Ένας ξεχωριστός πολιτικός, με καθοριστική προσφορά στο ελληνικό κράτος. Στο κρίσιμο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα κατάφερε να μεγαλώσει αναίμακτα την Ελλάδα προσθέτοντας με τη διπλωματία στην επικράτειά της, τμήμα της Ηπείρου και τη Θεσσαλία. Δέκα φορές πρωθυπουργός, δυο φορές πρόεδρος της Βουλής και δέκα οκτώ φορές υπουργός! Απλησίαστο επίτευγμα!
Ήταν ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος από τον Κάμπο της Αβίας στη μεσσηνιακή Μάνη. Γιος του Σπυρίδωνα Γαλάνη Κουμουνδουράκη, γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1815, στο κάστρο της οικογένειάς του στη Γραμπελιά, κάτω από το κάστρο της Ζαρνάτας. Αφού μετά το τέλος του Αγώνα τελείωσε το γυμνάσιο στο Ναύπλιο γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Διέκοψε τις σπουδές του το 1841 και κατέβηκε εθελοντικά στην Κρήτη για να πάρει μέρος στον εκεί ξεσηκωμό που είχε ξεκινήσει τον Φεβρουάριο. Στη μάχη του Αποκορώνου κινδύνεψε να αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους.
Η κρητική επανάσταση κατεστάλη σε λίγους μήνες και ο Κουμουνδούρος γυρίζοντας στην Καλαμάτα παντρεύτηκε την Αικατερίνη Μαυρομιχάλη, από την αντίπαλη μανιάτικη οικογένεια των Μαυρομιχαλέων. Έτσι αύξησε την επιρροή και τη δύναμή του στη Μάνη. Αν και δεν είχε πάρει το πτυχίο του, άσκησε τη δικηγορία στην Καλαμάτα. Το 1846 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή και ο επόμενος χρόνος τον βρήκε αντιεισαγγελέα Πρωτοδικών Καλαμάτας. Όμως ο ίδιος είχε άλλη κλίση και όνειρα. Μετά από τρία χρόνια, το 1850, μπήκε στην πολιτική σκηνή και εκλέχτηκε πληρεξούσιος (βουλευτής) Μεσσήνης. Τότε άλλαξε και το επίθετό του από Κουμουνδουράκης σε Κουμουνδούρος.
Η πολιτική αστάθεια ήταν χαρακτηριστική της εποχής και οφειλόταν κυρίως στο αντιοθωνικό κλίμα. Σαφώς αντικαθεστωτικός και ο Κουμουνδούρος, εναντιώθηκε με σφοδρότητα στον Όθωνα. Οι εναλλαγές των κυβερνήσεων τον ευνόησαν. Το 1855 ορκίστηκε, δύο φορές, πρόεδρος της Βουλής και τον επόμενο χρόνο τοποθετήθηκε υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση του κατοπινού αντιπάλου του Δημητρίου Βούλγαρη. Το 1862 έγινε υπουργός δικαιοσύνης, το 1864 υπουργός παιδείας και εκκλησιαστικών. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, στην είσοδο της Βουλής, ο Κουμουνδούρος έγινε στόχος ανεπιτυχούς δολοφονικής επίθεσης.
Το 1865 κι ενώ ήταν υπουργός εσωτερικών, ίδρυσε το «Κουμουνδουρικό» κόμμα κι έγινε πρωθυπουργός. Από τότε και μέχρι το 1882 έγινε άλλες εννέα φορές πρωθυπουργός! Τολμηρός πολιτικός, δεν δίστασε να απειλήσει με πόλεμο την οθωμανική αυτοκρατορία προκειμένου να επιτύχει τελικά το 1881, την αναίμακτη προσάρτηση της Θεσσαλίας και τμήματος της Ηπείρου. Η επιτυχία του είναι μεγάλη, αφού με τις διπλωματικές κινήσεις του κατάφερε να μην υποκύψει στις απαιτήσεις των μεγάλων Δυνάμεων και να παρασυρθεί τελικά σε έναν επιζήμιο πόλεμο με την οθωμανική αυτοκρατορία.
Παρά τη συνετή διοίκησή του με την αναδιοργάνωση του στρατού, τη ρύθμιση της φορολογίας και τον περιορισμό της ληστείας σε ξηρά και θάλασσα και παρά τον διπλασιασμό της ελληνικής επικράτειας με την προσάρτηση της Ηπειροθεσσαλίας, ο Κουμουνδούρος δεν πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 3 Μαρτίου 1882. Η αιτία ήταν ότι δεν κατάφερε να προσαρτήσει και το υπόλοιπο τμήμα της Ηπείρου πάνω από την περιοχή της Άρτας! Αχαριστία.
Ένα χρόνο αργότερα, στις 26 Φεβρουαρίου 1883, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος απεβίωσε σε ηλικία 68 ετών στην Αθήνα. Το όνομά του παραμένει μέχρι σήμερα ονοματίζοντας την αβαθή λίμνη στον Σκαραμαγκά καθώς και μέχρι πρότινος την πλατεία Ελευθερίας στην οδό Πειραιώς.
