Τα εργαστήρια θα γίνουν στη Σχολή της Καλαμάτας την Παρασκευή και το Σάββατο 18 και 19 Δεκεμβρίου και απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων και φοιτητές.
Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής: 1ο παράλληλο εργαστήριο: Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 3 - 4 μ.μ.: Ενεργητική ακρόαση ή γιατί ο καλός ομιλητής πρέπει να γίνει πρώτα καλός ακροατής. Μέσα από ένα απλό τεστ ακροαστικής αυτεπίγνωσης και βασικών συμβουλών καλής ακρόασης, οι συμμετέχοντες θα αναγνωρίσουν κακές και καλές συνήθειες ακρόασης, καθώς και τρόπους αποφυγής των μεν και υιοθέτησης των δε.
4 - 5 μ.μ.: Βασικές δεξιότητες και προχωρημένες συμβουλές αναφορικά με τη γλώσσα του σώματος. Μέσα από βιωματικές ασκήσεις διαφραγματικής αναπνοής και απλής κίνησης στον χώρο, οι συμμετέχοντες, ανά ζευγάρια ή/και μικρές ομάδες, θα αντιληφθούν βασικές διαστάσεις σωματικής αυτοσυνειδησίας και ενσυνείδητης αξιοποίησης των εκφραστικών μέσων που παρέχει το σώμα τους.
5.30 - 7 μ.μ.: Κριτήρια αξιολόγησης ατομικών ρητορικών αγωνισμάτων στην πράξη: Αυθόρμητος λόγος, προτρεπτικός Λόγος, εκφραστική ανάγνωση.
7 - 8 μ.μ.: Ενισχύοντας τον λεκτικό μας πλούτο: ρητορικά παιχνίδια με λέξεις και λεξικά για μαθητές όλων των ηλικιών. Αξιοποιώντας δημιουργικά ένα λεξικό τσέπης, λευκές κόλλες χαρτί και στυλό μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν ολόκληρο κόσμο λέξεων και κειμένων, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν δημιουργικές αφορμές για σύντομες ασκήσεις εκφραστικής ανάγνωσης και αυθόρμητου λόγου. Οι συμμετέχοντες θα το απολαύσουν και θα μάθουν να αγαπούν τις λέξεις και να τις χρησιμοποιούν δημιουργικά. Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων είναι τα 40 άτομα και εμψυχωτής είναι ο Μανώλης Πολυχρονίδης.
Ο Μανώλης Πολυχρονίδης (mpolychronides@yahoo.com) είναι εκπαιδευτής ρητορικής και πολιτικός επιστήμονας με μεταπτυχιακές σπουδές στις κοινωνικές επιστήμες (πολιτική επιστήμη, οικονομικά, κοινωνιολογία) και με πάνω από 20 χρόνια εμπειρία σε ρητορικές δραστηριότητες ως διαγωνιζόμενος, ως κριτής και ως διοργανωτής σε εθνικούς και διεθνείς αγώνες αντιλογίας (parliamentary debating), αγώνες ρητορικής τέχνης και προσομοίωσεις πολιτικών θεσμών (Model United Nations, European Youth Parliament, Model Congress). Εχει εκπαιδευτεί στον συντονισμό εκπαιδευτικών ομάδων (critical friends group facilitation), στην εκπαίδευση ενηλίκων, στην αφήγηση ιστοριών (storytelling) και στην επικοινωνία της επιστήμης. Εχει παρακολουθήσει ποικίλες εισηγήσεις και σεμινάρια επικοινωνίας, φιλοσοφίας και αυτογνωσίας. Εχει δώσει ο ίδιος πολυάριθμες δημόσιες ομιλίες και εκπαιδεύσεις σχετικά με τον δημόσιο λόγο και τα ρητορικά αγωνίσματα. Συντονίζει πάνω από 15 χρόνια ομίλους ρητορικής τέχνης για μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία και παραδίδει από το 2012 ατομικά μαθήματα ρητορικής. Συνεργάζεται από το 2013 με το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στις Διαπραγματεύσεις του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ως εκπαιδευτής ρητορικής και είναι ενεργό μέλος 2 ομίλων δεξιοτήτων ρητορικής και ηγεσίας Toastmasters για ενήλικες. Διοργάνωσε με τη σύζυγό του Νικολέττα Καπογιάννη τον Μάρτιο του 2014 τη διεθνή «Ημερίδα για την αξία της ρητορικής τέχνης σήμερα» (www.rhetoric-in-athens.gr). Είναι ιδρυτικό μέλος και νυν ταμίας της Ελληνικής Ενωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του νεοσύστατου επιστημονικού περιοδικού Ρητορική Παιδεία.
2ο παράλληλο εργαστήριο, Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου, 4 - 7 μ.μ.: Δημιουργική σκέψη και φαντασία στην παραγωγή λογικής επιχειρηματολογίας.
Με αφορμή την παραδοχή ότι η γνώση αποτελεί αναπόσπαστη αφετηρία της φαντασίας και ότι η φαντασία αποτελεί προϋπόθεση για την παραγωγή νέας γνώσης, οι συμμετέχοντες θα εξερευνήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η συστηματική διδασκαλία και καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης. Εμφαση θα δοθεί στην ανάπτυξη λογικών συλλογισμών μέσω τεχνικών παραγωγής ιδεών και δραστηριοτήτων που προάγουν την αποκλίνουσα σκέψη. Ο απώτερος στόχος είναι η συνολική ανάπτυξη ενός τρόπου σκέψης που τροφοδοτεί έναν πρωτότυπο και αποτελεσματικό επικοινωνιακό λόγο. Θα αξιοποιηθούν παραδείγματα από τα σχολικά βιβλία των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο και από μετάφραση για το γυμνάσιο και το λύκειο. Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων είναι τα 15 άτομα και εμψυχώτρια είναι η Βάλια Λουτριανάκη.
Η Βάλια Λουτριανάκη (valialoutrianaki@yahoo.gr) είναι κλασική φιλόλογος - εκπαιδευτικός (Αρσάκειο Ψυχικού), εκπαιδεύτρια ρητορικής και δημιουργικής σκέψης. Είναι κάτοχος DEA (Paris IV-Sorbonne) και υποψήφια διδάκτορας του τ. Παιδαγωγικής (ΦΠΨ-ΕΚΠΑ) με θέμα τη ρητορική ως αντικείμενο διδασκαλίας. Είναι μέλος της συγγραφικής ομάδας των σχολικών εγχειριδίων για τα Αρχαία Ελληνικά από το πρωτότυπο και επιμορφώτρια για τα νέα προγράμματα σπουδών. Τα τελευταία 15 χρόνια σχεδιάζει και εφαρμόζει σε ομάδες παιδιών, μαθητών και ενηλίκων καινοτόμα προγράμματα (διάρκειας 10-50 ωρών) για την καλλιέργεια του προφορικού λόγου, της δημιουργικής σκέψης και των δεξιοτήτων ζωής. Εχει σχεδιάσει προγράμματα Αγωγής Προφορικού Λόγου, Δημιουργικής Σκέψης και Ανάπτυξης Δεξιοτήτων Ηγεσίας για τα Αρσάκεια - Τοσίτσεια Σχολεία. Είναι μόνιμη συνεργάτιδα του Μουσείου Ηρακλειδών και υπεύθυνη σχεδιασμού της ενότητας «Λόγος και Σκέψη». Από το 2015 διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ρητορική: Θεωρία και Πράξη» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΕΚΠΑ) το εργαστηριακό μάθημα «Διαθεματικές προσεγγίσεις της ρητορικής με άλλες επιστήμες και τέχνες». Ως πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση συμβάλλει ενεργά στη δράση της με επιμορφώσεις σε εθελοντική βάση (έχει πάνω από 1.000 ώρες στο ενεργητικό της), οργάνωση διημερίδων και αγώνων, παραγωγή υλικού και επιστημονικές ανακοινώσεις και δημοσιεύσεις. Συντονίζει τη Ρητορική Ομάδα Εκπαιδευτικών από το 2012. Εχει παρακολουθήσει επιμορφώσεις μεγάλης διάρκειας σχετικά με την κοινωνική και συναισθηματική αγωγή, την εκπαίδευση αποτελεσματικού δασκάλου,την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, το θέατρο στην εκπαίδευση και τη συμμετοχική ηγεσία. Είναι υπεύθυνη έκδοσης και μέλος της συντακτικής επιτροπής του νεοσύστατου επιστημονικού περιοδικού "Ρητορική Παιδεία".
- 3ο εργαστήριο, Σάββατο 19 Δεκεμβρίου, 9 - 3 μ.μ., 9 - 11 π.μ. Η αξιοποίηση των ρητορικών «τόπων» στην παραγωγή επιχειρημάτων (αντεπιχειρημάτων / ανασκευών). Στόχος του εργαστηρίου είναι να αναδείξει την αξία των ρητορικών τόπων κατά τη διαδικασία της «εύρεσης» και την προφορική ή γραπτή παραγωγή επιχειρημάτων από τους μαθητές. Η γνώση και εξοικείωση με τους ρητορικούς τόπους αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τους μαθητές όλων των βαθμίδων σε ό,τι αφορά την παραγωγή ιδεών / επιχειρημάτων και μπορεί να βρει εφαρμογή τόσο στην παραγωγή αυθόρμητου και προτρεπτικού λόγου όσο και κατά τη διεξαγωγή αγώνων αντιλογίας.
11 π.μ. - 1 μ.μ.: Οι λειτουργίες του επιχειρηματολογικού λόγου στα κείμενα. Στόχος του βιωματικού εργαστηρίου είναι να αναδείξει τις ποικίλες λειτουργίες του επιχειρηματολογικού λόγου. Μέσα από την παραγωγή διαφόρων κειμενικών ειδών οι συμμετέχοντες ανακαλύπτουν αυτές τις λειτουργίες και ασκούνται στην προφορική και γραπτή παραγωγή επιχειρημάτων.
1 - 2 μ.μ.: Αναγνωρίζοντας παραλογισμούς - σοφιστείες. Οι παραλογισμοί - σοφιστείες αποτελούν είδη επιχειρημάτων που δείχνουν έγκυρα, ενώ δεν είναι. Στη διάρκεια του εργαστηρίου θα έρθουμε σε επαφή με τις συνηθέστερες μορφές παραλογισμών - σοφιστειών. Η εξοικείωση με τους παραλογισμούς - σοφιστείες μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού των μαθητών.
2 - 3 μ.μ.: Κανόνες διεξαγωγής αγώνων αντιλογίας. Στη διάρκεια του εργαστηρίου θα γίνει παρουσίαση των βασικών αρχών διεξαγωγής και αξιολόγησης των μαθητικών αγώνων αντιλογίας. Ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων είναι τα 15 άτομα και εμψυχώτρια είναι η Φωτεινή Εγγλέζου.
Η Φωτεινή Εγγλέζου (fegglezou@yahoo.gr) είναι απόφοιτος του Φ.Π.Ψ. Αθήνας με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για τις οποίες έλαβε υποτροφία από το ΙΚΥ και διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στη Διδακτική Γλώσσας. Η διατριβή της εκδόθηκε το 2015 με τίτλο: Η διδασκαλία του επιχειρηματολογικού λόγου. Εχει πολυετή εμπειρία ως εκπαιδευτικός στον χώρο της ιδιωτικής και δημόσιας εκπαίδευσης και τα τελευταία πέντε χρόνια εργάζεται ως διευθύντρια δημοτικού σχολείου. Εχει εκπαιδευτεί ως εκπαιδεύτρια αγώνων αντιλογίας από την Ιnternational Debate Education Association (IDEA). Είναι γενική γραμματέας της Ελληνικής Ενωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση και συμμετέχει σε επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών και επιμορφωτικές δράσεις της Ενωσης. Εχει διατελέσει αντιπρόεδρος παιδείας και πρόεδρος του ρητορικού ομίλου ενηλίκων Toastmasters Club. Είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό του προγράμματος ρητορικής που εφαρμόζεται στο ιδιωτικό δημοτικό σχολείο Delasalle και για τον συντονισμό δύο ρητορικών ομίλων μαθητών Γυμνασίου. Είναι μέλος της Rhetoric Society of Europe και της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδας. Συμμετέχει με εισηγήσεις σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, ενώ δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, καθώς και σε συλλογικούς τόμους πρακτικών συνεδρίων. Είναι υπεύθυνη έκδοσης και μέλος της συντακτικής επιτροπής του νεοσύστατου επιστημονικού περιοδικού Ρητορική Παιδεία. Από το 2015 διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα: «Ρητορική: θεωρία και πράξη» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΕΚΠΑ) του Πανεπιστημίου Αθηνών το εργαστηριακό μάθημα με τίτλο «Ρητορική στην πράξη: αυθόρμητος και προτρεπτικός λόγος, διττοί λόγοι, λογομαχίες κ.ά.».
