Η Μαργαρίτα κατάγεται από τη Λογγά. Εδώ και χρόνια λαμβάνει ανελλιπώς μέρος σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, διδάσκει παιδιά κι ενήλικους, ενώ ασχολείται και με το γνωστό Φεστιβάλ Βιντεοτέχνης "Μηδέν". Από το περσινό σχολικό έτος παραδίδει μαθήματα στο Μουσείο Κατσουλίδη, στη Μεσσήνη.

Η ίδια εκτιμά πως η καλλιτεχνική παιδεία δεν έχει αναγνωριστεί όσο θα έπρεπε, ούτε από το κράτος ούτε από το σχολείο, αλλά ούτε κι από τους γονείς κάποιες φορές. Βρίσκει όμως ελπιδοφόρο το ότι τα ίδια τα παιδιά έχουν διάθεση να μάθουν...

- Πόσα χρόνια διδάσκεις Εικαστικά;

«Είμαι σχεδόν 15 χρόνια στην εκπαίδευση, με ένα ευρύ φάσμα διδακτικής εμπειρίας στο ενεργητικό μου: από προγράμματα για μεταλυκειακούς φοιτητές και ενήλικους, έως νηπιακά και παιδικά τμήματα. Επιπλέον έχω διδάξει στην ιδιωτική και τη δημόσια γενική εκπαίδευση (δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια), αλλά και σε πιο εξειδικευμένα προγράμματα - σε μουσεία, ιδρύματα και ανεξάρτητους εκπαιδευτικούς φορείς».

- Γνωρίζοντας τη δουλειά σου στο Μουσείο Κατσουλίδη, θα ήθελες να μας πεις πώς προέκυψε η συνεργασία αυτή και τι περιλαμβάνουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα με τα οποία ασχολείσαι εκεί;

«Στο Μουσείο Κατσουλίδη διδάσκω Βασικά Εικαστικά, κάνω λίγο απ' όλα: ασκήσεις και τεχνικές που θα οδηγήσουν στη ζωγραφική, το σχέδιο και το χρώμα, τον όγκο και το χώρο, ή ακόμα ακόμα την αφήγηση και την έκφραση ιδεών και συναισθημάτων. Η δουλειά μου στη γενική παιδεία αφήνει κάποια δημιουργικά - εκπαιδευτικά κενά, που η συνεργασία μου με το Μουσείο έρχεται να τα καλύψει. Οπως είναι γνωστό, το μάθημα των Εικαστικών στην γενική παιδεία δεν γίνεται εργαστηριακά, ως οφείλει. Δεν υπάρχουν υποδομές, δεν θεωρείται απαραίτητο, κτλ... Συνήθως δουλεύουμε σε σχολικές αίθουσες που προορίζονται για όλα τα μαθήματα - δεν υπάρχει αποθηκευτικός χώρος για υλικά, ούτε και για παρουσίαση των έργων, οπότε το μάθημά μας "αυτοπεριορίζεται" αναγκαστικά. Η δυνατότητα εικαστικού εργαστηρίου με μεγάλους πάγκους εργασίας, αποθηκευτικούς χώρους, βρύσες και χώρους έκθεσης, μαζί με την ιδιαίτερη διάθεση των μικρών μαθητών που έρχονται από επιλογή και μόνο γι’ αυτό, διευρύνει τις δημιουργικές δυνατότητες του μαθήματος στο Μουσείο κι ανοίγει τους αισθητικούς ορίζοντες των μικρών μαθητών».

- Φοιτούν αρκετά παιδιά στα εκπαιδευτικά τμήματα του Μουσείου; Φέτος είναι περισσότερα ή λιγότερα από άλλες χρονιές;

«Το Μουσείο έχει αυξανόμενη ζήτηση. Πάντα σε προαιρετικές δραστηριότητες υπάρχει μια "διαρροή" κατά τη διάρκεια της χρονιάς, όπως και μια ανατροφοδότηση. Από την εμπειρία μου τις 2 τελευταίες σχολικές χρονιές που συνεργάζομαι με το Μουσείο, παρατηρώ ότι πέραν της αυξητικής τάσης του αριθμού των μαθητών, υπάρχει ένα σημαντικό σώμα σταθερών μαθητών, που φοιτούν εκεί 3 και 4 χρόνια -  πράγμα που το θεωρώ σπουδαίο επίτευγμα για έναν τόσο φρέσκο χώρο».

- Οι γονείς είναι δεκτικοί στο να στείλουν τα παιδιά τους σε καλλιτεχνικά μαθήματα;

«Οχι όλοι, αλλά αρκετοί. Είναι γονείς με προσωπική ευαισθησία και εσωτερική αναζήτηση για τα παιδιά τους. Τους σέβομαι ιδιαίτερα αυτούς τους γονείς. Ξέρετε, πάντα με τα καλλιτεχνικά μαθήματα πρέπει να απευθύνεσαι προς δύο κατευθύνσεις: γονείς και μαθητές. Ως γνωστόν στην Ελλάδα δεν έχουμε παράδοση και σταθερότητα στην παιδεία για τις τέχνες. Οταν γενιές ολόκληρες δεν έχουν έρθει σε επαφή με την τέχνη, πώς να δημιουργηθεί η ανάγκη για την τέχνη;

Πολλοί γονείς δεν έχουν ακόμα υποψιαστεί τι είναι τα Εικαστικά, ποιος ο ρόλος τους στην ανάπτυξη του παιδιού τους. Περιορίζονται σε ιδέες του τύπου "καλλιέργεια αισθητικών δεξιοτήτων" ή "έκφραση συναισθημάτων". Τα Εικαστικά όμως είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο: Ενεργοποιούν την οπτική αντίληψη των παιδιών, αναπτύσσουν τη φαντασία τους, τους επιτρέπουν να κάνουν δικούς τους αισθητικούς και εννοιολογικούς συσχετισμούς, όποτε τα αυτονομούν δημιουργικά και ως προσωπικότητες.

Γενικότερα κάνουν καλό σε όλους σχεδόν τους τύπους μαθητών. Με λίγα λόγια, χρειάζονται θεσμοί για να κινητοποιήσουν τους γονείς, καλοί δάσκαλοι για να εμψυχώσουν αυτούς και τα παιδιά τους, και υποδομές για να στηρίξουν ένα τέτοιο εγχείρημα».

- Τι γνώμη έχεις για ανεξάρτητες προσπάθειες όπως το Καλλιτεχνικό Στέκι, το Κέντρο Νέων κ.λπ.;

«Μόνο καλή· εξάλλου έχω συνεργαστεί μέσω του Φεστιβάλ "Μηδέν" και με τους 2 αυτούς φορείς. Παρά ταύτα, οι οποιεσδήποτε προσπάθειες εξωθεσμικών φορέων, συχνά εθελοντικής βάσης, δεν μπορούν να καλύψουν το κενό που διαγράφεται στην τοπική σκηνή. Η Πολιτεία κάνει ό,τι κάνει μόνο μέσω της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι δημοτικές παραδοσιακές σχολές (βλ. σχολές "Φάρις") είναι σε φθίνουσα πορεία λόγω έλλειψης ανανέωσης, ενώ από την άλλη κάποιο σημαντικό ιδιωτικό ίδρυμα (π.χ. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Ιδρυμα Κακογιάννη) δεν δραστηριοποιείται στην περιοχή.

Οπότε, πώς θα παραμείνει η Μεσσηνία πολιτιστική κοιτίδα μόνο με τους εθελοντές, τους "συνταξιούχους" και τους ερασιτέχνες;».

- Το Φεστιβάλ "Μηδέν" γίνεται ολοένα και πιο γνωστό σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα θα αποκτήσει, πιστεύεις, κάποια στιγμή τη θέση που του αξίζει;

«Στην Ελλάδα έχει αποκτήσει την θέση που του αξίζει μόνο σε ένα μυημένο κοινό. Καλλιτέχνες, επιμελητές και δάσκαλοι της τέχνης λένε πια τα καλύτερα για το φεστιβάλ. Ο Μάνθος Σαντοριναίος, καθηγητής πολυμέσων στην ΑΣΚΤ και πρωτοπόρος καλλιτέχνης των Νέων Μέσων, ο οποίος προλόγισε το περσινό φεστιβάλ, μας συγκίνησε με την ένθερμη υποστήριξή του. Το Φεστιβάλ "Μηδέν" είναι πια 10 χρόνων, με πολλαπλές δράσεις όχι μόνο στην Καλαμάτα και το εξωτερικό, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Από ένα σημείο και μετά βέβαια, δεν φτάνει μόνο η δουλειά σου: Πρέπει να λειτουργήσει ένα ολόκληρο πλαίσιο για να κάνεις δικό σου και τον τελευταίο θεατή. Τα ίδια ισχύουν στο επίπεδο προώθησης της τέχνης, όπως και στο επίπεδο της διδασκαλίας της».

Η Μαργαρίτα Σταυράκη είναι εικαστικός με θεωρητική και πρακτική αναζήτηση στη σχέση χώρου, εικόνας και μύθου. Κατέχει master πτυχίο στις Καλές Τέχνες και τη Σκηνογραφία από το London Institute - Central Saint Martins / Αγγλία - Ολλανδία, με ειδίκευση στις Νέες Τεχνολογίες και την Τέχνη από την σχολή HGK της Ζυρίχης στην Ελβετία (2001). Για τις μεταπτυχιακές της σπουδές πήρε την υποτροφία του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών). Ολοκλήρωσε τις πρώτες της σπουδές στη Ζωγραφική και τη Σκηνογραφία με «Αριστα» στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών Ελλάδας και στην Academia di Belle Arti di Brera Ιταλίας (1999).

Διδάσκει Καλλιτεχνικά Μαθήματα σε μικρούς και μεγαλύτερους μαθητές στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Επιπλέον, διδάσκει Εικαστικά στο Μουσείο Κατσουλίδη από τις αρχές του 2014 έως και σήμερα.

Συνεργάστηκε για 6 χρόνια με τη «Λεόντειο Σχολή - Χρ. Σμύρνης», ως υπεύθυνη Αισθητικής Αγωγής. Κατά το παρελθόν έχει διδάξει στην Σχολή Ζηρίδη εισαγωγικά μαθήματα Σκηνογραφίας, καθώς και στο Εικαστικό Εργαστήρι της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Καλαμάτας (ΔΕΠΑΚ) εισαγωγικά μαθήματα Νέων Μέσων.

Κάνει εισηγήσεις και εργαστήρια στο πλαίσιο σεμιναρίων, συνεδρίων και καλλιτεχνικών φεστιβάλ. Αναφέρονται χαρακτηριστικά: "Ζωγραφιστά παραμύθια" εικαστικό εργαστήρι στο 2ο Διεθνές Εικαστικό Φεστιβάλ Πάτρας ReCulture (2013). "Οι ζωές των άλλων" - Πρόγραμμα Ν. Γενιάς σε Δράση, Ι.Ν & Διά Βίου Μάθησης, Κ.Α.Ν.Ε, Φεστιβάλ "Μηδέν", Καλαμάτα. "Μια βαλίτσα... όνειρα" εικαστικό εργαστήρι για παιδιά και νέους γονείς. "Χρήση νέων μέσων στη διδακτική των εικαστικών" εισήγηση στο Ετήσιο Πανελλαδικό Συνέδριο Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων Μέσης Εκπαίδευσης (2011). "Μάντεψε ποιος είμαι" εικαστικό εργαστήρι στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων (2011), Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας. "Εικαστικά σενάρια" εικαστικό εργαστήρι στο 2ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Εκπαιδευτικών Πολιτιστικών θεμάτων (2011).

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Τέλος, συμμετέχει με έργα της σε εκθέσεις, φεστιβάλ και εικαστικές συναντήσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό: "Σκαγιοπούλειο Project" - ομαδική έκθεση (2014) RE-culture III, ArtIn Progress Πάτρα, Ελλάδα. "Refuge Project ΙΙ - Μαρτυρίες" ομαδική έκθεση (2014). "In Situ" Υπόσκαφο Πολεμικό Καταφύγιο Αδάμαντας Μήλου, Ελλάδα. "Ενα γράμμα στον Τζόρτζιο Ντε Κίρικο" ομαδική έκθεση (2013), Μουσείο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, Ελλάδα. "Sanatorio Project" ομαδική έκθεση (2012), Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελλάδα. "Ιστορίες γενεθλίων" ατομική έκθεση (2011), Επιμελητήριο Μεσσηνίας, Ελλάδα.

"Inner Dialogues: Sounds of silence" CologneOFF - VideoChannel,(2009) Γερμανία. "Bearing Witness" ομαδικήέκθεση (2004), Offthemapgallery- Toronto, Καναδάς. "We Are The Weather" Second Biennale for Women Artists from the Balkan Countries (2003), National Gallery for foreign Art Sofia, Βουλγαρία. "Context Europe2002 - Impulses from the Balkans" (2002) Subsistances TM Lyon,  Γαλλία & Theater des Augenblicks in Vienna, Αυστρία. "Νέοι σκηνογράφοι στον άδειο χώρο" ομαδική έκθεση (2002), Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, Ελλάδα.