Πέμπτη, 14 Απριλίου 2016 13:22

“Το χαμένο Νόμπελ” σήμερα στην Καλαμάτα

“Το χαμένο Νόμπελ” σήμερα στην Καλαμάτα

"Τεράστιος" είναι ο ρόλος που έπαιξε η Πολιάνα, για τον επιτυχημένο συγγραφέα Κώστα Αρκουδέα, στον τρόπο που μεγάλωσε, εμπνεύστηκε και ωρίμασε ως συγγραφέας. 

Ο ίδιος βρίσκεται σε μια πολύ καλή φάση, αφού το τελευταίο του βιβλίο "Το χαμένο Νόμπελ" για τον Καζαντζάκη, γνωρίζει μεγάλη επιτυχία (Εκδόσεις Καστανιώτη). Το βιβλίο αυτό παρουσιάζεται στο αναγνωστικό κοινό της Καλαμάτας από το Σύνδεσμο Φιλολόγων Μεσσηνίας σήμερα Πέμπτη 14 Απριλίου στις 8.30 μ.μ. στο "Βιβλιόπολις". 

- Πώς αισθάνεστε που το βιβλίο σας από την πρώτη στιγμή αποτέλεσε μία ιδιαίτερα σημαντική εμπορική επιτυχία; Είναι μια μορφή δικαίωσης αυτό για ένα συγγραφέα; 

"Κάθε συγγραφέας νιώθει καλά όταν το έργο του αγγίζει το αναγνωστικό κοινό. Η μεγαλύτερη τιμωρία είναι η αδιαφορία. Το κενό. Η σιωπή. Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιο βιβλίο μου γνωρίζει επιτυχία. Χαρακτηριστικά αναφέρω «Το τραγούδι των τροπικών» στα τέλη της δεκαετίας του ’80, «Τα κατά Αιγαίον πάθη» στα μέσα της δεκαετίας του ’90, το ιστορικό μυθιστόρημα «Ο Μεγαλέξανδρος και η σκιά του» το 2004 και τώρα «Το χαμένο Νόμπελ». Ενα βιβλίο ανά δεκαετία! Αναγνωρίζω ωστόσο ότι «Το χαμένο Νόμπελ» μπορεί ήδη να θεωρείται το πλέον επιτυχημένο. Οφείλω παράλληλα να σημειώσω ότι η εμπορική επιτυχία προσφέρει μια άνεση κινήσεων στον συγγραφέα, αλλά σίγουρα δεν τον κάνει καλύτερο συγγραφέα. Μάλλον ως τροχοπέδη λειτουργεί, μα αυτό είναι μια άλλη κουβέντα".

- Ο Καζαντζάκης δεν πήρε ποτέ Νόμπελ. Τι είναι αυτό όμως που τον κάνει τόσο διαχρονικό και ελκυστικό, ακόμα και από τις νεότερες γενιές αναγνωστών; 

"Το αναφέρω στο τέλος του βιβλίου και θα μου επιτρέψετε να το παραθέσω αυτούσιο, καθώς νομίζω ότι αξίζει τον κόπο: «Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Καζαντζάκης, με την πάροδο του χρόνου, εξελίχθηκε σε γκουρού της νεολαίας. Στα μάτια τους είναι ο μεγάλος αμφισβητίας, αυτός που ήρθε σε ρήξη με την καθεστηκυία τάξη και επικρίθηκε για τις ιδέες του. Οι διώξεις εναντίον του προκάλεσαν τη συμπάθεια των νέων, που επιθυμούν διαχρονικά να αλλάξουν τον κόσμο και θέλουν τους ήρωές τους να αντιτάσσονται στην ομοιομορφία και να μάχονται για τα πιστεύω τους. Οι αντιστάσεις που πρόβαλλε μέσα από το έργο του βρήκαν απήχηση στα νεανικά κινήματα και τον μετέτρεψαν σε σύμβολο ενάντια στη γραφειοκρατία, τον κομφορμισμό και την καταναλωτική αποχαύνωση. Οι προϋποθέσεις που έθεσε στη ζωή του (η διαρκής κίνηση, η θέληση για δημιουργικότητα, η προσπάθεια για αυτογνωσία και η ελευθερία) εξακολουθούν να παραμένουν επίκαιρες. Να τι εκμυστηρεύτηκε η σύντροφός του Ελένη, στο αφιέρωμα της «Νέας Εστίας» για τον άνδρα της, τα Χριστούγεννα του ’77: «Αυτό που του είπαν οι γιατροί, πως είχε καρδιά μικρού παιδιού, νομίζω πως δεν το συνειδητοποίησε ποτέ του. Γιατί το ζούσε κάθε στιγμή. Τι ήταν αλήθεια ο Καζαντζάκης; Ενας νέος ανάμεσα σε χιλιάδες νέους, που με καρδιά μικρού παιδιού πάσχιζε να δώσει απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα, να βρει το πρόσωπο του θεού του. Κι όταν νόμισε πως τον βρήκε, ένα θεό μαχητή που κινδύνευε κάθε στιγμή να χαθεί, έσυρε κραυγή να ξεσηκώσει όσους πιστούς για να τρέξουν σε βοήθειά του. Αυτή τη μικρή παιδική καρδιά, αυτή την καυτή κραυγή αναγνώρισαν οι νέοι στα γραφτά του και γι’ αυτό τον αγάπησαν. Και γι’ αυτό λαβαίνω, εδώ και 20 χρόνια, τα φλογερά γράμματα που θα λάβαινε εκείνος, αν ζούσε»".

- Θεωρείτε ότι ο Καζαντζάκης έχει το "χώρο" που θα του άξιζε, στα σχολικά εγχειρίδια; 

"Οχι, βέβαια. Και αυτό αποτελεί μια ακόμα αντίφαση, μια ακόμα ελληνική παραξενιά - αν μου επιτρέπετε το χαρακτηρισμό. Να έχεις έναν συγγραφέα που αναγνωρίζεται παγκοσμίως και να τον αγνοείς επιδεικτικά στη χώρα του. Αν υπάρχει κάποια δικαίωση για «Το χαμένο Νόμπελ» είναι κυρίως ηθική, μια και γίνονται προσπάθειες να αποκατασταθεί αυτή η αδικία. Η κυκλοφορία του βιβλίου και η αγάπη με την οποία το αγκάλιασε το αναγνωστικό κοινό από την πρώτη κιόλας στιγμή λειτούργησαν απελευθερωτικά για το έργο του Κρητικού λογοτέχνη. Ηδη το 2017 ανακηρύχθηκε Ετος Καζαντζάκη, με αφορμή τα 60 χρόνια από το θάνατό του. Ελπίζω να γίνουν και άλλα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση". 

- Λόγω επαγγέλματος και συγγραφικής ιδιότητας, έχετε στενή επαφή με τα ζητήματα που αφορούν τον πολιτισμό. Πώς σχολιάζετε τα πρόσφατα γεγονότα με το θέμα Λούκου - Φαμπρ - Θεοδωρόπουλου; 

"Με μια ρήση του Καζαντζάκη: «Μπας και βρίσκεται, Κύριε, στον πάτο της Κόλασης η πόρτα του Παραδείσου;»".

- Τι ρόλο θεωρείτε πως έπαιξε στο συγγραφικό σας ταλέντο, η καταγωγή σας από την Πολιάνα της Μάνης;

"Τεράστιο, καθώς μέχρι τα 12 χρόνια μου βρισκόμουν κάθε καλοκαίρι εκεί, με την οικογένειά μου. Εχω αναρίθμητες ιστορίες να σας διηγηθώ. Η περσινή μου νουβέλα «Και τώρα δεν είναι αργά» έχει ως κεντρικό άξονα το χωριό Τραχήλα της Μεσσηνιακής Μάνης – ένα αληθινά μυθιστορηματικό τοπίο. Αλλά και στο «Χαμένο Νόμπελ» γίνεται αναφορά στο λιγνιτωρυχείο του Καζαντζάκη στην Πραστοβά και στον επιστάτη του Γιώργη Ζορμπά, όπως και στην κάθοδο του στενού του φίλου Αγγελου Σικελιανού, ο οποίος «κατασκήνωσε» στην παραλία της Καλογριάς και έγραφε συζητώντας με τον Καζαντζάκη επί παντός του επιστητού. Οπως γνωρίζετε, παρουσιάζω «Τα χαμένο Νόμπελ» την Πέμπτη 14 Απριλίου στο "Βιβλιόπολις", σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Μεσσηνίας. Θα σας κάνω, λοιπόν, μια αποκάλυψη: στη Μεσσηνιακή Μάνη, οι Καζαντζάκης - Σικελιανός ήταν το 1917. Πότε είναι το Ετος Καζαντζάκη; Το 2017. Εκατό χρόνια ακριβώς. Με αυτό το θέμα, μπορούμε να κάνουμε μια έκδοση με έργα ντόπιων συγγραφέων, πεζογράφων και ποιητών. Θα το προτείνω τη βραδιά της παρουσίασης. Πρόχειρα μου έρχεται η Γιώτα Αργυροπούλου, η οποία έγραψε ποιήματα με το εν λόγω θέμα. Ή το παρακάτω απόσπασμα: «Κάποτε λέει μια αγρότισσα από τη Στούπα: μπονόρα τον είδε κάτω από μια ελιά να είναι σκυμμένος στη ρίζα της, στο ίδιο σημείο τον είδε πάλι το μεσημέρι, αλλά και το απόγευμα, που ξαναπέρασε. Στο ίδιο σημείο, ακούνητο, να προσεύχεται της φάνηκε κι έτρεξε κοντά να δει τι συμβαίνει. Εκείνος της έκανε νόημα να σωπάσει και της εξήγησε πως παρακολουθούσε ένα σκουληκάκι, ώσπου να γίνει πεταλούδα και να πετάξει. Τέτοια αφοσίωση στα ταπεινά μεγαλεία της φύσης. Ηταν ο κυρ-Νίκος, λέγανε, με λαγαρό νου και διεισδυτική ματιά στα πάντα. Δεν συμμετείχε στους χορούς, στα ολονύχτια γλέντια κι από μιαν άκρη παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα. Επειτα, καθόταν και σημείωνε, κι όλες αυτές οι εικόνες θα γίνονταν έργα που θα σηματοδοτούσαν την καζαντζάκεια οικουμενικότητα. Εκεί γέμιζε τις μπαταρίες του για να τις χρησιμοποιήσει αργότερα δημιουργικά». Στη γειτονιά των ανθρώπων του Ζορμπά / Μια διήγηση του Σωτήρη Γυφτάκη για τον Νίκο Καζαντζάκη". 

Για το βιβλίο, στη βραδιά θα μιλήσουν η Μαρία Τσαγκαράκη και η Χαρά Νικολακοπούλου.