Σε μια χρονική συγκυρία που η Καλαμάτα αναπτύσσεται με ταχύτατο ρυθμό, είναι πιο αναγκαία από ποτέ η προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας μέσα από ένα σύνολο πολιτικών και δράσεων που συνδυαστικά θα πρέπει να αποσκοπούν συγχρόνως στην προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την συνεχή βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται μια ολοκληρωμένη στρατηγική αστικής κινητικότητας με ξεκάθαρους στόχους. Ο καθορισμός συγκεκριμένων στόχων αποτελεί απαραίτητο εργαλείο δράσης, διότι αφενός αποτελεί μία ορθολογική βάση για τον προσδιορισμό και την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων και παρεμβάσεων, αφετέρου επιτρέπει την αξιολόγηση τόσο της συνολικής στρατηγικής όσο και των επιμέρους μέτρων. Οι βασικοί άξονες στους οποίους πρέπει να βασίζεται ένα σχέδιο είναι τρεις: Διαχείριση του συγκοινωνιακού συστήματος, αναπλάσεις για ήπιες μορφές μετακίνησης, αναβάθμιση οδικής ασφάλειας και λήψη περιβαλλοντικών μέτρων. Αυτοί οι τέσσερις κρίκοι είναι αλληλένδετοι και ικανοί να αλλάξουν το βιώσιμο χαρακτήρα της πόλης.
Διαχείριση συγκοινωνιακού συστήματος
Με δεδομένη τη συνεχώς αυξανόμενη χρήση του αριθμού των Ι.Χ. (κατοίκων και επισκεπτών) απαιτείται η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για την αποτελεσματική διαχείριση του συγκοινωνιακού συστήματος της πόλης. Με τον τρόπο αυτό θα αξιοποιείται η συγκοινωνιακή υποδομή της πόλης με βασικούς άξονες τον περιορισμό της χρήσης του Ι.Χ., την προνομιακή αντιμετώπιση του αστικού λεωφορείου (ως μοναδικό μέσο μαζικής μεταφοράς της πόλης) και την προώθηση της χρήσης του (βελτιστοποίηση υποδομής και λειτουργίας) καθώς και τη διαχείριση της κυκλοφορίας με έξυπνα συστήματα μεταφορών. Παράλληλα απαιτείται σχεδιασμός και υλοποίηση ολοκληρωμένης πολιτικής στάθμευσης η οποία θα δίνει προτεραιότητα στους κατοίκους και στη βραχυχρόνια στάθμευση των επισκεπτών, θα περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης Ι.Χ. ιδιαίτερα εκτός του κέντρου και θα διαχειρίζεται τη λειτουργία της τροφοδοσίας των καταστημάτων.
Αναπλάσεις για ήπιες μορφές μετακίνησης
Για την περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας ζωής είναι απαραίτητη μια πολιτική αναπλάσεων για ήπιες μορφές μετακίνησης, όπου θα αποδοθεί σημαντικός ωφέλιμος χώρος στους πεζούς και στους ποδηλάτες. Τα βασικότερα μέτρα της πολιτικής αυτής περιλαμβάνουν υποδομές για ήπιες μορφές μετακίνησης, όπως η συντήρηση και επιτήρηση της σωστής λειτουργίας πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, η συστηματική αναβάθμιση των πεζοδρομίων και o ασφαλής διαχωρισμός τους από την κυκλοφορία των οχημάτων, η ανάπτυξη διαδρομών πεζών, η ανάπτυξη θέσεων στάθμευσης ποδηλάτων και η ανάπτυξη προστατευμένων διαδρομών για ΑμΕΑ. Παράλληλα απαιτούνται περαιτέρω ρυθμίσεις για ήπιες μορφές μετακίνησης όπως νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για πεζούς και ποδήλατα, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για ΑμΕΑ και εφαρμογή υπηρεσιών ενοικίασης ποδηλάτων.
Αναβάθμιση οδικής ασφάλειας
Τα οδικά ατυχήματα στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας αποτελούν το τελευταίο διάστημα συχνό φαινόμενο, γεγονός που υποδεικνύει ότι το πρόβλημα της οδικής ασφάλειας δεν αντιμετωπίζεται σωστά ούτε από τους χρήστες της οδού αλλά ούτε και από τις αρμόδιες αρχές. Το σημερινό πολύ χαμηλό επίπεδο οδικής ασφάλειας μπορεί να καταπολεμηθεί με την εντατικοποίηση της αστυνόμευσης από την Τροχαία με έμφαση στις περισσότερο επικίνδυνες παραβάσεις συμπεριφοράς, όπως η ταχύτητα, η χρήση ζώνης και κράνους και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή με χρήση κινητού τηλεφώνου, με τον εντοπισμό και βελτίωση των επικίνδυνων σημείων στο αστικό οδικό δίκτυο καθώς και την τακτική συντήρηση του οδικού δικτύου
Περιβαλλοντικά μέτρα
Τέλος, με δεδομένο το πυκνοκατοικημένο και κυκλοφοριακά βεβαρημένο αστικό περιβάλλον η τέταρτη κατεύθυνση αφορά στην προώθηση τεχνολογιών και μέτρων για το περιβάλλον με στόχους την εξοικονόμηση ενέργειας, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και τη διασφάλιση της υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων προβλημάτων ρύπανσης είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας κεντρικής κυβερνητικής πολιτικής τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον με έμφαση στην σταδιακή αντικατάσταση του στόλου των οχημάτων με νέα οχήματα χαμηλότερων εκπομπών ρύπων και στην καθιέρωση κινήτρων για τη χρησιμοποίηση λιγότερο ρυπογόνων καυσίμων.
Συμπερασματικά, η αποτελεσματικότητα της στρατηγικής που θα εφαρμοσθεί για την προώθηση της αστικής κινητικότητας, βασίζεται στον συνδυασμό των προτεινόμενων μέτρων προτεραιότητας κι όχι στην αποσπασματική εφαρμογή τους. Η βιώσιμη αστική κινητικότητα αποτελεί μονόδρομο για την ισόρροπα συνδυασμένη ανάπτυξη της οικονομίας και του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων της πόλης και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης της Καλαμάτας.
Παναγιώτης Παπαντωνίου
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc
Συγκοινωνιολόγος, υπ. Διδάκτωρ
