Πρόσφατα δημοσιεύματα και οι «θολές» δηλώσεις του δημάρχου Καλαμάτας κ. Νίκα δημιούργησαν μια ασύμβατη και εξωπραγματική εικόνα για την τύχη και την προοπτική κάποιων ακινήτων του Δημοσίου στη Μεσσηνία. Ο λόγος για την απόφαση του υπουργού Οικονομικών [ΦΕΚ 2320/Β’/19.6.2018], η πλημμελής γνώση της οποίας οδηγεί σε αυθαίρετα συμπεράσματα ότι δήθεν εκχωρούνται “δημόσιοι χώροι, κτήρια, πλατείες, αλσύλλια, περιουσίες ιδιωτών κ.ά.” στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), προκαλώντας εύλογες ανησυχίες στους πολίτες. Θα ήθελα να διευκρινίσω όσα προκύπτουν από την προσεκτική ανάγνωση της συγκεκριμένης απόφασης και του νομοθετικού πλαισίου, βάσει του οποίου αυτή εκδόθηκε.
Με τον ν. 4389/2016 συστάθηκε η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε., γνωστή και ως «Υπερταμείο». Μια εταιρεία με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο, που εκπροσωπείται από τον υπουργό Οικονομικών, που διέπεται από το Ελληνικό Δίκαιο και έχει την έδρα του στην Ελλάδα. Προέκυψε από τις σκληρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές το καλοκαίρι του 2015, αφού αποτράπηκαν τελικά οι υπερβολικές αξιώσεις των πιο ακραίων κύκλων (βλέπε Σόιμπλε).
Βασικός σκοπός του «Υπερταμείου» είναι η αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου και η απόδοση εσόδων σ’ αυτό, με ποικίλες μορφές (ενοικίαση - μακρόχρονη παραχώρηση, επενδύσεις και εκποίηση κλασικών εμπορικών ακινήτων, άσχετων από την κοινή χρήση).
Από τα πολύμορφα έσοδα της αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, το 50% θα κατευθύνεται στην ανάπτυξη και τις ανάγκες της χώρας και το 50% στην αποπληρωμή του χρέους της τρίτης δανειακής σύμβασης. Από τα παραπάνω είναι προφανείς δύο παραδοχές:
α) Η ασφυκτική πίεση των δανειστών στην παρούσα κυβέρνηση το 2015, πέραν των άλλων παραμέτρων, είχε κύρια στόχευση να εξασφαλίσει την πληρωμή του τεράστιου χρέους που δημιούργησαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, φτάνοντας τη χώρα στα όρια της πτώχευσης.
β) Η ίδρυση, η λειτουργία και ο σκοπός του «Υπερταμείου» έχει εντελώς διαφορετικό πλαίσιο και πνεύμα από το προβληματικό ΤΑΙΠΕΔ των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, του οποίου αποκλειστικός σκοπός ήταν η πώληση των ακινήτων του Δημοσίου, που περιέρχονταν σ’ αυτό. Είναι γνωστή η υπόθεση της πώλησης, με χαμηλό τίμημα, ακινήτων του Δημοσίου που στεγάζονταν υπηρεσίες του, όπως υπουργείο Δικαιοσύνης, η ΓΑΔΑ κ.λπ., που οι αγοραστές τα ενοικίασαν(!) στο Ελληνικό Δημόσιο.
Ως ένα από τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης και στο πλαίσιο της εφαρμογής του ν. 4389/2016, με απόφαση του υπουργού Οικονομικών μεταβιβάστηκαν στην ΕΕΣΥΠ ακίνητα του Δημοσίου. Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο στο νόμο 4389/2016, όσο και στην Υπουργική Απόφαση, γίνεται αναφορά σε ακίνητα που βρίσκονται στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου με την στενή έννοια. Δεν συμπεριλαμβάνονται δηλαδή ακίνητα της κυριότητας των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, των ΝΠΙΔ, των ασφαλιστικών ταμείων, των ΔΕΚΟ κ.λπ.
Τα στοιχεία των ακινήτων του Δημοσίου, που μεταφέρονται στην ΕΕΣΥΠ, λαμβάνονται από τις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου και του Κτηματολογίου. Ομως η έκδοση της Υπουργικής Απόφασης δεν σημαίνει αυτομάτως τη μεταφορά των ακινήτων αυτών από το Δημόσιο στην ΕΤΑΔ/ΕΕΣΥΠ. Θα πρέπει να γίνουν πρώτα οι απαραίτητοι έλεγχοι για να διασφαλιστεί ότι τα προς μεταβίβαση ακίνητα είναι σύμφωνα με το νόμο δεκτικά μεταβίβασης. Και αυτό γιατί η πληροφορία που υπάρχει στις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων είναι πολύ συχνά ελλιπής, καθώς οι φορείς δεν έχουν προβεί στις απαραίτητες επικαιροποιήσεις και ενημερώσεις με τα πλήρη στοιχεία των ακινήτων που έχουν στην κυριότητά τους. Αυτό το είδαμε και στην περίπτωση ακινήτων της Μεσσηνίας, που συμπεριλαμβάνονται στην απόφαση, ενώ εξαιρούνται από το νόμο. Η διαδικασία της μεταφοράς των ακινήτων του Δημοσίου στην ΕΤΑΔ/ΕΕΣΥΠ θα ολοκληρωθεί με την εγγραφή στο οικείο κτηματολόγιο/ υποθηκοφυλακείο, αφού προηγηθεί ο σχετικός έλεγχος.
Κατά τη διαδικασία του τελικού ελέγχου και της μεταγραφής θα εξαιρεθούν ακίνητα που δεν είναι δυνατόν να μεταβιβαστούν στην ΕΤΑΔ/ΕΕΣΥΠ και αυτό είναι ξεκάθαρο, τόσο στην Υπουργική Απόφαση του Ιουνίου, όσο και στον ιδρυτικό νόμο της ΕΕΣΥΠ. Συγκεκριμένα, στην Υπουργική Απόφαση αναφέρονται ρητά ότι «από τη μεταβίβαση εξαιρούνται όσα τυχόν από τα ανωτέρω ακίνητα εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 ή γενικά η μεταβίβασή τους είναι αντίθετη στις κείμενες διατάξεις". Αυτές οι εξαιρέσεις είναι:
α. Αιγιαλοί, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοποι,
β. περιοχές Ramsar,
γ. περιοχές Natura,
δ. αρχαιολογικοί χώροι,
ε. αμιγώς δασικές εκτάσεις και λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής. (Οπως πλατείες, πεζοδρόμια, δρόμοι, αιγιαλοί, λιμάνια, όρμοι, λίμνες, κ.λπ., καθώς και όλα τα κοινόχρηστα, όλα όσα είναι προορισμένα για την εξυπηρέτηση δημόσιων, δημοτικών, κοινοτικών ή θρησκευτικών σκοπών).
Συμπερασματικά: Καμία μεταφορά ακινήτου, που η μεταβίβασή του έχει εξαιρεθεί από το νόμο, δεν συντελείται. Οτιδήποτε άλλο διακινείται ή τάχα “αποκαλύπτεται” είναι αποτέλεσμα είτε άγνοιας του νόμου, είτε σκοπιμότητας.
