Το ρόλο του κράτους, το οποίο οφείλει να ασκεί εποπτεία και συνεχή έλεγχο σε όλους τους οργανισμούς που αναλαμβάνουν κομμάτι της παιδικής μέριμνας, αναδεικνύει η δικηγόρος Χρυσόθεμις Αμανατίδη, με αφορμή τα σχεδόν καθημερινά περιστατικά βίας και κακοποίησης παιδιών. Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της κακοποίησης και της παραμέλησης ανηλίκων είναι ένα κοινωνικό θέμα που σύμφωνα με τη δικηγόρο προϋποθέτει μέριμνα του κράτους, αλλαγή νοοτροπίας, ενημέρωση και υποδομή.
Η Χρυσόθεμις Αμανατίδη ήταν ομιλήτρια το περασμένο Σάββατο στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάμπου “Μαχάων” με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των Παιδιών, όπου συμμετείχαν ακόμη οι κοινωνικές λειτουργοί Κατερίνα Λιακοπούλου από “Το Χαμόγελο του Παιδιού” και Γιώτα Κοπίτα από τα “Παιδικά Χωριά SOS” και η ψυχολόγος από τον ίδιο οργανισμό, Κλειώ Κατιγιαννάκη.
ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Όπως διαπιστώνει η κ. Αμανατίδη σήμερα στην Ελλάδα τα περιστατικά παιδικής κακοποίησης εκδηλώνονται συχνότερα στο πλαίσιο της οικογένειας, με τη μορφή ενδοοικογενειακής βίας -η οποία ξεκίνησε να εντείνεται αισθητά από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και έπειτα, με αποκορύφωμα την περίοδο της καραντίνας. Στο ελληνικό δικαιικό σύστημα, όπως επισημαίνει, η προστασία των παιδιών εδράζεται σε πολλές συνταγματικές διατάξεις, όπως στο άρθρο για την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στο άρθρο για την ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας και στην Αρχή της Ισότητας, ενώ ειδική αναφορά στα παιδιά και στην προστασία της παιδική ηλικίας γίνεται στο άρθρο 21 του Συντάγματος. Να διευκρινίσουμε ότι η παιδική ηλικία τερματίζεται με την εφηβεία (συνήθως μετά το 12ο έτος) αλλά στο άρθρο 1 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού ορίζεται ότι “παιδί είναι όποιος δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του”.
ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
Η Καλαματιανή δικηγόρος επισημαίνει πως από την περασμένη δεκαετία, σε κάθε πόλη που διαθέτει Εφετείο (όπως και στην πόλη της Καλαμάτας), ιδρύθηκε “Εταιρία Προστασίας Ανηλίκων”, για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και πρόληψη σχετικά με ζητήματα που πλήττουν τα παιδιά και τους εφήβους. Υπάρχουν ακόμα πολλές οργανώσεις και θεσμοί που ασχολούνται με την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών και την προστασία τους από την ενδοοικογενειακή βία. Προς αυτή την κατεύθυνση δραστηριοποιούνται οι υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων (στην Καλαμάτα, το γραφείο της επιμελήτριας Ανηλίκων βρίσκεται στον 2ο όροφο του Δικαστικού Μεγάρου), η Εισαγγελία Ανηλίκων, ο Συνήγορος του Παιδιού, όπου μπορεί ένα παιδί ή έφηβος να καλέσει για να ενημερωθεί σχετικά με τα δικαιώματά του ή να καταγγείλει κάποια περίπτωση παραβίασης προκειμένου να γίνει παρέμβαση, η εθνική γραμμή SOS 1056 και οργανισμοί, που προσφέρουν έγκαιρη τηλεφωνική επικοινωνία, συμβουλευτική γονέων σε θέματα ανατροφής, ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία, θεραπεία συζύγων – γονέων κ.α. Αυτονόητο δε, θεωρεί ή ίδια, ότι “σε όλες τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που αναλαμβάνουν κομμάτι της παιδικής μέριμνας, το κράτος οφείλει να ασκεί εποπτεία και συνεχή έλεγχο”.
ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΓΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ;
Μια συχνή ερώτηση είναι “Τι μπορώ να κάνω αν γνωρίζω ότι κάποιο ενήλικο ή ανήλικο άτομο κακοποιείται συστηματικά;. Πώς μπορώ να βοηθήσω;”. Σε αυτό η Χρ. Αμανατίδη απαντά ότι “μπορώ να καλέσω επώνυμα ή ανώνυμα στο 100 να το καταγγείλω ή να ενημερώσω άμεσα το τοπικό αστυνομικό τμήμα ή τις Εισαγγελικές Αρχές (υπάρχει εισαγγελέας Υπηρεσίας καθημερινά στον 1ο όροφο του Δικαστικού Μεγάρου Καλαμάτας) ή να τηλεφωνήσω στην 24ωρη τηλεφωνική γραμμή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (197). Οι συμπεριφορές που θεωρούνται ποινικά αδικήματα σύμφωνα με τον νόμο 3500/2006 είναι μεταξύ άλλων: η ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη, η σωματική βλάβη σε βάρος εγκύου ή μέλους της οικογένειας το οποίο από οποιαδήποτε αιτία είναι ανίκανο να αντισταθεί, η σωματική βλάβη που τελείται ενώπιον ανηλίκου, η απειλή, η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας σε βάρος ανηλίκου, τα βασανιστήρια, η κατάχρηση ανηλίκου σε ασέλγεια.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΚΑΤΑΤΕΘΕΙ ΜΗΝΥΣΗ
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, οι υπηρεσίες της Αστυνομίας οφείλουν σε περίπτωση καταγγελίας κάποιας από τις παραπάνω πράξεις (είτε από το ίδιο το θύμα είτε από τρίτο πρόσωπο) να μην θεωρούν απαραίτητη την υποβολή έγκλησης, αλλά να ασκούν αυτεπάγγελτη δίωξη και σε περίπτωση πλημμελημάτων να εφαρμόζεται η αυτόφωρη διαδικασία. Επίσης, όπως ξεκαθαρίζει η δικηγόρος, για την καταγγελία των παραπάνω πράξεων δεν απαιτείται παράβολο και ο αρμόδιος αστυνομικός που επιλαμβάνεται της υπόθεσης, οφείλει να τηρεί απόλυτη εχεμύθεια σε σχέση με την ταυτότητα των εμπλεκομένων.
Στο άρθρο 21 του ίδιου νόμου προβλέπεται η αρωγή των θυμάτων αλλά και η υποχρέωση των αστυνομικών Αρχών να ενημερώσουν το θύμα για τη δυνατότητα παροχής άμεσης βοήθειας και σε ποιούς φορείς και υπηρεσίες μπορεί να απευθυνθεί.
“ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ”
Ενα πολύ σημαντικό ζήτημα σε σχέση με την παιδική κακοποίηση που θέτει η Χρυσόθεμις Αμανατίδη είναι πώς θα ενδυναμωθεί και θα νιώσει ασφαλές το παιδί- θύμα, ώστε να μην επαναθυματοποιηθεί ή να νιώσει ότι “ακόμα κι αν βρει το θάρρος να μιλήσει, θα είναι μάταιο”. Στην Ελλάδα μόλις το 2017 συστάθηκαν και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους οι ειδικές δομές “Σπίτια του παιδιού”. Πρόκειται για υπηρεσίες με ειδικούς χώρους και εξειδικευμένο προσωπικό όπου διενεργείται η εξέταση του παιδιού-θύματος κακοποιητικής συμπεριφοράς, αποφεύγοντας τις πολλαπλές καταθέσεις, που είναι μια τραυματική εμπειρία για το παιδί. Ήδη, λειτουργούν 5 τέτοιες ειδικές δομές, αλλά, όπως τονίζει καταλήγοντας η κ. Αμανατίδη, πρέπει να ενισχυθούν και να συσταθούν κι άλλες, σε κάθε πόλη.
