Τρίτη, 17 Φεβρουαρίου 2015 18:15

Οικολογική Κίνηση Καλαμάτας: Μία αναδρομή στην ιστορία της ρύπανσης των ελαιοτριβείων στο Νομό Μεσσηνίας

Γράφτηκε από την

Το 1990, πριν από 24 χρόνια και 8 μήνες μετά την ίδρυση της Οικολογικής Κίνησης Καλαμάτας, αναγνωρίζοντας το μεγάλο πρόβλημα της ρύπανσης του νομού μας που προκαλείτο επί χρόνια από τα απόβλητα των ελαιοτριβείων, οργανώσαμε την πρώτη εκδήλωση - ημερίδα που πραγματοποιήθηκε ποτέ στο νομό μας, στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας για τα ελαιοτριβεία.

Κύριος ομιλητής, ο τότε καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Κώστας Μπαλής.

Ακόμα θυμόμαστε τις έντονες αντιδράσεις των παρισταμένων ελαιοτριβέων και την άρνησή τους να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους για τη ρύπανση των αποδεκτών με τα απόβλητα του κατσίγαρου των ελαιοτριβείων τους.

Από τότε και μέχρι σήμερα δεκάδες εκατομμύρια τόνοι κατσίγαρου έτρεξαν μέσα στις θάλασσες, στα ποτάμια, τους χειμάρρους, τα ρυάκια και τις γράνες της Μεσσηνίας. Οι αποδέκτες του κατσίγαρου ρυπάνθηκαν και κάθε ζωή αφανίστηκε. Εξαφανίστηκαν ψάρια του γλυκού νερού, χέλια και καβούρια και κάθε άλλη υδρόβια ζωή. Εκατοντάδες πλατάνια ξεράθηκαν και οι άνθρωποι έπαψαν να επισκέπτονται τα αγαπημένα τους μέρη, τα ποτάμια της περιοχής τους, όπου άλλοτε μικροί και μεγάλοι κολυμπούσαν στα γάργαρα νερά τους και γεύονταν τα ψάρια, τα χέλια και τα καβούρια τους και απόσταιναν στον ίσκιο των δέντρων στις όχθες τους.

Σήμερα κάθε χρόνο την εποχή της λειτουργίας των ελαιοτριβείων τα άλλοτε γάργαρα νερά πολλών ποταμιών κυλούν κατάμαυρα και σαρώνουν στο πέρασμά τους κάθε ζωή.

Το 1993 κατασκευάστηκε στην Ιταλία, στο εργοστάσιο του Αλέξαντρο Κορνέλλο, Ελληνοϊταλού από Ελληνίδα μητέρα, το πρώτο διφασικό ντεκάντερ που λειτουργούσε χωρίς σταγόνα πρόσθετο νερό. Η τότε αντίδραση των βιομηχανιών παραγωγής ντεκάντερ ήταν σφοδρή. Σήμερα, όλες αυτές οι βιομηχανίες που αντέδρασαν σφοδρά παράγουν σήμερα αυτά τα ντεκάντερ 2 φάσεων. Το πρώτο διφασικό ντεκάντερ εγκαθίσταται στο ελαιοτριβείο των αδελφών Καραθανάση στο Χανδρινό Πυλίας. Αιτία, η ρύπανση από τα απόβλητα του ελαιοτριβείου τους της δεξαμενής πόσιμου νερού της Πύλου και η μήνυση εναντίον τους από το δήμαρχο!!!

Με την πρώτη ματιά μας, αλλά και μετά από ενδελεχή παρατήρηση, εξέταση και παροχή πληροφοριών και επεξηγήσεων για τη λειτουργία του νέου ντεκάντερ, καταλήξαμε ότι η λύση αυτή είναι η μοναδική που εγγυάται την προστασία του περιβάλλοντος. Επί τέλους αχνοφάνηκε η ανάκαμψη των υδάτινων ενδιαιτημάτων της υδρόβιας ζωής. Εν τούτοις η καχυποψία συνεχίστηκε. Πολλοί υποπτεύονταν ότι κάποιοι υπόγειοι σωλήνες «έκρυβαν» τη ρύπανση του κατσίγαρου. 

1996 Μάιος. Πολυμελής αντιπροσωπεία αρμοδίων νομαρχιακών και μη από τη Μεσσηνία -μεταξύ αυτών περιλαμβανόταν και ο αργότερα νομάρχης- επισκέπτεται το Ελ Τεχάρ της Ισπανίας όπου λειτουργούσε μια τεράστια μονάδα με τα ντεκάντερ Κορνέλλο για την παραγωγή του λαδιού, ενώ δίπλα ένα εργοστάσιο παρήγε ρεύμα από τα υποπροϊόντα των ντεκάντερ -και όχι απόβλητα κατσίγαρου- για την κοντινή πόλη του Ελ Τεχάρ. Το υποπροϊόν της έκθλιψης των ελιών, δηλαδή η πούλπα και το λιοκόκκι, βρισκόταν αποθηκευμένο μέσα σε δύο τεράστιες επίγειες και ανοιχτές δεξαμενές, χωρίς οσμές, ενώ μια ταινία μεταφοράς μετέφερε το υποπροϊόν αυτό στο παρακείμενο εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος, χωρίς καπνούς και οσμές.

Το ηλεκτρικό ρεύμα που παραγόταν προμήθευε την παρακείμενη πόλη του Ελ Τεχάρ! Η αντιπροσωπεία αυτή υποτίθεται ότι μετά από όσα είδε και κατανόησε(;) θα έκανε την έκθεσή της που θα καταδείκνυε την αναγκαιότητα της εισαγωγής αυτών των ντεκάντερ και στην Ελλάδα. Τίποτε τέτοιο δεν συνέβη.

Το 2002 αρχίζει τη λειτουργία του στη ΒΙΠΕ Σπερχογείας, μετά από μύριες δυσκολίες, το πυρηνελαιουργείο Καραθανάση για τη διαχείριση των υποπροϊόντων των ήδη μερικών λειτουργούντων ελαιουργείων με ντεκάντερ 2 φάσεων. Την επόμενη χρονιά ένα δυστύχημα που κόστισε τη ζωή της θυγατέρας του κ. Καραθανάση, οδήγησε στο κλείσιμο της επιχείρησης και οι ελπίδες για την προώθηση αυτής της τεχνολογίας πυρηνελαιουργείων έσβησαν.

2007 - 2008: Πριν από 6-7 χρόνια ιδρύθηκε ένα νέο πυρηνελαιουργείο, στην περιοχή της Καλαμάτας, για τη διαχείριση των υποπροϊόντων των ντεκάντερ 2 φάσεων, αλλά το είδος της τεχνολογίας που επιλέχθηκε και εφαρμόστηκε και η εμμονή της ξήρανσης του ελαιοπυρηνολύματος οδήγησε και οδηγεί σε αέριες ρυπάνσεις που την εποχή της λειτουργίας του δημιουργεί δυσάρεστες οσμές και τεράστια αναπνευστικά προβλήματα όπου διαχέονται οι αναθυμιάσεις του.

Το άλλο πυρηνελαιουργείο που λειτουργούσε στην ίδια περιοχή με το λιοκόκκι των 3φασικών ελαιοτριβείων και αυτό σήμερα συνεπεξεργάζεται τα υποπροϊόντα των ντεκάντερ 2 φάσεων και οι αέριοι ρύποι του προκαλούν τις ίδιες αέριες ρυπάνσεις. Επιστημονικά είναι αδύνατη η συνεπεξεργασία δύο διαφορετικής υφής υλικών, δηλαδή των υποπροϊόντων των 3φασικών και 2φασικών ελαιοτριβείων.

Η τεχνολογία των πυρηνελαιουργείων που έχει επιλεχθεί ώστε να παράγεται πυρηνέλαιο από τα υποπροϊόντα των 2φασικών ντεκάντερ είναι λανθασμένη.

Οχι βέβαια ότι και η τεχνολογία που ήταν εν χρήσει σε πυρηνελαιουργείο δίπλα στην πόλη της Μεσσήνης ήταν η ενδεδειγμένη. Και στην περίπτωση εκείνη η πόλη της Μεσσήνης κατά τη διάρκεια λειτουργίας του πυρηνελαιουργείου υπέφερε από τις οσμές και οι κινητοποιήσεις των κατοίκων ήσαν συνεχείς. 

Μέρος των οχλήσεων βέβαια προέρχεται και από τη μεγάλη χρονική παραμονή του ελαιοπυρηνολύματος σε ασκεπείς χώρους που επηρεάζονται από τις καιρικές συνθήκες, κυρίως βροχοπτώσεις, που επιβαρύνουν την υγρασία του. 

2015: Από το 1990 μέχρι σήμερα, δηλαδή μετά από 25 χρόνια, κάνουμε «πηδηματάκια επί τόπου» για να μην πούμε ότι πάμε πίσω. Στο Μελιγαλά σήμερα η κατάσταση είναι απόλυτα απελπιστική. Στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας η κατάσταση μας έχει ξεφύγει. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας πνίγει κάθε ζωντανό πλάσμα που αναπνέει τους ρύπους. Πάντα οι ρύποι έχουν τις δυσμενείς επιπτώσεις τους και δεν επιτρέπεται σε κανέναν να πει το αντίθετο. 

Σήμερα από τα 251 ελαιοτριβεία της Μεσσηνίας μόνο 81 λειτουργούν με ντεκάντερ 2 φάσεων (στοιχεία 2011) και κάποια από αυτά, σε λειτουργία των 3 φάσεων, γιατί και αυτό συμβαίνει, που παράγουν κατσίγαρο. Πράγμα απαράδεκτο.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Είναι αναγκαίο η Πολιτεία να αντιληφθεί ότι επείγει πλέον η ίδρυση νέων ή η μετατροπή των παλαιών πυρηνελαιουργείων ώστε να επεξεργάζονται τα υποπροϊόντα των 2φασικών ελαιοτριβείων, που προτείναμε και σε προηγούμενο κείμενό μας. 

Η τεχνολογία που υπάρχει σήμερα είναι λανθασμένη και πρέπει να αλλάξει άμεσα. 

Για τα μέλη και το Δ.Σ

Ο πρόεδρος Η γραμματέας

Στέφανος Λεων. Κουνιάδος Ειρήνη Αγγελοπούλου