3η Πρόσκληση για την υποβολή αιτήσεων στήριξης προς ένταξη στο υποµέτρο 6.1 του ΠΑΑ
Με ευθύνη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ,δόθηκε στη δημοσιότητα και προς διαβούλευση το πλαίσιο της 3ης προκήρυξης του υπομέτρου της εγκατάστασης Νέων Γεωργών .
Θεωρήσαμε σκόπιμο να παρέμβουμε διότι :
- Είμαστε από θέση αρχής υπέρ του δημόσιου δημοκρατικού διαλόγου για όλα τα θέματα της ελληνικής γεωργίας
- Διαπιστώνουμε για πρώτη φορά από την εφαρμογή του προγράμματος αυτού , στρεβλώσεις τέτοιες που οδηγούν σε αποκλεισμό πολλών νέων ανθρώπων που θέλουν να πάρουν θέση στη παραγωγική διαδικασία
- Ο νομός Λακωνίας και η Περιφέρεια Πελοποννήσου προβλέπεται να είναι στους «χαμένους» .
Η κριτική μας παρακολουθεί την διάρθρωση του κειμένου:
1. ΣΤΟΧΟΣ
Θεωρούμε ότι η στόχευση του προγράμματος όπως αυτή διατυπώνεται στο κείμενο είναι λανθασμένη και ως εκ τούτου οδηγεί σε λανθασμένες επιλογές.
Δεν μπορεί να είναι στόχος - αυτοσκοπός , η ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων και να αντιμετωπίζεται η ηλικία των αρχηγών των εκμεταλλεύσεων ως μια μεταβλητή της παραγωγής . Η θεώρηση αυτή είναι εκείνη που οδηγεί του συντάκτες να απαιτούν από τους υποψήφιους δικαιούχους του Προγράμματος να δημιουργήσουν και να εμφανίσουν γεωργικές εκμεταλλεύσεις τεραστίων μεγεθών, όπως θα δείξουμε και σε παρακάτω σχόλια.
Αντίθετα, στόχος πρέπει να είναι η προσέλκυση πολλών νέων ανθρώπων στην γεωργία και στη συνέχεια η υποστήριξη τους με μέτρα φτηνής χρηματοδότησης και εύκολης πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες ώστε να δημιουργήσουνε ανταγωνιστικές εκμεταλλεύσεις.
Η πανδημία που βιώνουμε ανέδειξε τη σημαντικότητα του διατροφικού τομέα , αλλά και τις δυνατότητες της χώρας .
Σε μια Ευρώπη και σε μια Ελλάδα όπου ο αγροτικός πληθυσμός γερνάει, το ζητούμενο είναι η προσέλκυση νέων ανθρώπων που θα στελεχώσουν τον πρωτογενή τομέα και θα συνεχίσουν την παραγωγική διαδικασία, την παραγωγή ειδών διατροφής. Και είναι χρέος της Πολιτείας η υποστήριξη τους με κάθε δυνατό μέσο.
2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Θα ήταν χρήσιμο και σκόπιμο να δοθεί στην δημοσιότητα ποίο είναι το κονδύλι που έχει δεσμευτεί για το πρόγραμμα. Έτσι θα ήταν εύκολο να προκύψει και ο πιθανός συνολικός αριθμός των δικαιούχων, το αναμενόμενο όφελος δηλαδή που θα υπάρξει για την Ελληνική γεωργία.
Παρομοίως, έχει ενδιαφέρον να γνωρίζουμε την κατανομή του κονδυλίου ανά Περιφέρεια. Είναι γνωστό ότι όλες οι Περιφέρεις της χώρας δεν έχουν τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης και τις ίδιες ανάγκες υποστήριξης.
Με ποια κριτήρια θα γίνει η κατανομή των κονδυλίων ;
Εκείνες που «βραδυπορούν» θα τύχουν ιδιαίτερης μεταχείρισης ;
---
4. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑΣ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Κριτήριο 4.1
Είναι γνωστό ότι η ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης επηρεάζει μια σειρά από τα κριτήρια επιλεξιμότητας, όπως η ηλικία, ο χρόνος έναρξης αγροτικής δραστηριότητας, κ.λπ.
Επίσης είναι γνωστό ότι η προκήρυξη του μέτρου θα έχει μια διάρκεια η οποία προσδιορίζεται με Υπουργική Απόφαση και πολλές φορές παρατείνεται.
Έτσι η ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης είναι ένα χρονικό ορόσημο το οποίο δεν είναι σταθερό .
Για λόγους ισονομίας προτείνουμε να υιοθετηθεί ένα σταθερό ορόσημο για όλους τους υπολογισμούς και να είναι η ημερομηνία δημοσίευσης στο ΦΕΚ της πρόσκλησης του Μέτρου.
Κριτήριο 4.1.3
Για τους λόγους που αναφέρουμε στο 4.1 Προτείνουμε το 18μηνο να λογαριάζεται προς τα πίσω από την ημερομηνία δημοσίευσης στο ΦΕΚ της πρόσκλησης του Μέτρου.
Κριτήριο 4.1.6
Είναι σκόπιμο και κρίσιμο να αποσαφηνίσετε τι εννοείτε με τον όρο 1η εγκατάσταση και πως αυτή τεκμηριώνεται .
Κριτήριο 4.1.9
Η ρύθμιση που προτείνετε όταν ένας των συζύγων έχει αγροτική δραστηριότητα , δημιουργεί αποκλεισμούς με βάση τη λογική "της οικογενειακής ευθύνης".Τιμωρείται δηλαδή ο ένας από τους συζύγους διότι ο άλλος είναι κάτοχος γεωργικής εκμετάλλευσης.
Προτείνουμε να είναι δικαιούχος του προγράμματος ο υποψήφιος όταν ο/η σύζυγος είναι ετεροεπαγγελματίας ανεξαρτήτου του μεγέθους της εκμετάλλευσης του/της τα προηγούμενα χρόνια.
Κριτήριο 4.1.10
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων και αυθαίρετων ερμηνειών τις οποίες βιώσαμε στο παρελθόν είναι σκόπιμο να διευκρινίσετε το περιεχόμενο του όρου Σπουδαστής/στρια σε συνδυασμό με τα διάφορα εκπαιδευτικά Ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Κριτήριο 4.1.11
Θα ήταν σκόπιμο να διευκρινιστεί πως επανήλθε το θέμα της στρατιωτικής θητείας στα κριτήρια της επιλεξιμότητας. Από την υπάρχουσα διατύπωση
".. …ή έχει ξεκινήσει την υπηρέτηση της στρατιωτικής του θητείας" προκύπτει αβίαστα ότι υπάρχει δυνατότητα νέος ο οποίος υπηρετεί την θητεία του να κριθεί δικαιούχος και να ολοκληρώσει μικρό ή και μεγαλύτερο μέρος αυτής κατά τη διάρκεια του προγράμματος.
Γιατί δεν έχει την ίδια δυνατότητα κάποιος ο οποίος θα ενταχθεί στο πρόγραμμα και θα κληθεί στο μέλλον να υπηρετήσει και να ολοκληρώσει τη θητεία του?
Κριτήριο 4.2.
Κατά το κείμενο της διαβούλευσης , είναι επιλέξιμο ένα αγροτικό νοικοκυριό γίνεται δηλ. αποδεκτό να συμμετάσχει στο διαγωνισμό όταν το μέγεθος του , η τυπική απόδοση του ή αλλιώς η ακαθάριστη αξία της παραγωγής του, είναι μεγαλύτερη από τις 14.000 ευρώ .
Η επιλογή του συγκεκριμένου κριτηρίου σε συνδυασμό με την υψηλή τιμή που ορίστηκε , είναι η απόλυτη έκφραση της λανθασμένης στόχευσης του Προγράμματος όπως επισημάναμε στο σημείο 1.
Οι μαθητευόμενοι μάγοι και οι διάφοροι συμβουλάτορες του ΥΠΑΑΤ είναι καιρός πάψουν να παίζουν, μπερδεύοντας ανθρώπινες ζωές και αριθμητικά μεγέθη .
Παρατήρηση 1η
Η επιλογή του κριτηρίου της Τυπικής Απόδοσης ως εργαλείου για την μέτρηση του μεγέθους της επιλέξιμης εκμετάλλευσης αποτελεί τραγικό λάθος διότι ως κριτήριο δεν είναι αξιόπιστο. Η Τυπική Απόδοση εκφράζει την αξία της ακαθάριστης παραγωγής της εκμ/σης, η οποία επηρεάζεται από τον όγκο των παραγόμενων προϊόντων και τις τιμές διάθεσης των προϊόντων στην "πόρτα" της εκμετάλλευσης .Και τα δύο αυτά μεγέθη είναι ευμετάβλητα .
Ιδιαίτερα οι τιμές , είναι γνωστό σε όλους ότι επηρεάζονται από πραγματικές ή και τεχνητές (στημένες) ελλείψεις αγαθών στην αγορά. Έτσι μια εκμετάλλευση μπορεί να είναι μεγάλη μια δεδομένη χρονική στιγμή και την επόμενη παραγωγική περίοδο να είναι μικρή. Ακόμα η επικαιροποίηση των τιμών των προϊόντων που στη συνέχεια καθορίζουν τους συντελεστές Τυπικής Απόδοσης ανά καλλιέργεια πραγματοποιείται όταν γίνεται ευρωπαϊκή έρευνα για τη διάρθρωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Εγκαταλείφθηκε το κριτήριο της απασχόλησης ανά καλλιέργεια (Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας) το οποίο είναι πλέον σταθερό και αξιόπιστο σε σχέση με την Τυπική Απόδοση.
Παρατήρηση 2η
Ενώ ανακοινώθηκε η συνολική απαιτούμενη Τυπική Απόδοση μιας εκμετάλλευσης ( 14.000 ευρώ ) για την πρόσβαση στο Μέτρο δεν έχουν ανακοινωθεί οι Συντελεστές Τυπικής Απόδοσης ανά καλλιέργεια.
Εάν δεν υπάρχει επικαιροποίηση οφείλουν οι αρμόδιοι να το γνωστοποιήσουν. .
Παρατήρηση 3η
Είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί και να τονιστεί στα χιλιάδες παιδιά που περιμένουν την Υπουργική απόφαση ,ότι αν δημιουργήσουν εκμ/ση τυπικής απόδοσης 14.000 € δεν σημαίνει ότι θα είναι και δικαιούχοι του μέτρου.
Απλά δικαιούνται να υποβάλλουν φάκελο – αίτηση στο διαγωνισμό που θα ακολουθήσει .
Παρατήρηση 4η
Για την συνέχιση της συζήτησης δεχόμαστε ότι οι Συντελεστές Τυπικής Απόδοσης ανά καλλιέργεια θα είναι αυτές της προκήρυξης του 2016.
Η επιλογή της Τυπικής Απόδοσης 14.000 ευρώ οδηγεί στα παρακάτω παράδοξα αποτελέσματα.
Ελιές ελαιοποιήσιμες
Ελάχιστη έκταση για πρόσβαση στο Μέτρο : 75 στρ./τα
Μέγεθος ΜΑΕ εκμετάλλευσης : (75 σρτ. * 44 ωρες /σρτ) / 1750 = 1,88 ΜΑΕ
Ελιές επιτραπέζιες
Ελάχιστη έκταση για πρόσβαση στο Μέτρο : 48 στρ/τα.
Μέγεθος ΜΑΕ εκμετάλλευσης : (48στρ. * 55 ωρ/στρ)/ 1750 = 1,5 ΜΑΕ
Εσπεριδοειδή - Πορτοκαλιές Merlin
Ελάχιστη έκταση για πρόσβαση στο Μέτρο : 27 στρ./τα
Μέγεθος ΜΑΕ εκμετάλλευσης : ( 27 στρ * 92,5 ωρ/στρ) / 1750 = 1,42 ΜΑΕ
Αιγοπρόβατα
Ελάχιστος αριθμός ζώων για πρόσβαση στο Μέτρο : 170 κεφάλια
Μέγεθος ΜΑΕ εκμετάλλευσης : (170 ζωα * 20ωρ/ζωο) / 1750 = 1,94 ΜΑΕ
Μελίσσια
Ελάχιστος αριθμός κυψελών για πρόσβαση το Μέτρο : 190
Μέγεθος ΜΑΕ εκμετάλλευσης : (190 κυψ * 10 ωρ/κυψ/ 1750 = 1,1 ΜΑΕ
Από τα παραπάνω παραδείγματα που αφορούν δραστηριότητες στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, το πρόγραμμα ΑΠΑΙΤΕΙ για υποβολή πρότασης, εκμεταλλεύσεις με μέγεθος μεγαλύτερο της 1 Μονάδας Ανθρώπινης Εργασίας .( 1 ΜΑΕ )
Στα παραδείγματα έχουμε εκμεταλλεύσεις μεγέθους από 1,1 έως και 1,94 ΜΑΕ!!!!!
Θεωρούμε ότι θα πρέπει άμεσα η πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία αφενός να επανεξετάσει τα εργαλεία μέτρησης του μεγέθους της εκμετάλλευσης και αφετέρου να ορίσει και κατώτερα όρια αυτής.
Παρατήρηση 5η
Εάν η πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία επιμένει στο κριτήριο της Τυπικής Απόδοσης, τότε θα πρέπει να ορίσει μια τιμή που θα είναι ρεαλιστική και συγκρίσιμη με το ακαθάριστο εισόδημα που «εισπράττει» από την πώληση της εργατικής του δύναμης , των γνώσεων και των δεξιοτήτων του ο ανειδίκευτος εργάτη στον ιδιωτικό τομέα.
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η τιμή αυτή να υπερβαίνει τα 9.552 ευρώ
(κατώτερος μικτός μισθός 650 ευρώ + εργοδοτικές εισφορές 146 ευρώ =
μηνιαίο κόστος 796 ευρώ
Ετήσιο κόστος : 12 μήνες * 796 ευρώ /μήνα = 9552 ευρώ)
Παρατήρηση 6η
Η μη προσμέτρηση της απόδοσης των επίσπορων καλλιεργειών στον υπολογισμό του μεγέθους των εκμεταλλεύσεων είναι μία απόφαση έωλη και αντιεπιστημονική .
Εκφράζει την υποταγή της γεωπονικής επιστήμης και της γεωργικής πρακτικής στις πολιτικές σκοπιμότητες και επιλογές .
Πιθανοί μικροκληρούχοι κάτοχοι ποτιστικών χωραφιών που θα μπορούσαν να «πιάσουν» τα απίθανα κατώφλια που προβλέπει ο υπουργός , μέσα από διπλές καλλιέργειες ,αποκλείονται .
Το δήθεν επιχείρημα ότι με τον τρόπο αυτό , δηλ, την ακύρωση των επίσπορων , θα μπει φρένο στις απάτες είναι αστείο . Η διοίκηση έχει άλλα , διοικητικά και τεχνολογικά φίλτρα για να πιάσει τους απατεώνες εφόσον βέβαια υπάρχει η πολιτική βούληση .
Υπενθυμίζουμε στους συντάκτες του κειμένου διαβούλευσης ότι σε περιοχές γύρω από τα αστικά κέντρα, μικρά και μεγάλα, οι καλλιέργειες εποχιακών κηπευτικών είναι συνεχόμενες σε ολόκληρη την διάρκεια του έτους, στο ίδιο αγροτεμάχιο.
Κριτήριο 4.4
Η υποστήριξη των Νέων Αγροτών κατοίκων των προβληματικών περιοχών όπως και αυτών που επιλέγουν τον κλάδο της ζωικής παραγωγής είναι ανάγκη να εκφραστεί με αποφασιστικότητα και σαφήνεια .
Αυτή η ουσιαστική στήριξη οφείλει να εκφραστεί και στην ενίσχυση πρώτης εγκατάστασης .
Ετσι προτείνουμε να υπάρξουν οι ακόλουθες διαφοροποιήσεις.
- Μείωση του ύψους της ενίσχυσης ώστε να διευκολυνθεί η είσοδος στο πρόγραμμα περισσότερων δικαιούχων.
- Άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στους δικαιούχους πεδινών και ορεινών/νησιωτικών περιοχών
- Άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στους δικαιούχους φυτικής και ζωικής παραγωγής.
5. ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ
Κριτήριο 5.3
Η αύξηση κατά 4.000 ευρώ της Τυπικής απόδοσης της εκμ/σης, η οποία προβλέπεται στο τέλος της τριετίας ως ελάχιστη θεωρούμε ότι είναι υπερβολική και δεν θα διευκολύνει την κινητικότητα της γεωργικής γης.
Η ανάγκη εξεύρεσης γεωργικής γης για την τήρηση των δεσμεύσεων του προγράμματος είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις και κερδοσκοπικά φαινόμενα στην αγορά της γης.
Το ελάχιστο κατώφλι του 10% που υπήρχε στο προηγούμενο πρόγραμμα θεωρείται επαρκές.
Οι «μεγάλες» , οι «ανταγωνιστικές» , οι «βιώσιμες» οι εκσυγχρονισμένες» κλπ εκμεταλλεύσεις αποτελούν τη «μεγάλη ιδέα» των συντακτών του κειμένου της διαβούλευσης .
Η ελληνική και η διεθνής εμπειρία έχουν δείξει ότι αυτές οι εκμ/σεις δημιουργούνται σε βάθος χρόνου , με σχεδιασμό με στοχευμένη διάθεση πόρων ,εκπαίδευση του αγροτικού πληθυσμού και διάχυση της γνώσης και της τεχνολογίας
6. ΚΡΙΤΉΡΙΑ ΕΠΙΛΕΞΙΜΌΤΗΤΑΣ ΥΠΟΨΗΦΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ
Ο διάλογος πάνω στο Μέτρο παύει να έχει νόημα και είναι πλέον προσχηματικός εφόσον δεν είναι γνωστά :
- τα κριτήρια βαθμολόγησης των υποψηφίων δικαιούχων,
- η βαρύτητα του κάθε κριτηρίου,
- η ύπαρξη ελάχιστης ή όχι βαθμολογίας
Είναι παράλογο να ζητά και προτρέπει η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ τον υποψήφιο νέο αγρότη να προχωρήσει στη συγκρότηση γεωργικής εκμετάλλευσης , στην ανάληψη οικονομικών και νομικών δεσμεύσεων , σε δήλωση ΟΣΔΕ , σε υποβολή φακέλου κλπ χωρίς να γνωρίζει πως θα αξιολογηθεί .
Θεωρούμε ότι είναι ανάγκη , άμεσα να δοθούν στην δημοσιότητα τα παραπάνω στοιχεία ώστε να είναι δυνατή «η προβαθμολόγηση» των υποψηφίων και ο προγραμματισμός των περαιτέρω ενεργειών τους .
Γιατί αποκρύπτονται τα κριτήρια βαθμολόγησης;
Μήπως διότι στα κριτήρια βαθμολόγησης αποτυπώνονται με πλήρη σαφήνεια οι πολιτικές επιλογές της κάθε κυβέρνησης και της αντίστοιχης πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ. ;
