Η Μεθώνη απέχει περίπου 61 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και μόλις 10 χιλιόμετρα από την Πύλο, καθιστώντας την ιδανική βάση για ημερήσιες εκδρομές σε κοντινούς προορισμούς. Μαζί με την Πύλο και την Κορώνη σχηματίζουν το τρίπτυχο των ιστορικών καστροπολιτειών της Μεσσηνίας – μέρη γεμάτα ιστορία και φυσική ομορφιά, όλα σε κοντινή απόσταση. Εδώ, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει βόλτες στο λιμάνι, κολύμπι σε καταγάλανα νερά και γεύσεις που ξεχειλίζουν παράδοση. Η περιοχή είναι επίσης ιδανική για θρησκευτικό τουρισμό και προσκυνηματικές περιηγήσεις. Το επιβλητικό κάστρο της Μεθώνης, χτισμένο από τους Βενετούς το 1209, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα διατηρημένα φρούρια της Μεσογείου. Η είσοδός του, με τη χαρακτηριστική γέφυρα και τις δεκατέσσερις καμάρες, οδηγεί σε έναν κόσμο γεμάτο ιστορία. Εντός του κάστρου, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την Αγία Σωτήρα, τον παλιό βενετσιάνικο καθεδρικό ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, καθώς και τα ερείπια του τουρκικού χαμάμ.
Ακολουθεί ένα σύντομο ιστορικό για τις 18 εκκλησίες και εξωκλήσια της Μεθώνης, μερικά από τα οποία γιορτάζουν τον Αύγουστο και προσφέρουν εκπληκτική θέα από τη θέση τους.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
ΚΟΙΜΗΣΗ ΘΕΟΤΟΚΟΥ – ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΜΕΘΩΝΗΣ Το κοιμητήριο της Μεθώνης βρίσκεται στα όρια του αστικού ιστού και δεν είναι γνωστό αν προϋπήρχε ή δημιουργήθηκε μετά το 1828, όταν ελευθερώθηκε η Μεθώνη. Η αρχική μικρή εκκλησία του κοιμητηρίου κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από τη σημερινή, τα «θυρανοίξια» της οποίας έγιναν το 2008. Εχουν διασωθεί δύο επιτάφιες πλάκες και μία ταφική στήλη με ημερομηνίες 1882 και 1883, οι οποίες είναι τοποθετημένες αριστερά της εισόδου του οστεοφυλακίου.
ΚΟΙΜΗΣΗ ΘΕΟΤΟΚΟΥ – ΡΙΠΑΙΝΑ Εξωκλήσι της κοινότητας Πηδάσου, κτισμένο σε πεδιάδα σε θέση όπου, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε το χωριό Ρίπαινα. Η παράδοση αναφέρει επίσης ότι το εκκλησάκι και οι πανύψηλες βελανιδιές που το περιστοίχιζαν σώθηκαν από την πυρπόληση με εντολή του Ιμπραήμ, ο οποίος ξάπλωσε στο σημείο για να ξεκουραστεί. Ο ναός στη σημερινή του μορφή λειτουργεί από το 1960 και εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 6 χλμ από τη Μεθώνη και, εκτός από το προσκύνημα, αποτελεί ευκαιρία για φυσιολατρικό περίπατο για δυνατούς πεζοπόρους. Εναλλακτικά, μπορεί κανείς να επισκεφθεί την περιοχή με ποδήλατο ή αυτοκίνητο μέσω των αγροτικών οδών.
ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ Στις 31 Αυγούστου κάθε χρόνο, κάτοικοι της Μεθώνης, των κοντινών χωριών και παραθεριστές συγκεντρώνονται σ’ αυτή την εκκλησία. Σ’ αυτή την περιοχή, η οποία έχει την ονομασία «Παναγούλα», κτίστηκε το 1960 ένα μικρό εκκλησάκι με πρόχειρο οικοδομικό υλικό, με πρωτοβουλία του Γιάννη Ασημάκη και συγγενών του. Το 1990, ανακατασκευάστηκε από τους απογόνους του ο ναός με κατάλληλα υλικά και απέκτησε τη σημερινή του μορφή. Τα «θυρανοίξια» του σημερινού ναού έγιναν στις 31 Αυγούστου του 1992. Η διακόσμηση και οι εικόνες του ναού έγιναν από τον αείμνηστο Κ. Κωστόπουλο.
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ Το κτήριο ανάγεται στην εποχή της δέυτερης βενετοκρατίας και ήταν καθολικός ναός των Βενετών ενώ κατά τη δεύτερη περίοδο της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Το 1828 χρησιμοποιήθηκε από τους Ελληνες ως καθεδρικός ναός έως το 1839 οπότε λειτούργησε ο Ι.Ν. Αγ. Νικολάου. Στο ναό αυτό εκκλησιαζόταν ο Ι. Καποδίστριας κατά τις επισκέψεις του στη Μεθώνη και γιόρτασε το τελευταίο Πάσχα της ζωής του τον Απρίλιο του 1831. Το χειμώνα του 1941 τορπιλίστηκε από αγγλικό υποβρύχιο το πλοίο μεταφοράς αιχμαλώτων Sebastiano Veniero, και οι νεκροί Ιταλοί, αγγλοι και Νεοζηλανδοί ενταφιάστηκαν δίπλα στο ναό. Ο ναός λεηλατήθηκε το 1945 από τους αποχωρούντες Γερμανούς στρατιώτες και χάθηκαν οι ωραιότατες βυζαντινές εικόνες. Ο ναός εγκαινιάστηκε εκ νέου το 1947 και τοποθετήθηκαν νέες εικόνες του ζωγράφου–αγιογράφου Δ. Λαζαρή. Ο ναός λειτουργεί μόνο μία φορά το χρόνο (στις 6 Αυγούστου) με αρτοκλασία και μεγάλη συμμετοχή του κοινού.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΝ ΒΟΥΝΕΝΟΙΣ Αρχικά κτίστηκε ένα μικρό εκκλησάκι γύρω στα 1840–1870 σε υψόμετρο 436 μ στο βουνό Αγιος Νικόλαος (καταφύγιο άγριας ζωής). Κατά την παράδοση, κτίστηκε κατόπιν τάματος του καπετάνιου ιστιοφόρου με φορτίο κρασιού, ο οποίος συνάντησε σφοδρή θαλασσοταραχή πλέοντας μεταξύ Μεθώνης και Πύλου. Ο καπετάνιος χτυπήθηκε από ένα μεγάλο κύμα, έχασε τις αισθήσεις του και όταν συνήλθε, το πλήρωμα είχε καταφέρει να οδηγήσει το πλοίο με ασφάλεια στο λιμάνι της Πύλου. Θυμήθηκε το τάμα, σταμάτησε το ταξίδι και έκτισε το εκκλησάκι. Κατά την παράδοση, η λάσπη που χρησιμοποιήθηκε στο κτίσιμο έγινε με κρασί αντί για νερό. Στην πορεία του χρόνου διαπιστώθηκε ότι στις 6 Δεκεμβρίου οι καιρικές συνθήκες δυσκόλευαν την προσέγγιση και αποφασίστηκε το εκκλησάκι να λειτουργείται στις 9 Μαΐου, στη μνήμη του Αγίου Νικολάου του νεότερου, ο οποίος μαρτύρησε στην πόλη Βούνενα της Θεσσαλίας. Το 1997 έγιναν εργασίες συντήρησης και επέκτασης, ενώ παράλληλα κατασκευάστηκε δρόμος ώστε να διευκολύνονται οι προσκυνητές και οι επισκέπτες. Η θέα από το σημείο είναι εντυπωσιακή: μπορεί κανείς να δει τον όρμο του Ναβαρίνου με την Πύλο, το κάστρο της και τη Σφακτηρία. Με καλή ορατότητα φαίνεται η νήσος Πρώτη, αλλά και το κάστρο της Μεθώνης με τα νησιά Σαπιέντζα και Σχίζα.
ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ – ΣΤΙΣ ΛΑΜΠΕΣ Το εκκλησάκι, ένα απλό και απέριττο κτίσμα των αρχών του 19ου αιώνα, βρίσκεται σε ιδιαίτερα προνομιακή θέση στην άκρη μιας λωρίδας γης ανάμεσα στη Μεθώνη και τη Φοινικούντα. Οι κάτοικοι της Φοινίκης πρόσθεσαν στέγαστρο και η θέση του – η οποία περιβάλλεται από πλούσια αυτοφυή βλάστηση – προσφέρεται για εκδρομή και θέαση της γύρω περιοχής. Οι επισκέπτες αισθάνονται ότι σμίγουν με τη γη, τον ουρανό και τη θάλασσα. Ανατολικά βλέπουμε το ακρωτήριο Ακρίτας, νοτιοανατολικά το νησί Βενέτικο, νότια το νησί Σχίζα με το εντυπωσιακό σπήλαιο σταλακτιτών και σταλαγμιτών, νοτιοδυτικά το νησί Σαπιέντζα και τον φάρο, ο οποίος κηρύχτηκε διατηρητέο μνημείο το 2022, και ανάμεσά τους το νησάκι Αμαργιανή. Δυτικά αγναντεύουμε το πέλαγος, αχανές και ατελείωτο. Βορειοδυτικά βλέπουμε τον βράχο του «Καρασουμάνη» και την ακτή «Φοίνικας». Ολα αυτά – βλάστηση, χέρσα γη, ουρανός, θάλασσα – δημιουργούν έναν ταιριαστό συνδυασμό χρωμάτων διαφορετικών αποχρώσεων και τόνων. Ο ναός λειτουργείται κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ / ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΕΘΩΝΗΣ Ο καθεδρικός ναός της πόλης θεμελιώθηκε το 1833 και ολοκληρώθηκε – εγκαινιάστηκε το 1839. Από το 1828 έως το 1839 οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του κάστρου. Το εντυπωσιακό καμπαναριό κατασκευάστηκε το 1912 και το ρολόι του ναού – το οποίο παλαιότερα αποτελούσε την αποκλειστική ενημέρωση των κατοίκων για την ώρα – εγκαταστάθηκε επίσης το 1912. Οι εντυπωσιακές εικόνες του ναού ζωγραφίστηκαν την περίοδο 1872–1883 από τον μοναχό και αγιογράφο Γ. Ν. Ανδρόνικο. Στο προαύλιο του ναού βρίσκεται ο τάφος του ιερέα Δημ. Γρίβα, αγωνιστή του 1821, στρατιωτικού και πολιτικού, ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του Δεσπότη της Μεθώνης, Γρηγορίου Παπαθεοδώρου. Κάθε χρόνο, στις 6 Δεκεμβρίου, εορτάζεται η μνήμη του Αγίου Νικολάου, πολιούχου της πόλης, με μεγάλη αρχιερατική λειτουργία και αρτοκλασία. Ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο το 2005.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο παλαιότερος ναός του Αγίου Γεωργίου στο προάστιο (Βαρούσι) της Μεθώνης κατεδαφίστηκε το 1825 από τους Τουρκοαιγύπτιους. Μετά την αποχώρησή τους, το 1828, οι κάτοικοι της περιοχής τοποθέτησαν ένα μικρό εικονοστάσι, όπου – μέχρι το 1932 – άναβαν τα Σαββατοκύριακα το καντηλάκι. Το 1932 άρχισε η ανοικοδόμηση του ναού με δαπάνη του Ι. Αθανασίου Γιαννακόπουλου, μεθωναίου μετανάστη στην Τυνησία, και το 1937 πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξια. Ο ναός λειτουργείται τρεις φορές το χρόνο: στις 23 Απριλίου, στις 21 Μαΐου και στις 28 Ιουνίου, καθώς και εκτάκτως για τη τέλεση θρησκευτικών μυστηρίων.
ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα από τον Νικόλαο Μητρόπουλο, του οποίου ο τάφος σώζεται στο προαύλιο της εκκλησίας. Βρίσκεται σε απόσταση 1,5 χλμ. από τη Μεθώνη και σε υψόμετρο 50 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Από αυτή τη θέση αγναντεύουμε τον κάμπο και τον όρμο της Μεθώνης, καθώς και τα γύρω νησιά. Στο μικρό εκκλησάκι τελείται λειτουργία μία φορά το χρόνο, στις 2 Μαΐου.
ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ Κτίστηκε γύρω στο 1930 σε ύψωμα, από το οποίο η θέα του κάμπου, του όρμου και των νησιών της Μεθώνης είναι μαγευτική. Η θεία λειτουργία τελείται μία φορά το χρόνο, στις 7 Ιουλίου.
ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Κτίστηκε το 1954 σε παραλιακό οικόπεδο που δώρισε ο Δ. Μιχελής για τη δημιουργία νεκροταφείου. Το νεκροταφείο λειτούργησε σε αυτόν τον χώρο μέχρι το 1984, και ο μοναδικός τάφος που παρέμεινε είναι του δωρητή. Το εκκλησάκι δεν λειτουργεί, ενώ ο αύλειος χώρος του είναι ιδανικός για θέαση της παραλίας, των νησιών και του κάστρου, και περιστασιακά χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις.
ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Το εκκλησάκι με το ιδιόρρυθμο καμπαναριό του κτίστηκε το 1910 με πρόχειρα υλικά από τον παπά Αθανάσιο Καλογερόπουλο και το 1970 ανακατασκευάστηκε στη μορφή που το βλέπουμε σήμερα. Στην ίδια θέση υπήρχε εκκλησάκι, το οποίο κατεδάφισαν το 1825 οι ορδές του Ιμπραήμ, και μέχρι το 1910 στη θέση αυτή υπήρχε μόνο ένα απλό προσκυνητάρι. Δίπλα στο εκκλησάκι υπάρχουν οι τάφοι του κτήτορα και των απογόνων του. Από τη θέση αυτή μπορούμε να δούμε τον κάμπο, τον όρμο και το εσωτερικό του κάστρου. Κάθε χρόνο, στις 26 Ιουλίου, τελείται θεία λειτουργία με αρτοκλασία.
ΑΓΙΟΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗ Βρίσκεται στον συνοικισμό Δηλέικα, ο οποίος δημιουργήθηκε από παραχειμάζοντες ποιμένες Δηλέδες (κοινό επώνυμο) με καταγωγή από το Χρυσοβίτσι. Ο συνοικισμός έχει πλέον εγκαταλειφθεί και οι Δηλέδες ζουν στη Μεθώνη. Η εκκλησία κτίστηκε το 1895 και το 1975 ανακαινίστηκε με φροντίδα οικογενειών Δηλέδων. Εορτάζει στις 21 Μαΐου και διοργανώνεται παραδοσιακό γλέντι με τοπικά εδέσματα και πολύ κέφι.
ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ (ΠΑΝΑΓΟΥΛΑ) Η μικρή εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής (Παναγούλα), στην περιοχή Παλιομοθώνη (ή Γεφύρι), σε απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων από τη Μεθώνη, ήταν πιθανόν ο ναός του ομώνυμου οικισμού. Στην εκκλησία αυτή γίνονταν γάμοι και βαφτίσια μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, οπότε όλοι οι κάτοικοι του οικισμού μετακινήθηκαν στη Μεθώνη. Η εκκλησία λειτουργείται μία φορά το χρόνο, την Παρασκευή του Πάσχα.
ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ Το γραφικό εκκλησάκι βρίσκεται σε απόσταση 1.100 μ. από την πλατεία παραλίας (πεζοπορία 15 λεπτών) και είναι κτισμένο σε έναν χαμηλό λοφίσκο. Από το σημείο η θέα προς την πόλη, το κάστρο, τον όρμο της Μεθώνης, τη Σαπιέντζα και το Νησακούλι είναι μαγευτική. Η πολύ παλιά εκκλησία του Προφήτη Ηλία ήταν κτισμένη στην απόληξη της ντάπιας απέναντι στο Νησακούλι, σε μια θέση που ακόμα και σήμερα ονομάζεται «Παλιοί Αηλιάδες». Με τα χρόνια η θάλασσα «έφαγε» την ξηρά και κατάπιε το εκκλησάκι. Την περίοδο 1879–1890 αποφασίστηκε η μεταφορά της εκκλησίας στη σημερινή θέση, αλλά το 1941 το εκκλησάκι κατεδαφίστηκε με εντολή των στρατευμάτων κατοχής. Μετά την απελευθέρωση της χώρας, με πρωτοβουλία κατοίκων της περιοχής, οικοδομήθηκε νέος, μεγαλύτερος ναός με τη σημερινή του μορφή. Στις 20 Ιουλίου κάθε χρόνο τελείται θεία λειτουργία με αρτοκλασία.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ – ΛΑΜΠΕΣ Αυτό το μικρό εκκλησάκι κτίστηκε γύρω στο 1890 από αυτοδίδακτους κτίστες και φτηνά υλικά (λασπότοιχους). Η αρχιτεκτονική του είναι απλή αλλά όμορφη, όπως και η πανοραμική θέα από το σημείο. Από το προαύλιο, σαν να είμαστε σε αεροπλάνο, θαυμάζουμε την απεραντοσύνη της θάλασσας, τα νησιά, τους καταπράσινους λόφους με παρθένα αυτοφυή βλάστηση και τις καλλιεργημένες πλαγιές. Τη δεκαετία του 1980 έγιναν εργασίες στήριξης και συντήρησης, κατασκευάστηκε τσιμεντένιο μονοπάτι και προστέθηκε καμπαναριό. Λειτουργείται στις 23 Απριλίου.
ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Το μικρό, λιτό και όμορφο εκκλησάκι κτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από τον Δημ. Κωστόπουλο σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Άγγ. Βασσόπουλο. Η αγιογράφηση του ναού έγινε από τον Κ. Κωστόπουλο. Η θέα της Μεθώνης από το προαύλιο του ναού είναι υπέροχη, τόσο το πρωί όσο και το ηλιοβασίλεμα.
ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ Το νησί Αμαριανή είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος και έχουν εντοπιστεί στοιχεία κατοίκησης υστερορωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων. Στα ερείπια τρίκλιτης εκκλησίας της πρωτοβυζαντινής περιόδου αναγέρθηκε το 1945 το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, τα θυρανοίξια του οποίου έγιναν το 1947. Παράλληλα αποκαταστάθηκε ένα μικρό τμήμα του παλαιού ναού. Λειτουργείται κάθε χρόνο στις 17 Ιουλίου και πολλοί ντόπιοι και επισκέπτες της πόλης μεταβαίνουν στο νησί με πλωτά μέσα. Το ταξίδι διαρκεί περίπου μία ώρα και δίνει την ευκαιρία διάπλου του στενού της Μεθώνης, το οποίο οριοθετείται από το κάστρο, την ακτή και τα νησιά (προστατευόμενη περιοχή NATURA 2000). Μετά τη θεία λειτουργία ακολουθεί μικρό γλέντι με φαγητό, τραγούδι και χορό.
-----------------------------------------------------
Mε πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από τον Σύλλογο Φίλων Κάστρου Μεθώνης
