Ο Παύλος Κλάδης διάβασε αποσπάσματα του βιβλίου και απήγγειλε σχετικά τραγούδια και ποιήματα. Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και ιστορικός Ηλίας Μπιτσάνης προλόγισε και συντόνισε την εκδήλωση.
Ο Ηλίας Μπιτσάνης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για μια σημαντική συμβολή στην τοπική ιστοριογραφία, καθώς φωτίζονται το επιμέρους παράλληλα με το όλον της επανάστασης στην Πελοπόννησο και οι εξελίξεις των πρώτων μεταπελευθερωτικών δεκαετιών. Και αυτό γιατί η οικογένεια Παπατσώνη έπαιξε ρόλο μέχρι και το 1890 περίπου όταν έφυγε από τη ζωή και το τρίτο παιδί του Αναγνώστη Ανδρέα Παπατσώνη.
Η εξιστόρηση της εμφάνισης και της πορείας της οικογένειας Παπατσώνη έχει “μυθιστορηματικά” χαρακτηριστικά. Εχει συναλλαγές, ίντριγκες, συμμαχίες, ανατροπές και φυσικά πολλές εκπλήξεις για όσους γνωρίζουν μόνο την “ηρωική” δημόσια αφήγηση για την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Εδωσε το λόγο στη Μαρίνα Παπατσώνη, η οποία ευχαρίστησε το συγγραφέα που αφιέρωσε τόσα χρόνια από τη ζωή του για να μελετήσει την ιστορία της οικογένειάς της. “Η Ιστορία είναι πάρα πολύ σημαντικό ον γιατί η Ιστορία είναι που φωτίζει το δρόμο μας και μόνο κοιτώντας το παρελθόν μας μπορούμε να ξέρουμε ποιοι είμαστε, να ορίσουμε το παρόν μας και να μπορούμε να σχεδιάσουμε το μέλλον μας, σημείωσε. Από την οικογένειά μου έχω μάθει την ιστορία μας βέβαια, αλλά επίσης αυτό που έμαθα είναι την έννοια του καθήκοντος. Το καθήκον σαν μια ύψιστη υποχρέωση κατ' αρχήν στον εαυτό μας, δεύτερον στον τόπο μας και μετά στους συνανθρώπους μας. Εμαθα δηλαδή, όταν μπορείς πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις, είσαι υποχρεωμένος να κάνεις. Είμαι πολύ περήφανη για τις ρίζες μου και ευγνώμων σε τόσο κόσμο ειδικά από την Εύα Μεσσηνίας, το χωριό μου, που κράτησαν ζωντανή την ιστορία μας. Eυχαριστώ όλους εσάς και κυρίως τον κύριο Χρήστου που είναι ο φάρος της γνώσης της οικογένειας Παπατσώνη”, είπε κλείνοντας η Μαρίνα Παπατσώνη.
Εν συνεχεία, ο συντονιστής της βραδιάς έδωσε το λόγο στον καθηγητή Σύγχρονης και Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Θανάση Χρήστου ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε: "Είναι μια μελέτη που από την πρώτη στιγμή ο Γιώργος Αργυροηλιόπουλος όταν είχα τη χαρά να τον δεχτώ στο πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας "Νέες Θεωρήσεις και Προοπτικές" κατάλαβα πραγματικά τον ιδιαίτερο συναισθηματικό σύνδεσμο που είχε και με την οικογένεια και με τον τόπο του και με το επάγγελμα του διδασκάλου -επάγγελμα λέμε αλλά ουσιαστικά είναι ένα λειτούργημα. Το βιβλίο στηρίζεται σε μια ενδελεχή έρευνα, σε μια έρευνα και διαδρομή ζωής. Αυτό το οποίο αξίζει κανείς να πει είναι ότι είναι βίωμα, είναι τρόπος και τόπος βίου. Πραγματικά υπάρχει και μια μυθιστορηματική διάσταση στην εξέλιξη της οικογένειας, μια πρόκληση, που εκτιμώ ότι μπορεί να αναδειχθεί και να την αποτυπώσει κάποιος ακόμα και σε μια κινηματογραφική ταινία", ανέφερε.
Στο βήμα των ομιλητών ήταν προγραμματισμένο να βρεθεί και ο Γιάννης Λύρας, ωστόσο δεν κατέστη δυνατή η φυσική παρουσία του στην εκδήλωση. Αντ' αυτού, ο Νίκος Αργυροηλιόπουλος μετέφερε το σημείωμά του:
"Το 2015 ο Γιώργος Αργυροηλιόπουλος συγκέντρωνε αρχειακό υλικό κάνοντας έρευνα για την οικογένεια Παπατσώνη. Εντοπίζει λοιπόν τα χειρόγραφα απομνημονεύματα του Παναγιώτη Παπατσώνη και το αρχείο της οικογένειας Παπατσώνη στο Ελληνικό Λαογραφικό Μουσείο στην Πλάκα. Αποκτώντας τη σχετική πρόσβαση με ενημερώνει και φωτογράφισα το χειρόγραφο του Παναγιώτη Παπατσώνη όμως επειδή μερικές σελίδες ήταν δυσανάγνωστες επικοινώνησα με τη Μαρίνα Παπατσώνη σημερινή απόγονο της οικογένειας και υπεύθυνη της ΤΕΜΕΣ και μας έδωσε τα σχετικά έγγραφα.
Ο Γιώργος αξιοποίησε το βιβλίο του αείμνηστου δασκάλου Κωνσταντίνου Ζάνια και την ιστορία Ναζιρίου, Νεοχωρίου και Καλαμαρά και έτσι συνέχισε την έρευνα την καταγραφή και τη μελέτη στα ΓΑΚ, Φύλλα Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, ΦΕΚ και πλήθος άλλων δημοσιευμένων και αδημοσίευτων αρχείων και ιστοριογραφικών πηγών. Η επιστημονική του κατάρτιση στην έρευνα, τη μελέτη της Σύγχρονης Ελληνικής και Νεότερης Ιστορίας στην οποία καθοριστική συμβολή είχε ο καθηγητής Θαν. Χρήστου στο Μεταπτυχιακό του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου οδήγησε στον καρπό τελικά αυτής της πολύχρονης εργασίας του, που είναι το καλαίσθητο βιβλίο του. Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο και ζητώ την κατανόησή σας που λόγοι ανωτέρας βίας δεν επέτρεψαν να βρίσκομαι μαζί σας".
Τέλος, εμφανώς συγκινημένος, ο συγγραφέας Γιώργος Αργυροηλιόπουλος απευθυνόμενος προς το κοινό και τους ομιλητές ανέφερε: "Εχοντας βιώματα για τους Παπατσωνέους από τους παλιούς ανθρώπους του χωριού και μέσα από την επαγγελματική ενασχόληση με τα σχολεία σαν εκπαιδευτικός, μέσα από την αγάπη μου για την τοπική ιστορία φτάνω να συγκεντρώνω πληροφορίες, στην αρχή διάσπαρτες, συστηματικά όμως οργανωμένες από το 2012 όταν έγινε η εκδήλωση στο Δήμο Μεσσήνης και όλη αυτή η δραστηριότητα πηγαίνει αργά σχετικά μέχρι το 2018, που λίγα χρόνια γρηγορότερα έχω γνωριστεί με τον κ. Χρήστου και αρχίζει να συστηματοποιείται και να εντατικοποιείται αυτή η προσπάθεια συγκέντρωσης αρχειακού υλικού και μελέτης της ιστοριογραφίας για την οικογένεια. Αυτό οφείλεται στον κύριο Χρήστου με την επιστημονική κατάρτιση που μας έδωσε μέσα από Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και από τους συμφοιτητές μου. Με την επιμονή τους λοιπόν και με την παρότρυνσή τους όλη αυτή η προσπάθεια και μέσα από την πτυχιακή εργασία, γιατί το υλικό είναι τεράστιο, ξεπερνάει τα όρια μιας διπλωματικής εργασίας, όλο αυτό λοιπόν ξαναδουλεύεται και φτάνουμε στη σημερινή βραδιά για την οποία είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος. Ευχαριστώ όλους σας για την τιμή που μου κάνετε. Η έρευνα βέβαια συνεχίζεται, είναι ανεξάντλητη και θα συμπληρωθεί με περισσότερες φωτογραφίες και θα προχωρήσουμε σε μια νέα επανέκδοση".
Η εκδήλωση έκλεισε με το ποίημα "Ο πύργος των Παπατσωνέων" (γραμμένο από τον Ιωάννη Κεφάλα, μια ιδιόμορφη προσωπικότητα του 1920) που απήγγειλε ο Παύλος Κλάδης.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Η οικογένεια Παπατσώνη ήταν μία ισχυρή προυχοντική οικογένεια της Μεσσηνίας στα τέλη του 18ου και τον 19ο αιώνα. Ιδρυτής της ο παπα-Δημήτρης Τσώνης (Παπατσώνης), προεστός της επαρχίας Εμπλακίων. Τον διαδέχτηκε ο γιος του Αναγνώστης Ανδρέας Παπατσώνης και αυτόν οι γιοί του Δημήτριος, Παναγιώτης και Ιωάννης που συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 ως οπλαρχηγοί και πολιτικοί. Ο Δημήτριος σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά στη μάχη των Τρικόρφων της Τρίπολης κατά του Ιμπραήμ (Ιούνιος 1825). Οι αδελφοί Παναγιώτης και Ιωάννης μετά την Επανάσταση ανέλαβαν στρατιωτικά και πολιτικά αξιώματα.
Η οικογένεια Παπατσώνη τιμήθηκε από την ελληνική πολιτεία, αλλά κυρίως τιμάται και αναγνωρίζεται από την τοπική κοινωνία της Μεσσηνίας. Ο Γεώργιος Σπ. Αργυροηλιόπουλος γεννήθηκε στην Εύα Μεσσηνίας το 1966. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο της γενέτειράς του και στο Γυμνάσιο - Λύκειο Μεσσήνης. Σπούδασε Παιδαγωγικές Επιστήμες στην Παιδαγωγική Ακαδημία Τρίπολης και στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Είναι δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) Καλαμάτας.
