Πρωτεσίλαος

Στην ελληνική μυθολογία ο Πρωτεσίλαος ήταν Θεσσαλός ήρωας, πρωτότοκος γιος του Ίφικλου και της Αστυόχης. Ήταν ένας από τους μνηστήρες της Ωραίας Ελένης και πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας, επικεφαλής σαράντα θεσσαλικών πλοίων. Ο Πρωτεσίλαος ήταν έμπειρος πολεμιστής αφού, σύμφωνα με τις παραδόσεις, είχε πάρει μέρος και στην πρώτη εκστρατεία των Ελλήνων, στη Μυσία. Για την εκστρατεία στην Τροία υπήρχε χρησμός ότι ο πρώτος που θα έβγαινε από τα πλοία κατά την άφιξη του στόλου των Αχαιών στην Τροία θα έπεφτε νεκρός. Ο Πρωτεσίλαος, ατρόμητος, αν και γνώριζε τον χρησμό, δέχθηκε να βγει αυτός πρώτος στην ασιατική ακτή, αλλά σκοτώθηκε.

Πριν από την αναχώρησή για την Τροία ο Πρωτεσίλαος είχε παντρευτεί τη Λαοδάμεια. Μετά τον θάνατό του, οι θεοί λυπήθηκαν τη χήρα και  τον ανέβασαν από τον Άδη για να τον δει. Εκείνη, νομίζοντας ότι ο Πρωτεσίλαος είχε επιστρέψει από την εκστρατεία στην Τροία, χάρηκε αλλά όταν κατάλαβε ότι η εμφάνιση του Πρωτεσίλαου ήταν πρόσκαιρη, ξεκίνησε τον θρήνο. Παράγγειλε μάλιστα ένα μπρούτζινο άγαλμα του Πρωτεσίλαου και αφοσιώθηκε σε αυτό. Ο πατέρας της ανησυχώντας για την κόρη του, διέταξε να κάψουν το άγαλμα στην πυρά. Κι ενώ το άλμα του Πρωτεσίλαου καιγόταν, η Λαοδάμεια έπεσε κι αυτή στη φωτιάκαι κάηκε μαζί του.

Ο τάφος του Πρωτεσίλαου στην απέναντι ακτή, στον Ελούντα της Καλλίπολης, αναφέρεται ότι ήταν τόπος προσκυνήματος για πολλούς αιώνες μετά τον Τρωικό Πόλεμο, αφού ο Πρωτεσίλαος λατρευόταν ως σημαντικός ήρωας κατά την αρχαιότητα. Από εκεί, πολύ αργότερα, πέρασε και ο Μέγας Αλέξανδρος στο ξεκίνημα της εκστρατείας του εναντίον των Περσών. Εκεί πρόσφερε θυσία στους θεούς για να μην έχει την ίδια τύχη με τον Πρωτεσίλαο, όταν θα πατούσε κι αυτός στην ασιατική ακτή.

Σήμερα σώζονται δύο ρωμαϊκά αντίγραφα ενός χαμένου ελληνικού ορειχάλκινου αγάλματος του 5ου αιώνα π.Χ., που αναπαριστούσε τον θάνατο του Πρωτεσίλαου. Το ένα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και το άλλο στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (The Met).

Πάτροκλος

Ο Πάτροκλος ήταν γιος του Αργοναύτη Μενοίτιου, αδερφού του Πηλέα και συνεπώς και εξάδελφος του Αχιλλέα. Στην παιδική του ηλικία, στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Οπούντα της Λοκρίδας, παίζοντας, σκότωσε άθελά του έναν συνομήλικό του. Αν και ανήλικος, ο Πάτροκλος έπρεπε να φύγει από τον τόπο του. Ο πατέρας του τον πήγε στον αδελφό του, τον Πηλέα και έτσι ο Πάτροκλος μεγάλωσε μαζί με τον Αχιλλέα.

Στον Τρωικό πόλεμο, ο Πάτροκλος πήρε φυσικά μέρος στο πλευρό του Αχιλλέα. Όταν αυτός ήρθε σε προστριβή με τον Αγαμέμνονα για την υπόθεσης της Βρισηίδας και αποσύρθηκε από το στρατόπεδο των Αχαιών, ο Πάτροκλος του ζήτησε να φορέσει αυτός την πανοπλία του και να επιτεθεί στους Τρώες αντί γι’ αυτόν. Ο Πάτροκλος, φορώντας την πανοπλία του Αχιλλέα και θέλοντας ενισχύσει τους Αχαιούς στη μάχη εναντίον των Τρώων, τέθηκε επικεφαλής των Μυρμιδόνων. Εκείνη τη στιγμή οι Τρώες είχαν καταδιώξει τους Αχαιούς μέχρι τα πλοία και ήταν έτοιμοι να τα πυρπολήσουν. Ή εμφάνιση όμως του Πατρόκλου «ως Αχιλλέα» τους έτρεψε σε άτακτη φυγή για τα τείχη της πόλης τους. Και δεν έφτανε αυτό. Ο Πάτροκλος επιχείρησε τρεις εφόδους για την κατάληψη της Τροίας. Στην πρώτη από αυτές σκότωσε τον γιο του Δία, Σαρπηδόνα αλλά στην τρίτη ο Απόλλωνας τον χτύπησε στην πλάτη και του διέλυσε την πανοπλία. Ο Πάτροκλος ζαλισμένος από το χτύπημα έπεσε στο έδαφος και εκεί τον χτύπησε πισώπλατα πρώτα ο Εύφορβος και μετά ο Έκτορας που τον αποτελείωσε παίρνοντας ως λάφυρο την πανοπλία του Αχιλλέα. Ο Έκτορας ήθελε να κρατήσει και το πτώμα του Πάτροκλου αλλά μετά την καθοριστική εμπλοκή του Μενέλαου και του Αίαντα και με τη βοήθεια της Αθηνάς, η σορός του Πάτροκλου έμεινε στους Αχαιούς και μεταφέρθηκε στη σκηνή του Αχιλλέα. Αφού ο Αχιλλέας σκότωσε τον Έκτορα και έσυρε το πτώμα του, με το άρμα του, τρεις φορές γύρω από τον νεκρό Πάτροκλο, τρεις ημέρες μετά τον θάνατό του Πάτροκλου τον έθαψε με όλες τις αρμόζουσες τιμές. Στην Οδύσσεια, ο Όμηρος,  περιγράφει τη συνάντηση του Αχιλλέα και του Πατρόκλου στον Άδη. Σύμφωνα και με τον Παυσανία οι δύο ήρωες συνέχισαν και μετά το θάνατο να ζουν μαζί με άλλους ήρωες και πρωταγωνιστές του Τρωικού πολέμου, την Ελένη, τον Αίαντα, τον Τελαμώνα και τον Αντίλοχο στη νήσο Λευκή, το σημερινό Φιδονήσι του Εύξεινου πόντου, που ανήκει στην Ουκρανία στα σύνορα με τη Ρουμανία κοντά στο Δέλτα του Δούναβη. Σύμφωνα με τη μυθολογία, τα σώματα του Αχιλλέα και του Πάτροκλου πήγε στο νησί η μητέρα του Αχιλλέα, η Θέτιδα, μετά τον θάνατο τους στον Τρωικό πόλεμο.

Αντίλοχος

Ο Αντίλοχος, που το όνομά του σημαίνει ο παρατηρητής στην εμπροσθοφυλακή, ήταν γιος του Νέστορα και της Ευρυδίκης. Ο μύθος λέει, ότι και αυτός, αμέσως μετά τη γέννησή του, εγκαταλείφθηκε στο βουνό Ίδη και ανατράφηκε από μία σκύλα. Ο Ξενοφώντας προσθέτει ότι υπήρξε μαθητής του μυθικού κένταυρου Χείρωνα. Με την έναρξη του Τρωικού πολέμου, ο Αντίλοχος μπήκε στα μεσσηνιακά πλοία και ακολουθώντας τον πατέρα του Νέστορα, πολέμησε στον Τρωικό Πόλεμο. Σε μια παραλλαγή του μύθου αναφέρεται ότι ο Νέστορας, λόγω κάποιου χρησμού, δεν πήρε τον Αντίλοχο μαζί του στην εκστρατεία. Τελικά όμως αυτός, στον πέμπτο χρόνο του πολέμου και παρά την αντίθετη θέση του πατέρα του, μπήκε στον. Εκεί κυνηγώντας τη δόξα αλλά κυρίως τα πλούτη από τα λάφυρα, διακρίθηκε για τη γενναιότητά του. Μάλιστα έγινε ένας από τους πιο αφοσιωμένους και πιστούς φίλους του Αχιλλέα και του Πάτροκλου. Ήταν μάλιστα αυτός που ανακοίνωσε στον Αχιλλέα τον θάνατο του Πάτροκλου. Τελικά όμως σκοτώθηκε κι αυτός στο πεδίο της μάχης. Κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης με τους Τρώες είδε το άρμα του πατέρα του να έχει ακινητοποιηθεί, αφού ένα άλογό του είχε σκοτωθεί και ο πεσμένος Νέστορας είχε απέναντί του τον τρομερό πολεμιστή των Τρώων, τον Μέμνονα, που ετοιμαζόταν να τον χτυπήσει με το σπαθί του. Τότε ο Αντίλοχος, σε μια στιγμή υπέρτατης αυτοθυσίας και αγάπης Γιάν πατέρα του που βρισκόταν σε ύψιστο κίνδυνο, μπήκε ανάμεσά τους και δέχθηκε αυτός το χτύπημα του Μέμνονα αντί για τον Νέστορα. Η θέα του θανάτου του πιστού του φίλου, εξόργισε τον Αχιλλέα που όρμησε και σκότωσε αμέσως τον Μέμνονα.     

Ο Αντίλοχος ήταν θέμα έμπνευσης για τους καλλιτέχνες, γλύπτες και ζωγράφους της αρχαιότητας. Στη «Λέσχη των Κνιδίων», στους Δελφούς, υπήρχε μια τοιχογραφία του Πολυγνώτου, στην οποία απεικονίζονταν μαζί ο Αντίλοχος, ο Αχιλλέας, ο Πάτροκλος, ο Αγαμέμνονας και ο Πρωτεσίλαος.

Μέμνων

Ο Μέμνων ήταν βασιλιάς της Αιθιοπίας, γιος της Ηούς και του Τιθωνού και ανιψιός του Πριάμου. Σύμφωνα με τη μυθολογία ανατράφηκε από τις Εσπερίδες. Όταν ξεκίνησε ο Τρωικός Πόλεμος, ο Μέμνων βασίλευε στην Αιθιοπία. Λόγω της συγγένειας με τον Πρίαμο προσέτρεξε στην Τροία για να τον βοηθήσει. Ήταν ικανότατος πολεμιστής και τα κατορθώματά του περιγράφηκαν σε ένα χαμένο επικό ποίημα με τίτλο «Αιθιοπίς» του Αρκτίνου της Μιλήτου καθώς και στη «Μικρή Ιλιάδα». Στη μονομαχία του με τον Αίαντα δεν υπήρξε νικητής, ενώ στο περιστατικό με το άρμα του Νέστορα που ακινητοποιήθηκε λόγω του θανάτου ενός αλόγου του, ο Μέμνων σκότωσε τον γιο του Νέστορα Αντίλοχο, που μπήκε ανάμεσά τους για να προστατέψει τον κινδυνεύοντα πατέρα του και δέχθηκε αυτός το θανάσιμο χτύπημα από το σπαθί του Μέμνονα. Αυτό εξόργισε τον Αχιλλέα που όρμησε εναντίον του Μέμνονα και τον σκότωσε. Η μυθολογία όμως θέλει τον Μέμνονα αθάνατο και τα δάκρυα της μητέρας του, της Ηούς, να είναι οι πρωινές σταγόνες της δροσιάς την αυγή.