Βαδίζουμε σε εθνικές εκλογές σε κλίμα διάχυτης απογοήτευσης. Η κυρίαρχη ανάλυση μετά την χρεοκοπία της χώρας, αυτή που εκφράστηκε στην διαπραγμάτευση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κατέρρευσε με πάταγο και οι πολίτες αμήχανοι αναρωτιούνται αν μοναδικός δρόμος είναι η εντεινόμενη μείωση των πόρων διαβίωσής τους, η αύξηση της ανεργίας και της φτώχιας.
Η κυρίαρχη ανάλυση ήταν πανταχού παρούσα στον δημόσιο βίο: ξεκινούσε από την «αντίσταση στα μνημόνια», που προπαγάνδιζαν οι κυβερνήσεις που τα υπέγραφαν, αλλά δεν τα εφάρμοζαν, και έφτανε στο «σκίσιμό» τους: ο κ. Σαμαράς «έσκιζε κάθε μέρα» τα μνημόνια, τα ίδια που ο κ. Τσίπρας, συνεπέστερος αυτός, θα καταργούσε «σε ένα νόμο, με ένα άρθρο». Στην πραγματικότητα, αυτή η κυρίαρχη αφήγηση, που επέλεξε η μεγάλη πλειοψηφία του πολιτικού συστήματος και των πολιτών, ευθύνεται για την ολοένα δυσκολότερη διαχείριση μιας ολοένα εντεινόμενης φτώχιας. Αν δεν αλλάξει η ανάλυση της χρεοκοπίας, οδηγώντας σε θεαματική διόρθωση πορείας, η χώρα δεν έχει προοπτική.
Το λάθος στην ανάλυση που κατέρρευσε ήταν η αναγωγή των προβλημάτων μας σε βολικούς σατανάδες, σε «έξω από δω», οπότε και οι λύσεις αναμένονταν από τα «απεταξάμην». Οι σατανάδες από τους οποίους έπρεπε να απαλλαγούμε, ή έστω να τους αντισταθούμε, ήταν εναλλακτικά ή και όλοι μαζί: οι εταίροι/δανειστές, οι πολιτικοί «που τα φάγανε», ο καπιταλισμός. Οι εταίροι βέβαια εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους και άρα δεν θα αποτελούν μόνιμη πηγή χρηματοδότησης της οικονομίας μας με δανεικά (κι αγύριστα). Η διαφθορά των πολιτικών που επί χρόνια ψηφίζαμε είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά δεν επαρκεί ως εξήγηση των ελλειμμάτων μας. Αν επιλέγαμε παντελώς αδιάφθορους πολιτικούς θα μειώναμε μεν (λίγο) το δημοσιονομικό έλλειμμα του κράτους, αλλά θα παρέμενε το άλλο, το σημαντικότερο έλλειμμα, εκείνο του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας: επί τριάντα και πλέον χρόνια καταναλώναμε εισαγόμενα αγαθά που αγοράζαμε με δανεικά από το εξωτερικό. Θα έπρεπε λοιπόν να κατηγορούμε επίσης (και κυρίως) τους πολιτικούς μας, επειδή εξακολουθητικά δανείζονταν ώστε να χρηματοδοτούν μια «ανάπτυξη» που βασιζόταν στην κατανάλωση εισαγόμενων αγαθών, με παράλληλη συρρίκνωση της παραγωγικής μας βάσης. Ο καπιταλισμός, τέλος, εννοείται πως είναι ο «Μεγάλος Σατανάς», σύμφωνα με μια ορισμένη «αντικαπιταλιστική ανάλυση», αλλά δεν διαφαίνεται κάποια εναλλακτική λύση σε αυτόν που να αυξάνει, αντί να συρρικνώνει, τον παραγόμενο πλούτο.
Το Ποτάμι από την ίδρυσή του πρόβαλλε την μοναδική θετική προοπτική για τη χώρα: μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, στο κράτος και στο πολιτικό σύστημα, προσήλωση στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και προστασία των πλέον αδύναμων πολιτών.
Οι μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στην δημιουργία μιας παραγωγικής οικονομίας, που θα εξάγει προϊόντα, εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Το κράτος πρέπει να στοχεύει στην μείωση φορολογίας και ασφαλιστικών εισφορών, ενισχύοντας την επιχειρηματικότητα σε τομείς που μπορούν να είναι εξωστρεφείς. Θα πρέπει επίσης να απελευθερωθεί από ιδεοληψίες, που αφαιρούν την δυνατότητα επένδυσης κεφαλαίων στην χώρα και να δημιουργήσει κλίμα πολιτικής σταθερότητας και ασφάλειας, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για επενδύσεις. Μεσοπρόθεσμα χρειάζεται να επιδιώξουμε δημιουργία παραγωγικών επιχειρήσεων, εκμεταλλευόμενοι την καινοτομία, με αναγκαία συνθήκη την αναδιοργάνωση της παιδείας μας.
Η παραγωγή πλούτου χάρις σε μια αναπτυσσόμενη εξωστρεφή οικονομία είναι η μόνη εναλλακτική λύση στον φαύλο κύκλο της φτώχιας, στον οποίο έχουμε εμπλακεί. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να εκμεταλλευθούμε δυνατότητες δημόσιας χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως η υπόσχεση επενδύσεων 35 δις που περιέχεται στο πρόσφατα υπογραφέν μνημόνιο. Η επιτυχής χρησιμοποίηση όμως τέτοιων πακέτων προϋποθέτει την μεταρρύθμιση του μεγάλου ασθενούς, δηλαδή του Ελληνικού Δημοσίου. Εδώ οι προτάσεις του Ποταμιού για αποτροπή της λεηλασίας του κράτους από κομματικούς μηχανισμούς, αξιολόγηση και αξιοκρατία, καθώς και παρεμβάσεις στην διαχειριστική ικανότητα του δημοσίου (παρεμβάσεις στις οποίες η ευρωπαϊκή βοήθεια είναι σημαντική) μπορούν να αποτελέσουν βάση της απαραίτητης μεταρρύθμισης.
Η ανάγκη μεταρρυθμίσεων γίνεται επίσης φανερή, αν αναλογιστούμε τις απαιτήσεις στήριξης ολοένα αυξανόμενου αριθμού πολιτών από το κράτος πρόνοιας. Η χώρα μας δαπανούσε υπέρογκα ποσά για κοινωνικές υπηρεσίες, όταν υπήρχαν (δανεικά) λεφτά χωρίς να πετυχαίνει αποτελέσματα στην ελάφρυνση των πολιτών που είχαν ανάγκη των αντίστοιχων υπηρεσιών. Η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, ώστε να εξυπηρετεί τους πολίτες/χρήστες του συστήματος και η κατανομή των κοινωνικών πόρων στους έχοντες ανάγκη αντί των πελατών του πολιτικού συστήματος (επιδόματα τυφλότητας ως «δωράκι» με αντάλλαγμα την ψήφο), είναι απαραίτητη ώστε να βοηθηθούν οι πλέον αδύναμοι, μέχρις ότου η οικονομία μας παράξει πλούτο (αλλά και αφού αυτός παραχθεί, ως εργαλείο δίκαιης κατανομής του).
Είναι πολλά αυτά που πρέπει να κάνουμε και γι' αυτό πρέπει κάποτε να αρχίσουμε. Η αντίσταση στην μεταρρύθμιση της χώρας θα γεννά ολοένα μεγαλύτερη φτώχια και, γι' αυτό, ολοένα μεγαλύτερη εξάρτηση. Όσοι πολίτες ή ομάδες πολιτών προσπαθούν να διασώσουν εγκατεστημένα προνόμια από την εποχή που υπήρχαν (δανεικά) λεφτά, στην πραγματικότητα ροκανίζουν το κλαδί στο οποίο κάθονται. Και το κλαδί δεν θα αντέξει για πολύ ακόμα. Χρειάζεται συλλογικό όραμα, μεταρρυθμίσεις της οικονομίας και του κράτους, με προστασία των αδυνάμων.
Σε αυτές τις εκλογές δεν ψηφίζουμε «αντίσταση», αλλά μεταρρύθμιση. Ψηφίζουμε Ποτάμι για να τα αλλάξουμε όλα.
