών σε σχέση με τα δικά τους συναισθήματα. Είναι εκείνοι που θα δώσουν το «καλό παράδειγμα» μέσω της δικής τους συμπεριφοράς. Θα λειτουργήσουν δηλαδή σαν μοντέλο για το παιδί, από το οποίο θα μπορέσει να μάθει και να μιμηθεί.
Ο τρόπος που οι γονείς εκφράζονται και αλληλεπιδρούν παίζει πολύ βασικό ρόλο στον τρόπο που θα επιλέξει και το παιδί να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του αλλά και των γύρω του. Για παράδειγμα, ένας γονιός ο οποίος δεν εκφράζει ποτέ το θυμό του και επιλέγει να τον κρύβει και να μην τον αναγνωρίζει, όταν το παιδί του θυμώνει, τότε ίσως το θεωρεί ανεξήγητο και χωρίς λόγο, και τιμωρεί το παιδί μάλιστα για το θυμό του αυτό, μαθαίνοντάς του τελικά ότι ο θυμός είναι ένα συναίσθημα κακό, που δεν πρέπει να το βιώνει.
Από την άλλη, ένας γονιός που αναγνωρίζει ότι και ο ίδιος μπορεί να θυμώσει κι όταν αυτό συμβεί δεν είναι καταστροφικό, και μπορεί αυτό να το ονομάσει μπροστά στο παιδί του, δίνει ένα παράδειγμα θετικό. Αυτό σαφώς αφορά όλα τα συναισθήματα, θετικά και αρνητικά.
ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΓΕΝΙΚΕΥΣΕΙΣ
Καταλήγοντας, η επιστημονική ομάδα της Συμβουλευτικής Γραμμής 11525 και του Συμβουλευτικού Κέντρου της Ένωσης "Μαζί για το Παιδί” λέει ότι είναι καλό οι γονείς να φροντίσουν να αποφύγουν ταμπέλες και γενικεύσεις. Να μπορέσουν να ακούσουν το κάθε περιστατικό ξεχωριστά, και όχι προεξοφλώντας την κατάσταση.
Επίσης, φράσεις του τύπου «έλα μωρέ, έτσι είσαι εσύ, κλαις με το παραμικρό» δεν μπορούν να είναι βοηθητικές.
Και μια συμβουλή για το τέλος: Μην προσπαθείτε να επιβάλετε τις δικές σας λύσεις στα προβλήματα των παιδιών, ειδικά εάν δεν σας έχει ζητηθεί. Πριν προσεγγίσετε το παιδί, θυμηθείτε: Ακούω. Ρωτάω. Δεν αποσπώ. Δεν επικρίνω. Δεν προσπαθώ να διορθώσω ή να ωραιοποιήσω.
* Η επιστημονική ομάδα της συμβουλευτικής Γραμμής 11525 απαντά σε κλήσεις από Δευτέρα έως Παρασκευή 9 το πρωί με 9 το βράδυ, προσφέροντας συμβουλές και κατευθύνσεις σε ό,τι μας απασχολεί σε σχέση με τα παιδιά μας.
