Πριν 8 χρόνια το οχυρωμένο συγκρότημα των Μούρτζινων – Τρουπάκηδων στην Καρδαμύλη παρουσιάζεται αποκαταστημένο στο κοινό. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, το οχυρό συγκρότημα έχει δεχτεί χιλιάδες επισκέπτες και έχει φιλοξενήσει έξι μεγάλες εικαστικές εκθέσεις, δίνοντας την αφορμή στους επισκέπτες, αλλά και στους κατοίκους της περιοχής, να πηγαίνουν και να ξαναπηγαίνουν στον οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο του οχυρού, που μετά τη συνολική του αποκατάσταση θεωρείται ιδανικό για να κάνει κανείς τέτοιες εκδηλώσεις. Μια από τις ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις είναι και η έκθεση με θέμα “Η αναβίωση των λίθων” σε ιδέα - επιμέλεια της εικαστικού Στέλλας Χριστοφή και διοργάνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, στην οποία συμμετέχουν 21 καλλιτέχνες και 4 θεωρητικοί της τέχνης και εγκαινιάζεται στους χώρους του συγκροτήματος το ερχόμενο Σάββατο. Η έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, δίνει το κίνητρο στον επισκέπτη να μην αντιμετωπίζει τον αρχαιολογικό χώρο ως μια… αφυδατωμένη επίσκεψη σε ένα μουσείο, αλλά να αναπτύσσει, όπως πολύ εύστοχα το θέτει η διευθύντρια της ΕΦΑ Μεσσηνίας δρ. Ευαγγελία Μηλίτση, “ένα γόνιμο διάλογο ανάμεσα στο χθες και την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία”.

ΟΧΥΡΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΡΟΥΠΑΚΗΔΩΝ ΚΑΡΔΑΜΥΛΗΣ

Το οχυρωμένο συγκρότημα των Μούρτζινων – Τρουπάκηδων στην Καρδαμύλη, ένα από τα καλύτερα σωζόμενα του είδους του σε όλη τη Μάνη, βρίσκεται σε θέση που εξασφαλίζει στρατηγικά πλεονεκτήματα, όπως το συνδυασμό υψώματος αμυντικού χαρακτήρα με την ύπαρξη φυσικού λιμανιού και αποτελούσε οχυρωμένη κατοικία καπετάνιου της Έξω Μάνης. Είναι ένα από τα 23 μοναδικής ομορφιάς μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι διασώθηκαν, συντηρήθηκαν και αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια από τις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας του υπουργείου Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και μετά την σταδιακή ολοκλήρωσή τους, από το 2011 έως το 2015, συνιστούν πλέον σημαντικό πόλο έλξης Ελλήνων και ξένων επισκεπτών στον τόπο.

Η αποκατάσταση του πολεμόπυργου και του ελαιοτριβείου του οχυρού συγκροτήματος των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων Καρδαμύλης ήταν και το έναυσμα για την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας ώστε να πρωτοπορήσει διοργανώνοντας ή συνδιοργανώνοντας από το 2015 εκθέσεις γλυπτικής και κεραμικής σε ιστορικά μνημεία.

ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΓΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Το συγκεκριμένο οχυρό συγκρότημα είναι ένας οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος, που μετά τη συνολική του αποκατάσταση θεωρείται ιδανικό για να κάνει κανείς τέτοιες εκδηλώσεις. Όπως και στο παρελθόν έχει επισημάνει η δρ. Μηλίτση, “διαθέτει τους κατάλληλους χώρους για να μπορεί η σύγχρονη τέχνη να έρθει σε μια συνομιλία με το παρελθόν και να προκύψουν καινούργια και φρέσκα πράγματα”. Ο χώρος του ελαιοτριβείου, για παράδειγμα, είναι ένας επιμήκης, ενιαίος χώρος και ενδείκνυται για εκδηλώσεις, γι’ αυτό συχνά επιλέγεται για την διοργάνωση εκθέσεων ή διαλέξεων και ομιλιών, ακόμα και συνεδρίων.

Οι εκθέσεις σύγχρονης τέχνης σε αρχαιολογικά μνημεία δεν είναι άλλωστε μια απλή απόφαση για την Εφορεία, αλλά επιδιώκεται να έχουν μια συνάφεια με τους χώρους, να έχουν ένα κοινό θέμα και σχέση με το ίδιο το μνημείο, μια κοινή αφετηρία και προβληματισμό κι όχι να παίζουν το ρόλο της γκαλερί.

ΟΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

• • “ΕΠΙΡΡΟΕΣ” (2015)

Το 2015 ξεκίνησε η συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων με την Ομάδα “Κεραμέων Ιχνη” και έγινε η έκθεση “Επιρροές” , με θέμα την σύγχρονη εφυαλωμένη κεραμική, που είναι όμως επηρεασμένη από τη βυζαντινή εφυαλωμένη κεραμική. Στην έκθεση αυτή εξέθεσαν τα έργα τους περίπου 20 από τους πιο καταξιωμένους Ελληνες σύγχρονους κεραμίστες. Παράλληλα, έγιναν ομιλίες για την εφυαλωμένη βυζαντινή κεραμική από αρχαιολόγους της ΣΦΑ Μεσσηνίας ενώ στήθηκε και ένα βιωματικό εργαστήρι παραγωγής εφυαλωμένων κεραμικών πλακιδίων.

• • “ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ” (2017)

Η δεύτερη συνεργασία, δύο χρόνια μετά, με την Ομάδα “Κεραμέων Ιχνη” έγινε με τον κεραμίστα Ηλία Χριστόπουλο και την εικαστικό Μαριάμ Τσακιριάν, με θέμα “Μικρογραφίες”. Ηταν μια έκθεση εικαστικής τέχνης και επιλέχθηκε και πάλι ο ίδιος χώρος επειδή η κλίμακά του είναι περιορισμένη, το τείχος του και ο πύργος δεν έχουν τις μεγάλες κλίμακες των παλαιότερων φρουρίων (μεσαιωνικών, βυζαντινών και φράγκικων) και η όλη λογική της έκθεσης ήταν η προσέγγιση του χώρου μέσα από μια μικρή κλίμακα αντικειμένων.

• • Η ΕΚΘΕΣΗ ΓΟΥΝΕΛΑ (2018)

Το 2018 διοργανώθηκε έκθεση κεραμικής με έργα της σημαντικής Ελληνίδας εικαστικού Βούλας Γουνελά. Το βασικό υλικό των εκθεμάτων, ο ψημένος πηλός, έβαζε τον επισκέπτη σε μια διαδικασία συνομιλίας αρχαίου και σύγχρονου υλικού αναδεικνύοντας το χώρο μέσα από τις αρχέγονα, λιτά, αφαιρετικά και μινιμαλιστικά έργα της δημιουργού.  

• • “ΟΧΥΡΟ” (2018)

Την ίδια χρονιά στο οχυρό συγκρότημα των Μούρτζινων στην παλιά Καρδαμύλη διοργανώθηκε η έκθεση “Οχυρό”, μια πρόταση στην Εφορεία Αρχαιοτήτων από τον Μεσσήνιο εικαστικό – επιμελητή Θεόδωρο Ζαφειρόπουλο. Στους χώρους του οχυρού εκτέθηκαν έργα αρχιτεκτόνων, καθηγητών του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και καθηγητών των Σχολών Καλών Τεχνών, με κυρίαρχο θέμα την ιστορική γενεαλογία του οικισμού και την ερμηνεία της λέξης οχυρό και πώς αυτή μπορεί να μεταπλαστεί και να μεταφραστεί σε εικαστικά έργα.

• • “ΑΘΕΑΤΗ ΜΝΗΜΗ” (2019)

Η έκθεση “Αθέατη Μνήμη” στο οχυρό συγκρότημα των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων υπήρξε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες φωτογραφικές εκθέσεις, παρουσιάζοντας στο κοινό το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα της Μεσσηνίας, που φυλάσσεται, ασφαλές αλλά αθέατο, στις αρχαιολογικές αποθήκες. Περιελάμβανε εντυπωσιακές φωτογραφίες και κατατοπιστικά κείμενα ευρημάτων και κειμηλίων από τις ανασκαφές στη Μεσσηνία, που μετά την αρχαιολογική σκαπάνη, την καταγραφή και τη συντήρηση, η φωτογραφική μηχανή πήρε τη σκυτάλη και ξαναέφερε στο φως (στο βλέμμα των ανθρώπων) αντικείμενα του παρελθόντος. Η έκθεση ήταν ο καρπός δημιουργικής συνέργειας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και της Κοινωνικής Συνεταιριστικής επιχείρησης A+A teleia KALAMATA.

• • “Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΛΙΘΩΝ” (2022)

Η διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο “Η αναβίωση των λίθων”, με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, θα παρουσιαστεί στο Οχυρό Συγκρότημα Τρουπάκηδων – Μούρτζινων από 27 Αυγούστου έως 28 Οκτωβρίου.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε όλους τους χώρους του μεταβυζαντινού οχυρού συγκροτήματος της Καρδαμύλης, Στόχος της έκθεσης είναι να εγείρει μια συζήτηση γύρω από το σημείο αναφοράς, το οχυρό συγκρότημα, εκκινώντας από τη βαθιά ιστορία, την εθνική μνήμη, τη μυθολογία, τη βιο-πολιτική μέχρι την γεωλογία του τόπου.

Τα εγκαίνια, παρουσία των καλλιτεχνών και των θεωρητικών, θα γίνουν αυτό το Σάββατο και ώρα 7.30 μ.μ., με την παράλληλη παρουσίαση της site specific performance “Ανάπαυση V”, των Αγγελικής Χατζή (GR) και Βάσιας Πασπάλη (GR).

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν παράλληλες επιτόπιες δράσεις και υπαίθριες διαλέξεις.