Μιλάει επίσης για την αναπηρία ως κοινωνική συνθήκη, την ανάγκη να ξαναχτίσουμε λειτουργικές για όλους κοινωνίες, όπως και να αλλάξουμε συθέμελα τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας, αν θέλουμε να μην ξαναγίνει μια τραγωδία όπως αυτή στα Τέμπη.  

Συνέντευξη στη Νικολέττα Κολυβάρη

Θα ήθελα να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας με έναν μικρό απολογισμό από την παρουσία σας στο 1ο Messinia Forum. Την… επίγευση και το μετείκασμα της συμμετοχής σας…  

Περιηγήθηκα σε όλη την έκθεση, μου άρεσε που υπήρχαν τοπικά προϊόντα, γιατί η κουζίνα θεωρώ ότι είναι ένα κομμάτι πολιτισμού. Ήταν μια πολύ καλή διοργάνωση, έφερε κοντά όλους τους εμπλεκόμενους με το κομμάτι της εστίασης και του επιχειρείν. Επίσης, ακούστηκε και η πολιτική θέση και άποψη, οπότε, αν και είναι το πρώτο εγχείρημα, δίνω συγχαρητήρια στο Σύλλογο Εστίασης Μεσσηνίας για την προσπάθεια, και το αγκάλιασμα του να έρθουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο ίδιο τραπέζι, να συζητήσουν γι’ αυτό το πολύ σημαντικό θέμα. Θεωρώ ότι η Μεσσηνία, η Καλαμάτα, η Πελοπόννησος έχει να αναδείξει γευστικό πολιτισμό. Μια ανάλογη πρωτοβουλία με αυτή που έχει αναλάβει ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, που έβγαλε και παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το brand name “Macedonia the Great, το οποίο αποτυπώνει ότι ένα προϊόν προέρχεται από την περιοχή, θα μπορούσε να γίνει και εδώ. Οπότε, να αναδειχθούν τα εξέχοντα προϊόντα και οι υπηρεσίες, τα οποία μπορεί να προσφέρει η περιοχή και η Περιφέρεια Πελοποννήσου, με ένα λογότυπο προέλευσης, ώστε, όλα αυτά να συνδυάζονται και να εσωκλείονται κάτω από ένα κοινό όνομα. Πιστεύω ότι αυτό θα δώσει πολύ μεγάλο έρεισμα και αποτύπωμα, γιατί δεν είναι μόνο το λάδι, δεν είναι μόνο οι ελιές και τα τυριά, είναι όλα αυτά μαζί και πώς όλα αυτά μαζί συνδέονται κάτω από ένα κοινό όνομα.

Κύριε Κυμπουρόπουλε, έχετε φύγει από εκδήλωση γιατί δεν υπήρχε πρόσβαση για αμαξίδια. Μια είσοδος με σκαλιά είναι ένα θέαμα που φοβίζει τους ανθρώπους σε αναπηρικό αμαξίδιο; Ένα εμπόδιο στην κοινωνικότητά τους;

Έχω δει χιλιάδες φορές, όταν σε ένα σημείο υπάρχουν και σκαλιά και ράμπα, ο κόσμος είτε έχει κάποιο πρόβλημα στο πόδι είτε δεν έχει, είτε είναι νέοι, παιδιά, μεσήλικες, ενήλικες, μεγάλοι, να χρησιμοποιούν τη ράμπα αντί να επιλέγουν τα σκαλιά, γιατί είναι πιο ενεργοβόρο και πιο δύσκολο και πιο κακό για το σώμα να ανεβαίνεις σκαλιά. Άρα, λοιπόν, δεν μιλάμε να φτιάξουμε κάτι ειδικό για αυτούς που χρησιμοποιούν αμαξίδιο, μιλάμε να μορφώσουμε και να αναθεωρήσουμε το πώς μπορούμε να φτιάξουμε καλύτερη και ποιοτικότερη και πιο εργονομική θα έλεγα, την κοινωνία μας για τους ανθρώπους. Μπορεί να χτίσαμε τις κοινωνίες μας για να έχουμε καλύτερο χώρο, να έχουμε -θεωρητικά- πιο καλαίσθητα σημεία, αλλά αυτό δεν είναι κάτι το οποίο είναι βοηθητικό για το ανθρώπινο σώμα. Οπότε, μέσα σε αυτή τη μη βοηθητικότατα για το σύνολο, μπορούμε να ξαναδούμε τις κοινωνίες, πώς να τις ξαναχτίσουμε, για να είναι λειτουργικές για όλους.

Σε πολλούς χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας ακόμη κι αν υπάρχει ράμπα, δεν υπάρχει πρόσβαση στο WC αφού βρίσκονται στο υπόγειο ή σε όροφο. Τι φταίει; Υπάρχει άγνοια και έλλειψη σεβασμού προς τα άτομα με κινητική και οπτική αναπηρία; Ή συμβαίνει λόγω της ανεπαρκούς εφαρμογής της νομοθεσίας;

Ο καθένας μπορεί να “αποκτήσει” μια αναπηρία, μετά από μια βλάβη, μια πάθηση, που θα τον κάνει να χρησιμοποιεί για κάποιο διάστημα αμαξίδιο. Γίνεται ανάπηρος και ονομάζεται αναπηρία αυτή η διαδικασία, όχι γιατί παύει να είναι ο άνθρωπος που αγαπάμε, παύει να είναι αυτός που έχει ή που δεν έχει την ενέργεια ή το ενδιαφέρον, αλλά γιατί απλά χρειάστηκε να χρησιμοποιεί το αμαξίδιο· και έγινε ανάπηρος γιατί φάνηκαν τα εμπόδια με τα οποία έχει χτιστεί η κοινωνία για αυτούς τους ανθρώπους. Άρα λοιπόν, η έννοια της αναπηρίας δεν είναι το πρόβλημα, η έννοια της αναπηρίας είναι η κατάσταση με την οποία αντιλαμβάνεται η κοινωνία το πρόβλημα. Είμαι ανάπηρος όχι γιατί αισθάνομαι ανίκανος, αλλά γιατί θεωρεί η κοινωνία ότι δεν μπορώ…

Αυτή είναι η αναπηρία, είναι μια κοινωνική κατασκευή, δεν είναι η πραγματικότητα. Παραμένω ο Στέλιος με την ενέργεια ή με την αδυναμία μου όταν έχω τα σωστά εργαλεία: προσωπικό βοηθό, σωστά διαμορφωμένους χώρους, χωρίς εμπόδια, χωρίς σκάλες.  Μέσα σε αυτό είναι και το κομμάτι της τουαλέτας, μέσα σε αυτό είναι και ο χώρος που επισκέφτηκα χθες, το Μέγαρο Χορού. Κι είναι άδικο για κάποιον που είναι χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου να πρέπει να πάει πίσω, από τα παρασκήνια, για να μπορέσει να ανέβει στη σκηνή και να εμφανιστεί φάντης μπαστούνι -ενώ οι άλλοι ομιλητές ανέβηκαν πάνω στη σκηνή από τα σκαλιά. Άρα λοιπόν, το θέμα είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το αμαξίδιο, το εγκολπώνουμε και το αγκαλιάζουμε ή το διώχνουμε και το κρύβουμε, οπότε είναι ένα θέμα μεγαλύτερο.

Σε αυτό λοιπόν -και πάμε και στην προηγούμενη ερώτηση- είναι το πώς χτίστηκαν οι κοινωνίες. Είναι θέμα, θεωρώ, γενικότερης αντίληψης του τι σημαίνει χρησιμοποιώ αμαξίδιο, τι σημαίνει έχω έναν κατάλογο σε ένα μαγαζί, ο οποίος είναι κατάλληλος για τυφλούς ή με μερική διαταραχή της όρασης. Είναι πράγματα τα οποία, αν θέλουμε να πάμε μπροστά, πρέπει να τα αναθεωρήσουμε, και η νομοθεσία δεν τηρείται.

Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται για να θεωρούμαστε επί της ουσίας μια προηγμένη χώρα, όπου οι επιχειρήσεις είναι πλήρως προσβάσιμες και χρηστικές από όλες τις κατηγορίες ΑμεΑ;

Δεν μπορώ να σας απαντήσω, αν δεν απαντήσω στο ερώτημα τι πρέπει να κάνουμε ώστε μαζί με το επιχερείν να είναι και το “ανθρωπείν”. Είμαστε σε έναν ευλογημένο τόπο, και δεν αναφέρομαι μόνο στην Ελλάδα αλλά στην Ευρωπαϊκή Ένωση εν γένει, όπου πραγματικά προάγεται το ανθρώπινο δικαίωμα· είναι πυλώνας στην Ευρώπη αυτό το πράγμα, δεν το βρίσκεις σε καμία άλλη ήπειρο. Μπορεί να είναι τεχνολογικά προηγμένη, μπορεί να έχουν μεγάλη παραγωγή προϊόντων, αν κοιτάξουμε ανατολικά, αλλά δεν σέβονται τόσο πολύ τον άνθρωπο, η Ευρώπη τον σέβεται. Άρα λοιπόν, ερχόμαστε πάλι στην Ελλάδα, η ανάπτυξη θα έρθει όταν συνδυάζουμε μαζί με την πρόοδο και τον άνθρωπο.

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη προκάλεσε φόβο, οργή, αλλά και ταύτιση με τα θύματα που άδικα χάθηκαν. Εσάς, τι συναισθήματα σας προκάλεσε; Ποιες σκέψεις κάνατε αναλογιζόμενος τις πολιτικές ευθύνες για την ασφάλεια των δημόσιων μεταφορών;

Αν δεν αλλάξουμε συθέμελα τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία μας, τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αν δεν αναθεωρήσουμε αυτό το “έλα, μωρέ, δεν βαριέσαι τώρα, δεν πειράζει να φύγω λίγο νωρίτερα και να μην το δω αυτό, δεν έγινε και κάτι…”, αυτό το “δεν πειράζει” και τον ωχαδερφισμό, και αν αυτό δεν τον μεταφέρουμε από κάτω προς τα πάνω, από την καθημερινότητα που συζητάμε εδώ, μέχρι τον τρόπο που ψηφίζουμε, τι συζητάμε; Τα Τέμπη ήταν η χειρότερη τραγικότητα, αφορμή, παράδειγμα, δεν ξέρω ποια λέξη να χρησιμοποιήσω, για να ταρακουνήσει την κοινωνία ότι αν δεν αλλάξουμε, αυτή θα είναι η κατάληξή μας, το να μην ξέρουμε από πού μας ήρθε η κατάρρευση…

Με πονάει γιατί χάθηκαν άνθρωποι, γιατί ένας, δύο, τρεις άνθρωποι, το πολιτειακό σύστημα, το πριν, το μετά, το σήμερα, το αύριο, δεν συνεργαστήκαμε καλά για να αλλάξουμε την καθημερινότητά μας.

Δεν έχω λόγια… Με πονάει γιατί σημαίνει κάτι το να υπάρχουν δύο και τρεις επιβλέποντες στο χώρο, σημαίνει κάτι ότι υπάρχει στην υπόλοιπη Ευρώπη ένα βαρύ σιδηροδρομικό δίκτυο και καλός συντονισμός και εδώ δεν έχουμε δίκτυο… Δεν μπορούμε να το αφήνουμε έτσι και να λέμε θα γίνει… Και μιλάω από παλιά μέχρι σήμερα, μέχρι αύριο, και για μένα μιλάω και για κάτι που δεν έχω κάνει σωστά, που θα μπορούσα να το κάνω καλύτερα…