Μόνο… ανανέωση του πολιτικού προσωπικού δεν δείχνει για των πρώτη εφαρμογή του "Καλλικράτη" η έρευνα την οποία πραγματοποίησε η ΕΕΤΑ και η ΚΕΔΚΕ. Το μάτι αμέσως πέφτει στο ποσοστό των δημάρχων που έχουν προηγούμενη θητεία σε δήμο είτε σε νομαρχία: Φθάνει στο 94,5%, ενώ μόλις το 5,5% είναι νέοι στην αυτοδιοίκηση. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 56% είναι επανεκλεγέντες στη θέση του δημάρχου.
Θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον βεβαίως να υπήρχαν και άλλα στοιχεία πέρα από το ποσοτικό, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ασφαλέστερα συμπεράσματα. Οπως για παράδειγμα οι θητείες που έχει ο κάθε δήμαρχος στην "πλάτη" του σε οποιαδήποτε θέση της αυτοδιοίκησης. Ετσι και αλλιώς όμως το συμπέρασμα είναι ότι ο "Καλλικράτης" δεν έφερε την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού στο επίπεδο των δημάρχων και ίσως τα ποσοστά είναι ακόμη χειρότερα στις άλλες θέσεις ευθύνης όπως αντιδήμαρχοι, πρόεδροι δημοτικών συμβουλίων κλπ. όπου συνωστίζονται οι έχοντες θητεία στους καποδιστριακούς δήμου και τη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση.
Θα ήταν αφελές να πιστεύει κάποιος ότι ορισμένα πράγματα γίνονται με… ιδανικό τρόπο και πως μια μεταρρύθμιση τέτοιας κλίμακας θα μπορούσε να "ανασύρει" από την κοινωνία το ενδιαφέρον προσώπων που θα ήθελαν να συμβάλουν στην προσπάθεια. Οχι πως δεν υπάρχουν, αλλά η πολιτική ζωή είναι πλέον δέσμια των μηχανισμών και της επικοινωνίας. Μηχανισμούς διαθέτουν οι έχοντες… γαλόνια σε προηγούμενες θητείες ή αποτελούν εκλεκτούς κομμάτων, ενώ η αναγνωρισιμότητα ως στοιχείο επιρροής στην κοινή γνώμη αποτελεί σχεδόν αποκλειστικό προνόμιο των εχόντων θητείες στα διάφορα επίπεδα αυτοδιοίκησης.
Ως εκ τούτου φαντάζει λογικό το εύρημα της έρευνας σχετικά με τους νέους σε ηλικία δημάρχους (μόλις 5,6% είναι οι δήμαρχοι με ηλικία μέχρι 40 χρονών), αλλά και τις γυναίκες στη θέση αυτή (με το… ζόρι φθάνουν το 3%). Υπάρχει ήδη ένα "κατεστημένο" στο χώρο της αυτοδιοίκησης που "φρενάρει" αλλαγές σε αντιλήψεις και συμπεριφορές, πράγμα που αποτυπώνεται στους ποσοστιαίους δείκτες οι οποίοι προαναφέρθηκαν.
Αξιοπρόσεκτο είναι το ποσοστό των εκπαιδευτικών οι οποίοι εξελέγησαν δήμαρχοι. Φθάνει το 19% και σε αυτό συντριπτικά υπερέχουν οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου σχολείου. Απλώς "δημόσιοι υπάλληλοι" δηλώνει το 5%, υπάλληλοι των ΔΕΚΟ το 5%, τραπεζικοί υπάλληλοι το 5%, δημοτικοί υπάλληλοι το 3% και στρατιωτικοί το 3%. Αισίως το ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων με την ευρύτερη έννοια μόνον από αυτές τις κατηγορίες πλησιάζει το 40%. Ενώ από την άλλη πλευρά το 7% δηλώνουν επιχειρηματίες, το 5%, ελεύθεροι επαγγελματίες και το 3% έμποροι. Αθροιστικά δηλαδή αυτή η κατηγορία φθάνει μόλις το 15%. Στο ενδιάμεσο υπάρχουν μια σειρά επαγγέλματα (μηχανικοί, νομικοί, γιατροί κ. α.) που δεν μπορούν να "ταξινομηθούν" με τους προσδιορισμούς της έρευνας καθώς μπορεί να ανήκουν στη μια ή στην άλλη από τις παραπάνω κατηγορίες.
Με σχετική ασφάλεια μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι καλλικρατικοί δήμαρχοι είναι είτε δημόσιοι υπάλληλοι, είτε… έχοντες. Το 56,3% δηλώνει εισόδημα πάνω από 30.000 ευρώ (όσο ειλικρινείς μπορεί να είναι οι δηλώσεις ακόμη και οι… φορολογικές) το χρόνο, ενώ υπάρχει ένα πολύ μικρό ποσοστό της τάξης του 2,8% με εισόδημα μέχρι 7.000 ευρώ.
Τα όσα προαναφέρθηκαν είναι ορισμένα μόνον από τα στοιχεία της έρευνας μεταξύ των νέων δημάρχων, αλλά είναι χαρακτηριστικά για διαπιστώσεις οι οποίες είχαν γίνει από καιρό… δια γυμνού οφθαλμού. Και δείχνουν ότι στην αυτοδιοίκηση είναι παγιωμένο ένα σύστημα μηχανισμών που αναπαράγει πρόσωπα και κατά συνέπεια πολιτικές, ενώ η ανανέωση μοιάζει με πολύ… μακρινό στόχο καθώς 3 στους 4 δημάρχους έχουν ηλικία από 45 μέχρι 60 χρονών. Και φυσικά βλέπουν… μέλλον στην αυτοδιοίκηση καθώς οι θέσεις εξουσίας αναπαράγονται με μικρές παραλλαγές από το ίδιο σύστημα.
Ηλίας Μπιτσάνης
belias@internet.gr