Επισημαίνει ότι «το κράτος διαθέτει μηχανισμούς και θα πρέπει να υπάρχει συνεχώς έλεγχος τόσο στην αγορά όσο και στις πύλες εισόδου της χώρας, ώστε να αποτραπούν φαινόμενα εισαγωγής ελαιολάδων και μεταβάπτισής τους σε ελληνικά».
Ο κ. Γωνιωτάκης εκτιμά ότι «το ελαιόλαδο είναι η ναυαρχίδα του διατροφικού τομέα» και μεταξύ άλλων ζητεί εξυγίανση του τομέα διακίνησης και εμπορίας με την εφαρμογή αυστηρών ελέγχων, σύνδεση δράσεων προώθησης με τον τουρισμό, αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για την νοθεία και μέτρα στήριξης του εισοδήματος του παραγωγού.
- Ποιες είναι οι εκτιμήσεις για τη φετινή παραγωγή λίγο πριν την ολοκλήρωση της ελαιοσυγκομιδής;
«Η εκτίμηση αυτήν τη στιγμή είναι ότι η παραγωγή θα κυμανθεί γύρω στους 150.000 τόνους».
- Το "παράδοξο" που εμφανίζεται φέτος είναι πως με εξαιρετικά μειωμένη παραγωγή, οι τιμές ουσιαστικά παραμένουν καθηλωμένες. Το θεωρείτε φυσιολογικό ή πιστεύετε ότι γίνονται παιχνίδια;
«Στο προϊόν που λέγεται ελαιόλαδο, παραδόξως δεν τηρούνται οι κανόνες της αγοράς που αφορούν την προσφορά και την ζήτηση. Ενώ η ζήτηση είναι σταθερή με αυξητικές τάσεις και η προσφορά είναι ελάχιστη, οι τιμές παραμένουν καθηλωμένες για τον παραγωγό, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, κάτι το οποίο δεν είναι φυσιολογικό».
- Συζητείται εδώ και καιρό το ενδεχόμενο εισαγωγής ελαιολάδων και μεταβάπτισης σε ελληνικά για να καλυφθεί η αναμενόμενη ζήτηση. Υπάρχουν μηχανισμοί αποτροπής τέτοιου ενδεχόμενου;
«Το κράτος διαθέτει μηχανισμούς. Θα πρέπει να υπάρχει συνεχώς έλεγχος τόσο στην αγορά όσο και στις πύλες εισόδου της χώρας, ώστε να αποτραπούν τα φαινόμενα αυτά».
- Η ελληνική παραγωγή στα φετινά επίπεδα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για εξαγωγές με βάση τις δεσμεύσεις που υπάρχουν;
«Πολύ φoβάμαι ότι η φτωχή φετινή παραγωγή θα δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στους εξαγωγείς και όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στην εσωτερική αγορά».
- Στην πρόσφατη έκθεση ο ΟΟΣΑ ζητεί να επιτραπεί η διακίνηση μειγμάτων ελαιολάδου με άλλα φυτικά έλαια και στην εσωτερική αγορά. Ποια είναι η δική σας άποψη για το θέμα αυτό;
«Το θέμα αυτό έχει αρκετές φορές στο παρελθόν απασχολήσει τους υπηρεσιακούς παράγοντες των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης, Ανάπτυξης και του ελεγκτικού μηχανισμού (ΕΦΕΤ). Εχει κατ’ επανάληψη γίνει ξεκάθαρο και αποδεκτό (και μετά από δημόσια διαβούλευση και συσκέψεις με τις επαγγελματικές οργανώσεις) ότι χωρίς κανένα όφελος από πλευράς ανταγωνισμού και επιπέδου τιμών, η κατάργηση αυτής της ρύθμισης θα δημιουργήσει μετά βεβαιότητας κινδύνους για τους καταναλωτές, αλλά και τους ελαιοπαραγωγούς, ενώ ταυτόχρονα θα έχει παράπλευρες αρνητικές συνέπειες και στρεβλώσεις στη συνολική λειτουργία της αγοράς».
- Στην εσωτερική αγορά κατά καιρούς διαβάζουμε ότι ανακαλύπτονται ποσότητες ελαίων απροσδιορίστου σύνθεσης μάλιστα, τα οποία πουλιούνται στην αγορά ως έξτρα παρθένα. Πιστεύετε ότι είναι δύσκολο να χτυπηθεί η νοθεία ή δεν υπάρχει πολιτική βούληση και μηχανισμοί ελέγχου;
«Θα το τονίσω και πάλι. Το κράτος διαθέτει μηχανισμούς. Θα πρέπει να υπάρχει συνεχώς έλεγχος τόσο στην αγορά όσο και στις πύλες εισόδου της χώρας, ώστε να αποτραπούν τα φαινόμενα αυτά».
- Η "Ελαιουργική" έχει χρεοκοπήσει ουσιαστικά, η Ενωση Σητείας είναι χρεωμένη και αναζητεί συνεργασία με ιδιώτες, οι συνεταιριστικές οργανώσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα και έχουν μικρή συμβολή στην υπόθεση της τυποποίησης και εμπορίας ελαιολάδου. Τελικά τι πήγε στραβά, μπορεί να αλλάξει αυτή η εικόνα και κάτω από ποιες προϋποθέσεις;
«Θεωρώ ότι το ελαιόλαδο είναι εθνικό προϊόν. Θα πρέπει να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Μέσα από μια εθνική στρατηγική όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς (κράτος, συνεταιρισμοί, ιδιώτες, υγιές ιδιωτικό εμπόριο) θα πρέπει να χαράξουμε κοινούς στόχους, κοινές πολιτικές από την καλλιέργεια μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Να αυξήσουμε την παραγωγή μας, να εκμεταλλευτούμε σωστά τον τουρισμό της χώρας μας και να αποκτήσουμε κοινή αναγνωρισμένη ταυτότητα στην εξωτερική αγορά».
- Ο ιδιωτικός τομέας έχει εξαγωγικό προσανατολισμό ή βασικός του στόχος είναι το μερίδιο στην εσωτερική αγορά; Υπάρχουν μονάδες που μπορούν να "χτυπηθούν" στο παγκόσμιο εμπόριο με Ισπανούς και Ιταλούς;
«Ο ιδιωτικός τομέας δραστηριοποιείται τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αγορά. Φυσικά υπάρχουν πολύ δυνατές επιχειρήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να "χτυπήσουν" αντίστοιχες επιχειρήσεις της Ιταλίας και της Ισπανίας με την αίρεση της απόκτησης ταυτότητας του ελληνικού ελαιολάδου. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με εθνική εκστρατεία».
- Εντυπωσιακό στοιχείο από την πρόσφατη έκθεση για το ελαιόλαδο στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι η υποχώρηση της χώρας μας από την 3η στην 7η θέση των εισαγωγών στη μεγάλη αυτή αγορά. Πώς εξηγείται αυτή η εξέλιξη;
«Στον παγκόσμιο χάρτη των παραγωγών χωρών προστίθενται χώρες (π.χ. από τη Λατινική Αμερική) οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να παράγουν ελαιόλαδο σε πολύ χαμηλότερα κόστη από το ελληνικό. Το γεγονός αυτό, μαζί με τη μείωση παραγωγής που παρατηρείται στην Ελλάδα και την έλλειψη εθνικής ταυτότητας, δικαιολογεί την υποχώρηση της χώρας μας».
- Σε αναδυόμενες αγορές όπως είναι αυτές των μεγάλων χωρών της Ασίας, την κούρσα οδηγούν οι ανταγωνιστές μας στη διεθνή αγορά. Πιστεύετε ότι μπορούμε να διευρύνουμε το μερίδιο σε αυτές τις αγορές και με ποιες προϋποθέσεις;
«Η μόνη προϋπόθεση για να μπορέσει η Ελλάδα να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της σε όλες τις αγορές του κόσμου, είτε παραδοσιακές είτε αναδυόμενες, είναι η απόκτηση εθνικής ταυτότητας του προϊόντος».
Το καλύτερο λάδι
- Η συζήτηση συνεχώς περιστρέφεται στην ποιότητα. Ολοι ισχυρίζονται ότι έχουμε το καλύτερο λάδι, αλλά στις διεθνείς εκθέσεις… άλλοι παίρνουν τα βραβεία κατά κανόνα. Τελικά είναι μύθος "το καλύτερο λάδι" ή γίνονται και παιχνίδια στο παρασκήνιο;
«Η Ελλάδα όντως παράγει το καλύτερο ελαιόλαδο με την έννοια ότι τουλάχιστον το 80% της παραγωγής της ανήκει στην κατηγορία έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Στα διεθνή βραβεία, όπου αρκετά ελληνικά ελαιόλαδα βραβεύονται, αλλά όχι στην κατηγορία ισχυρού φρουτώδους, το κάθε ελαιόλαδο βαθμολογείται βάσει κάποιων ποιοτικών χαρακτηριστικών, τα οποία έχουν τεθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου (μέτριο, ισχυρό φρουτώδες, πικάντικο, πικρό). Δυστυχώς τα ελληνικά ελαιόλαδα υστερούν στην κατηγορία του ισχυρού φρουτώδους και αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποιες καλλιεργητικές τεχνικές. Θα πρέπει λοιπόν να βελτιωθούμε σε αυτές, προκειμένου να βελτιωθεί και η ποιότητα βάσει αυτής της έννοιας του φρουτώδους».
- Παλαιότερα υπήρχε η σκέψη για καθιέρωση της ποιότητας "εξτρίσιμο", προκειμένου να διαφοροποιηθούν οι τιμές και να ωφεληθούν οι παραγωγοί εκμεταλλευόμενοι την ποιότητα. Μπορεί να υλοποιηθεί στην πράξη;
«Οι ποιοτικές κατηγορίες είναι αποτέλεσμα αρκετών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου και όχι μόνο της οξύτητας και των Κ όπως πολλοί πιστεύουν. Για την καθιέρωση μιας τέτοιας κατηγορίας θα πρέπει πολύ προσεκτικά να εξετάσουμε το σύνολο των χαρακτηριστικών του ελληνικού ελαιολάδου ανά περιοχή. Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν μιλάμε για αλλαγές ή καθιέρωση νέων κατηγοριών που έχουν να κάνουν με τα χημικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου».
- Μεγάλη συζήτηση στις άλλες χώρες γίνεται για τα "ελαιόλαδα ετικέτας" που πωλούνται σε πολύ χαμηλή τιμή δημιουργώντας προβλήματα στους παραγωγούς και τη βιομηχανία. Υπάρχει ενδεχόμενο εμφάνισης τέτοιων φαινομένων στην ελληνική αγορά;
«Και στην Ελλάδα υπάρχουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Απλά στην Ελλάδα δεν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των τυποποιημένων ιδιωτικής ή εταιρικής ετικέτας, αλλά μεταξύ τυποποιημένου και χύμα ελαιολάδου».
Μείωση εισοδήματος με τη νέα ΚΑΠ
- Εχει ήδη δρομολογηθεί η τροποποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και η εφαρμογή του περιφερειακού μοντέλου για τις επιδοτήσεις. Το ελαιόλαδο μέχρι τώρα για ιστορικούς λόγους είναι από τα ευνοημένα προϊόντα σε σχέση με τις επιδοτήσεις. Πόσο κινδυνεύει το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών με τις αλλαγές που θα γίνουν;
«Είναι γεγονός ότι οι ελαιοπαραγωγοί ήταν σχετικά πιο ευνοημένοι σε σχέση με άλλους παραγωγούς και καλλιέργειες. Σίγουρα η εφαρμογή του περιφερειακού μοντέλου θα φέρει μειώσεις στο εισόδημά τους. Μένει επιτέλους να μάθουμε ποιο σενάριο θα προτείνει το ΥΠΑΑΤ προς εφαρμογή, ώστε να δούμε το μέλλον του κλάδου».
- Η Διεπαγγελματική Ελαιολάδου λειτουργεί αρκετά χρόνια. Εχει δικαιώσει τις προσδοκίες για το ρόλο της και τι πρέπει να γίνει;
«Με δεδομένες τις συνθήκες αντιμετώπισης της ΕΔΟΕΕ εκ μέρους του ελληνικού κράτους σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. και τα εργαλεία που διαθέτει, θεωρούμε ότι έχει προσφέρει όσα περισσότερα μπορούσε. Ομως ποτέ δεν μένουμε ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας και έχουμε σαν αρχή να προσπαθούμε περισσότερο».
- Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα βασικά προβλήματα του ελαιουργικού τομέα και τι πρέπει να γίνει;
«1) Ελλειψη εθνικής στρατηγικής και εθνικής ταυτότητας των προϊόντων μας. 2) Ελλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των παραγωγών για τους σύγχρονους τρόπους ελαιοκαλλιέργειας με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη βελτίωση και προστασία της ποιότητας, την παραγωγή υγιεινών και ασφαλών προϊόντων. 3) Εξυγίανση του τομέα διακίνησης και εμπορίας με την εφαρμογή αυστηρών ελέγχων. 4) Σύνδεση δράσεων προώθησης με τον τουρισμό. 5) Αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για τη νοθεία. 6) Μέτρα στήριξης του εισοδήματος του παραγωγού. Το μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ύπαρξη ενός τομέα, ο οποίος θα παράγει ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών, θα λειτουργεί με κανόνες διαφάνειας και νομιμότητας, θα εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες στους εμπλεκόμενους και θα είναι στραμμένος στην εξωστρέφεια μέσω κοινών δράσεων προώθησης και προβολής στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού».
- Τελικά είσαστε αισιόδοξος για το μέλλον του ελληνικού ελαιολάδου στο περιβάλλον που διαμορφώνεται πλέον στην παγκόσμια αγορά;
«Θεωρώ ότι το ελαιόλαδο είναι η ναυαρχίδα του διατροφικού τομέα. Από εμάς τους ίδιους εξαρτάται εάν οδηγήσουμε το καράβι σωστά και δεν το ρίξουμε σε μία ξέρα».
