Η κυβέρνηση Τσίπρα δυσκολεύεται να κλείσει τη δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος - μνημονίου, η οποία με βάση το αρχικό χρονοδιάγραμμα έπρεπε να έχει κλείσει από τον Φεβρουάριο του 2016.
Τα ανώτατα κυβερνητικά στελέχη αναζητούν τους «σαμποτέρ» για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στο ΔΝΤ, στον Σόιμπλε, στο Eurogroup, στην ηγεσία της Ν.Δ. ή στους ευρωβουλευτές της Ν.Δ. Αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων ο επικοινωνιακός αντιπερισπασμός ελάχιστους ξεγελάει. Οι περισσότεροι συμπολίτες μας αποδίδουν τις ευθύνες για την επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης εκεί που πραγματικά ανήκουν, στην κυβέρνηση Τσίπρα.
Ανησυχητικά μηνύματα
Περισσότερο από το 80% των πολιτών θεωρούν, με βάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, ότι η κυβέρνηση κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Το 60% όσων ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 διαχωρίζουν σήμερα τη θέση τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ απειλείται με δημοσκοπική κατάρρευση εφόσον στις έρευνες της κοινής γνώμης καταγράφει ποσοστά τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις κινούνται στο μισό των ποσοστών της Ν.Δ. Η πολιτική αδυναμία της κυβέρνησης συντηρεί την εκκρεμότητα της δεύτερης αξιολόγησης, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αρνητικές εξελίξεις στην πραγματική οικονομία.
Τους τελευταίους μήνες έχει ανοίξει ένας νέος κύκλος σταδιακής μείωσης των τραπεζικών καταθέσεων. Εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα γίνει πρακτικά αδύνατη η αύξηση της χρηματοδότησης του παραγωγικού ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, ενώ θα δεχτούν μεγαλύτερες πιέσεις και οι τράπεζες.
Το τέταρτο τρίμηνο του 2016 παρατηρήθηκε μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο. Τα στοιχεία μπορεί να αναθεωρηθούν, σε πρώτη φάση πάντως δείχνουν ότι η οικονομία δυσκολεύεται εξαιτίας του κλίματος αστάθειας που δημιουργεί η αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί αποτελεσματικά το τρίτο πρόγραμμα - μνημόνιο.
Προειδοποίηση για τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης στο άμεσο μέλλον μπορεί να θεωρηθεί και η σημαντική αύξηση των επιτοκίων των διετών, τριετών και δεκαετών ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου, στις διεθνείς αγορές.
Η τακτική της κυβέρνησης
Η επιδείνωση της οικονομικής και της κοινωνικής κρίσης δεν ευαισθητοποιεί τους κυβερνητικούς αρμόδιους, οι οποίοι προσπαθούν να παρατείνουν την παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία ανεξάρτητα από το οικονομικό και το κοινωνικό κόστος. Βασική επιδίωξή τους είναι να αποδώσουν τις δικές τους ευθύνες σε κάποιους άλλους ώστε να περιορίσουν το πολιτικό κόστος της διαφαινόμενης οικονομικής αποτυχίας. Εάν η κυβέρνηση είχε ολοκληρώσει έγκαιρα τη δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου προγράμματος - μνημονίου, τον Φεβρουάριο του 2016, τα μέτρα θα ήταν λιγότερο επώδυνα και θα εξασφάλιζαν πολύ καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι και οι πιστωτές αντιμετωπίζουν τη μεγάλη καθυστέρηση σαν αποτέλεσμα της έλλειψης αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης Τσίπρα. Επειδή πιέζονται πολιτικά από τις δυνάμεις της σκληρής και της άκρας Δεξιάς που ζητούν την έξοδο των χωρών τους από τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος, προσπαθούν να καλυφθούν πολιτικά σκληραίνοντας τη στάση τους και ζητώντας περισσότερα μέτρα, ορισμένα από τα οποία προληπτικού χαρακτήρα, από την ελληνική πλευρά. Προσπαθούν να πείσουν τους επικριτές τους ότι τελικά θα δημιουργηθούν τα αναγκαία πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και πως η Ελλάδα θα πληρώσει, σε βάθος χρόνου, το χρέος της χωρίς να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι πολίτες των πιστωτριών χωρών.
Ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο έχουν χάσει τον έλεγχο των οικονομικών εξελίξεων και περιορίζονται προς το παρόν στην κατασκευή ενός άλλοθι για τη διαφαινόμενη αποτυχία τους. Εχουν να επιλέξουν μεταξύ του κλεισίματος της δεύτερης αξιολόγησης με πολύ σκληρούς όρους που οφείλονται στα λάθη και τις παραλείψεις της κυβέρνησης και της χρεοκοπίας του ελληνικού Δημοσίου τον Ιούλιο του 2017 εξαιτίας της αδυναμίας εκπλήρωσης των τοκοχρεολυτικών του υποχρεώσεων που ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ.
Το μικρότερο κακό είναι το κλείσιμο της αξιολόγησης με πολύ σκληρούς όρους. Θα αποτρέψει τη χρεοκοπία του ελληνικού Δημοσίου στο άμεσο μέλλον και την αναγκαστική έξοδο από την ευρωζώνη. Δεν θα λύσει όμως το πρόβλημα της οικονομικής πολιτικής που κινείται σε λάθος κατεύθυνση και μεγαλώνει τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες. Επιπλέον η μεγάλη καθυστέρηση στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης κάνει πολύ δύσκολη την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος - μνημονίου τον Αύγουστο του 2018 και αυξάνει τις πιθανότητες για παράταση του τρίτου μνημονίου ή και το αναγκαστικό πέρασμα σε ένα τέταρτο μνημόνιο.
