Επίκαιρες επιστημονικές εργασίες παρουσιάστηκαν από την κα Ελένη Σταματοπούλου PhDc Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής-Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών, MSc Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας & Κοινωνικής Πρόνοιας Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής & Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας, Εκπαιδευτικός, Ακαδημαϊκή Υπότροφος Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, RN Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Εσωτερικής Παθολογίας, Member PCRS-UK και από την κα Αθανασία Σταματοπούλου, PhDc Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής-Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών, Οικονομολόγος, MSc International Human Resource Management, MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας & Κοινωνικής Πρόνοιας ΠΑ.Δ.Α. & Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Εκπαιδευτικός, Ακαδημαϊκή Υπότροφος Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, στα πλαίσια του 17ου Πανελληνίου Συνεδρίου Καρδιομεταβολικών Παραγόντων Κινδύνου το όποιο τελέστηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και της Περιφέρειας Πελοποννήσου/Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας καθώς αναδείχθηκαν στην ημερίδα διαδικτυακά οι παρακάτω ενδιαφέρουσες επιστημονικές εργασίες:
Α) ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ: Συμμετείχαν η κα Αθανασία Σταματοπούλου, η κα Ελένη Σταματοπούλου, ο κ. Ιωάννης Κυριαζής MD, PhD, FNSCOPE, Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής & Επιστ. Υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Γ.Ν. Αττικής «Κ.Α.Τ.», Πρόεδρος Δ.Σ. Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.), Γραμματέας Δ.Σ. Εταιρείας Παθολογίας Ελλάδος (Ε.Π.Ε.), ο κ. Δημήτριος Χανιώτης MD, PhD, FESC, Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Βιοϊατρικών Επιστημών, Σχολή Επιστημών Υγείας και Πρόνοιας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (Πα.Δ.Α.) και ο κ. Φραγκίσκος Χανιώτης MD, PhD, FESC, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών, Σχολή Επιστημών Υγείας και Πρόνοιας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (Πα.Δ.Α.). Κατά την εισαγωγή τονίστηκε ότι η σημασία του τρόπου ζωής για την υγεία και την ευημερία είναι πολύ σημαντική για τους νέους. Το μεγαλύτερο βάρος των ασθενειών στις ανεπτυγμένες χώρες δεν προέρχεται από το φυσικό περιβάλλον αλλά από πτυχές της ατομικής συμπεριφοράς, που συχνά αναφέρονται ως «τρόπος ζωής». Σκοπός ήταν η ανάδειξη της συσχέτισης του «τρόπου ζωής» που σχετίζεται με την υγεία στους νέους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολυάριθμες μελέτες έχουν αναδείξει συσχετίσεις μεταξύ ορισμένων συμπεριφορών που σχετίζονται με την υγεία. Οι παράγοντες κινδύνου στην παιδική ηλικία και οι διαχρονικές μελέτες συμπεριφοράς έχουν καταδείξει ότι η εγκαθίδρυση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών στους νέους μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραγμένων συμπεριφορών και ψυχικών διαταραχών σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στους νεαρούς ενήλικες ηλικίας 18 έως 39 ετών έχει αυξηθεί δραματικά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στους νεαρούς ενήλικες είναι 34%, ενώ ο συνδυασμένος επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας είναι 66%. Η σχέση μεταξύ του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ είναι καλά τεκμηριωμένη, καθώς έχουν αναφερθεί συσχετίσεις μεταξύ της κατανάλωσης καφέ, αλκοόλ και τσιγάρων.
Επιπλέον, η σωματική αδράνεια έχει συσχετιστεί με το κάπνισμα, ανεξάρτητα από την κατανάλωση αλκοόλ και με τη διατροφή πλούσια σε λιπαρά. Οι κύριες διαστάσεις του τρόπου ζωής που επηρεάζουν την υγεία περιλαμβάνουν τη σωματική δραστηριότητα (η τακτική σωματική άσκηση είναι απαραίτητη για τη σωματική και ψυχική ευεξία των νέων), μια ισορροπημένη και θρεπτική διατροφή, ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος, γενικότερα η αποφυγή ανθυγιεινών συμπεριφορών, καθώς και οι κοινωνικές σχέσεις και το περιβάλλον. Η ενσωμάτωση όλων των παραπάνω μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη χρόνιων παθήσεων και στην προαγωγή της συνολικής υγείας και ευεξίας. Τα κύρια συμπεράσματα ήταν ότι η προώθηση υγιεινών συνηθειών και η πρόληψη επικίνδυνων συμπεριφορών στους νέους είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης υγείας και ευημερίας. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες υγείας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη και την καθοδήγηση των νέων προς έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Η αξιολόγηση του τρόπου ζωής σε σχέση με την υγεία παρέχει σημαντικές πληροφορίες στον τομέα της Δημόσιας Υγείας και την εφαρμογή των ολιστικών πολιτικών πρόληψης, οι οποίες είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των αποτελεσματικών προγραμμάτων σε όλες τις διαστάσεις τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής υγείας, συμβάλλοντας στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής τους.
Β) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: Συμμετείχαν η κα Ελένη Σταματοπούλου, ο κ. Ιωάννης Κυριαζής, ο κ. Συμεών Τουρνής MD, PhD, Ενδοκρινολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης στο Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ) Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ο κ. Κωνσταντίνος Πολύζος MD, PhD, ΜSc, Επιμελητής Β’ Ε.Σ.Υ., Παθολόγος Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, ο κ. Ευαγγελόπουλος Δημήτριος Στέργιος MD, PhD, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ) Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑκαι ο κ. Δημήτριος Χανιώτης. Αρχικά αναφέρθηκε ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) και η οστεοπόρωση είναι δύο χρόνιες ασθένειες με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στους ηλικιωμένους.
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η ανάδειξη της συσχέτισης του ΣΔ και της οστεοπόρωσης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα περίπου 463 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εμφάνισαν ΣΔ το 2019 και ο αριθμός αυτός προβλέπεται να αυξηθεί στα 700 εκατομμύρια μέχρι το 2045. Επιδημιολογικές μελέτες καταδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων ισχίου, βραχιονίου και ποδιού σε ηλικιωμένα άτομα με διαβήτη. Οι διαβητικοί ηλικιωμένοι έχουν αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, ως αποτέλεσμα τουλάχιστον εν μέρει της κακής όρασης, της περιφερικής νευροπάθειας και της αποδυνάμωσης της μυϊκής απόδοσης. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει τον οστικό ιστό με διαφορετικούς μηχανισμούς, όπως η παχυσαρκία, η υπερινσουλιναιμία, η εναπόθεση τελικών προϊόντων προηγμένης γλυκοζυλίωσης σε ίνες κολλαγόνου, τα μειωμένα επίπεδα της σωματομεδίνης C (IGF-1) στην κυκλοφορία, η υπερασβεστιουρία, η νεφρική δυσλειτουργία, η μικροαγγειοπάθεια και η χρόνια φλεγμονή. Ενώ ο διαβήτης τύπου 1 σχετίζεται γενικά με μια ήπια μείωση της οστικής πυκνότητας (BMD), ο διαβήτης τύπου 2, πιο διαδεδομένος σε ηλικιωμένα άτομα, συνδέεται συχνά με φυσιολογική ή υψηλή οστική πυκνότητα.
Σε όλους τους ασθενείς με διαβήτη, εκτός από τον βέλτιστο γλυκαιμικό έλεγχο, θα πρέπει να δίνονται γενικές συστάσεις σχετικά με την επαρκή διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου, την τακτική άσκηση και την αποφυγή άλλων πιθανών παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα. Σε ασθενείς που έχουν παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση ή σε όσους παρουσιάζουν κατάγματα, θα πρέπει να γίνεται αξιολόγηση της οστικής πυκνότητας και να εφαρμόζονται αντίστοιχες προληπτικές ή θεραπευτικές παρεμβάσεις. Τα άτομα με ΣΔ τύπου 2 πρέπει να ελέγχονται με μέτρηση της οστικής πυκνότητας στα 65 έτη ή μετά τα 50 έτη εάν συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες, όπως κάταγμα του ιδίου ατόμου ή κάταγμα ισχίου του γονέα, κατανάλωση αλκοόλ και κάπνισμα. Τα άτομα με ΣΔ τύπου 1 συνήθως χρειάζεται να ελέγχονται νωρίτερα.
Η διατήρηση του σωματικού βάρους στα φυσιολογικά πλαίσια, η μεσογειακή διατροφή πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ξηρούς καρπούς, η επαρκής πρόσληψη της βιταμίνης D καθώς και του ασβεστίου, η περιορισμένη πρόσληψη αλκοόλ και άλατος είναι παρεμβάσεις που προάγουν ταυτόχρονα τη σωστή γλυκαιμική ρύθμιση αλλά και την οστική υγεία. Επίσης μελέτες υποστηρίζουν ότι η καθημερινή τακτική άσκηση βάδισης με συνολικό χρόνο τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα θα μπορούσε να συνδυάσει ιδανικά τον αερόβιο τύπο άσκησης μέτριας έντασης που ενδείκνυται για τον ΣΔ και την άσκηση που ενδείκνυται για την πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Σχετικά με την αντιδιαβητική αγωγή, η πιογλιταζόνη και η καναγλιφλοζίνη έχουν συσχετιστεί με αυξημένο καταγματικό κίνδυνο. Η ινσουλίνη θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, για να αποφευχθούν υπογλυκαιμίες.
Η εξακρίβωση της φυσιολογικής οπτικής οξύτητας προϋποθέτει ετήσια τουλάχιστον οφθαλμολογική εξέταση με την τεχνική της βυθοσκόπησης. Ακολούθως η διαπίστωση πιθανής νευροπάθειας συνιστά σημαντικό μέτρο, για την αποφυγή των πτώσεων και των επακόλουθων καταγμάτων. Συμπερασματικά η παρουσία της οστεοπόρωσης που σχετίζεται με τον ΣΔ δεν έχει πλήρως ερευνηθεί και απαιτείται πιο αποτελεσματική διαχείριση στις δύο αυτές ασθένειες, σε συνθήκες ταυτόχρονης επίπτωσης ή συνθήκης αιτίου και αποτελέσματος. Παρά τις διαφορετικές θεραπευτικές στρατηγικές, η διαχείριση αυτών των ασθενειών και η μείωση του φορτίου της νόσου τους δεν είναι ικανοποιητική, ειδικά όταν εμφανίζονται διαδοχικά.
Γ) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΘΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΟΥ/ΣΠΟΝΔΥΛΟΒΑΣΙΚΟΥ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ: Συμμετείχαν η κα Ελένη Σταματοπούλου, ο κ. Ιωάννης Θεοδωράκης, PhD, MD, MSc ΕΚΠΑ, Ιατρός Ακτινολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ και Επιστημονικά Υπεύθυνος της Μονάδας Υπερηχογραφίας του Ακτινολογικού Τμήματος Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, ο κ. Ιωάννης Κυριαζής, ο κ. Κωνσταντίνος Πολύζος MD, PhD, ΜSc, Επιμελητής Β΄ Ε.Σ.Υ., Παθολόγος Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, ο κ. Δημήτριος Στεργίου MD, Επιμελητής Β΄ Ε.Σ.Υ., Ακτινολόγος Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, ο κ. Φραγκίσκος Χανιώτης και ο κ. Δημήτριος Χανιώτης. Κατά την εισαγωγή αναφέρθηκε ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια χρόνια, μεταβολική ασθένεια, η οποία οδηγεί με την πάροδο του χρόνου σε σοβαρές βλάβες, στα μάτια, στους νεφρούς, τα νεύρα, στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία με ακόλουθες αθηρωματικής αλλοιώσεις του καρωτιδικού/σπονδυλοβασικού αρτηριακού συστήματος. Η αθηρωματική ή αγγειακή ή αποφρακτική νόσος των καρωτίδων, είναι συχνότερη στους άνδρες παρά στις γυναίκες.
Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η ανάδειξη των επιπτώσεων του ΣΔ και οι αθηρωματικές αλλοιώσεις του καρωτιδικού/σπονδυλοβασικού αρτηριακού συστήματος που αναπτύσσονται. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1,6 εκατομμύρια θάνατοι αποδίδονται άμεσα στον διαβήτη κάθε χρόνο ενώ ο επιπολασμός του διαβήτη αυξάνεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες. Η σημαντικότερη δημογραφική εξέλιξη του επιπολασμού του διαβήτη ανά τον κόσμο φαίνεται να είναι η αύξηση του ποσοστού των ατόμων άνω των 65 ετών. Η πρώτη εξέταση εκλογής είναι η μέθοδος της έγχρωμης Doppler υπερηχοτομογραφίας ή Triplex των καρωτίδων και των σπονδυλικών αρτηριών. Συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάδειξη των αθηρωματικών αλλοιώσεων στις καρωτίδες και στις σπονδυλικές αρτηρίες των διαβητικών ασθενών. Προσδιορίζεται με την μέθοδο αυτή το πάχος της αθηρωματικής πλάκας, ο βαθμός στένωσης του αυλού, οι παθολογικές μεταβολές της ταχύτητας της αιματικής ροής και οι αλλοιώσεις της φασματικής κυματομορφής της ροής. Σε μελέτη αναφέρεται πως το πάχος του ενδοθηλίου (Intima-Media Thickness-IMT) της έσω καρωτίδας αρτηρίας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ήταν μεγαλύτερo από τα υπόλοιπα άτομα της ομάδας ελέγχου, με εκτιμώμενη μέση διαφορά στο IMT: 0,13 (95% CI: 0,12-0,14) mm. Παρατηρήθηκε ετερογένεια και οι πιθανές πηγές διακύμανσης ήταν η διάρκεια του διαβήτη, η ακρίβεια των μετρήσεων (της μεθόδου) και οι δυνατότητες του μηχανήματος καθώς και ο συνολικός αριθμός των εξεταζόμενων στη μελέτη.
Ανάλογα και με το βαθμό στένωσης και τις παθολογικές εκδηλώσεις των υπολοίπων παραμέτρων αποφασίζεται περαιτέρω απεικονιστικός έλεγχος με αξονική αρτηριογραφία (CTA) καρωτίδων – σπονδυλικών αρτηριών, μαγνητική αρτηριογραφία (MRA) και διενέργεια ψηφιακής αρτηριογραφίας (DSA) σε μονάδα Αγγειογραφίας – Επεμβατικής Ακτινολογίας και περαιτέρω θεραπευτικοί χειρισμοί με αγγειοχειρουργική επέμβαση ή με τεχνικές αποκατάστασης των πασχόντων αρτηριακών κλάδων από Επεμβατικούς Ακτινολόγους. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν ήταν ότι ο ΣΔ είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική ασθένεια και χρήζει μεγάλης προσοχής. Με το Triplex καρωτίδων υπολογίζεται με μεγάλη ακρίβεια το ποσοστό της στένωσης των αγγείων και αποτελεί μια απεικονιστική μέθοδο εύκολη, μη επεμβατική, γρήγορη, ανώδυνη και απόλυτα αξιόπιστη. Δίνεται η δυνατότητα να ελεγχθεί η κατάσταση των καρωτίδων σε πραγματικό χρόνο και ειδικότερα για τους διαβητικούς ασθενείς.
Στην Τελετή Λήξης του 17ου Πανελληνίου Συνεδρίου Καρδιοµεταβολικών Παραγόντων Κινδύνου πραγματοποιήθηκε πρωτοποριακή Διάλεξη με θεματολογία: Ψάχνοντας την “Αθανασία”. Μπορούμε να αποτρέψουμε την γήρανση; με Ομιλητή τον κύριο Σταύρο Παππά, Παθολόγο - Διαβητολόγο, Πρόεδρο του Ινστιτούτου Μελέτης Έρευνας και Εκπαίδευσης για το Σακχαρώδη Διαβήτη και τα Μεταβολικά Νοσήματα, με συντονιστή Πρόεδρο τον κύριο Ιωάννη Κυριαζή και με πλήθος συνέδρων. Αναφέρθηκε ότι, για την εξάλειψη της γήρανσης απαιτείται εξεύρεση λύσης για κάθε μία από τις τέσσερις τρέχουσες αιτίες της γήρανσης στον άνθρωπο που είναι: 1. Η απώλεια κυττάρων (χωρίς αντικατάσταση, κυτταρικός θάνατος), 2. Η βλάβη του DNA, των τελομερών, από εξω – και ενδογενείς παράγοντες/μεταλλαξιογόνες κυτταροτοξικές βλάβες, απορρυθμιστικές βλάβες, ογκογόνες πυρηνικές μεταλλάξεις και επιμεταλλάξεις, 3. Η γήρανση των κυττάρων και 4. Η πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος και οι ενδοκρινικές αλλαγές. Όταν αποτύχει η επισκευή του DNA, τα κύτταρα θα συσσωρεύσουν το κατεστραμμένο DNA. Αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει τα κύτταρα σε γήρανση, απόπτωση ή καρκινική κατάσταση. Επιπρόσθετα στην Ημερίδα προ των ανωτέρω τριών εργασιών παρουσιάστηκε και από την κα Αθηνά Κυριαζή, Τμήμα Φαρμακευτικής Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου εργασία με θέμα την Νοσηλευτική Φροντίδα και τα Φαρμακευτικά Λάθη. Οι δύο προαναφερθέντες πρόεδροι κύριος Σταύρος Παππάς και κύριος Ιωάννης Κυριαζής καθώς και οι πρόεδροι της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου συνεχάρησαν τις κυρίες Ελένη Σταματοπούλου και Αθηνά Κυριαζή για την επιτυχή παρουσίαση των ανωτέρω εργασιών στις οποίες είχαν και την επιστημονική επιμέλεια.
ΥΠΕΘΥΝΗ Παρουσίασης Επιστημονικών Εργασιών -17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καρδιομεταβολικών Παραγόντων Κινδύνου - Ετήσια Νοσηλευτική Ημερίδα: Ελένη Σταματοπούλου
PhD (c), MSc Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας & Κοινωνικής Πρόνοιας Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής & Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λειτουργός Δημόσιας Υγείας, Εκπαιδευτικός, RN Γ.Ν.Α. ΚΑΤ, Ακαδημαϊκή Υπότροφος Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Εσωτερικής Παθολογίας, Member PCRS-UK
https://bisc.uniwa.gr/profile/stamatopoyloy-eleni/
https://bisc.uniwa.gr/wp-content/uploads/sites/99/2020/06/GetFileAttachment-16.pdf
