Η Μεσσήνη στο κέντρο της περιοχής, έπαιζε κομβικό ρόλο στη στρατηγική των Γερμανών. Οχυρωμένοι στο αρχηγείο τους που βρισκόταν στο κτήριο της Εθνικής Τράπεζας και δέσποζε στην ευρύτερη περιοχή λόγω ύψους και κατασκευής, είχαν αναθέσει τη βρώμικη δουλειά στους ταγματασφαλίτες που τρομοκρατούσαν την περιοχή. Η απάντηση των ανταρτών ήταν ένα χτύπημα μέσα στην πόλη: Ομάδα της ΟΠΛΑ εκτέλεσε κάπου στην οδό Πλάτωνος έναν ταγματασφαλίτη (1). Γερμανοί και ταγματασφαλίτες εφάρμοσαν σκληρά αντίποινα: έκαψαν 10 σπίτια στην περιοχή και εξαπέλυσαν πογκρόμ συλλήψεων πατριωτών. Τα ξημερώματα της 6ης Ιουνίου εκτέλεσαν στην κεντρική πλατεία απέναντι από το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας 7 Νησιώτες (Κωνσταντίνος Βλαχάκης, Γιώργος Ζέππος, Γιώργος Καντιάνης, Παναγιώτης Κουτής, Ντίνος Πλεμμένος, Σπύρος Προζυμάς Αντώνης Προζυμάς και ο Ιταλός αντιφασίστας Μάριος τον οποίο έκρυβε ο Βλαχάκης στο σπίτι του). Δέκα ημέρες αργότερα μετά την εκτέλεση του ταγματασφαλίτη αξιωματικού Γεωργανά στην Καλαμάτα, εκτελέστηκαν στο Νέδοντα άλλοι 5 τουλάχιστον Νησιώτες (Γεώργιος Μουγγός, Γεώργιος Παυλόπουλος, Ηλίας Τσάμης, Αθανάσιος Τσαγκάρης, Γεώργιος Χαριτόπουλος) (2).
Οι δυνάμεις της αντίστασης δεν κάμφθηκαν και λίγες ημέρες αργότερα χτύπησαν οργανωμένα τους Γερμανούς μέσα στην πόλη. Πρόκειται για μια σελίδα της τοπικής ιστορίας που έχει ξεχαστεί μέσα στο νόμο της σιωπής που επιβλήθηκε μετά τον Εμφύλιο. Τα γεγονότα περιγράφει ο Χρήστος Νικ. Αντωνακάκης που πήρε μέρος στην επιχείρηση:
«Στις 20 Ιουνίου 1944, δύο Λόχοι του Β' Τάγματος 9ου Συν/τος του ΕΛΑΣ, ο 6ος Λόχος με διοικητή τον λοχαγό Καρδάση και ο 5ος Λόχος με διοικητή τον μόνιμο υπολοχαγό Κώστα Μπασακίδη, στρατονίζονταν στα χωριά της άνω και κάτω Μεσσηνίας. Το Τάγμα είχε την έδρα του στην κωμόπολη Ανδρούσα Μεσσηνίας με διοικητή το λοχαγό Τάσο Αναστασόπουλο και έδινε πολύ σκληρές μάχες κατά των ναζιστών. Από πληροφορίες των εαμικών οργανώσεων που είχαν φτάσει στο Β' Τάγμα του ΕΛΑΣ μάθαμε ότι οι χιτλερικοί προσπαθούσαν να επεκτείνουν τις βάσεις των ταγματασφαλιτών και στη Μεσσήνη Μεσσηνίας, ώστε να υποστηρίζουν τους κατακτητές σε περίπτωση επίθεσης ανταρτών (παρτιζάνων). Οι χιτλερικοί διέμεναν στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας που βρισκόταν ακριβώς στο κέντρο της πλατείας της Μεσσήνης, οι ταγματασφαλίτες στα γύρω κτίρια της κεντρικής πλατείας της πόλης. Το Β' Τάγμα τότε έδωσε εντολή στους δύο Λόχους να καταλάβουν την πόλη της Μεσσήνης και να συλλάβουν τους κατακτητές χιτλερικούς. Την νύχτα, στις 1 η ώρα μετά τα μεσάνυκτα, η Μεσσήνη κατελήφθη από τους αντάρτες.
Στην επιχείρηση αυτή συμμετείχα ενταγμένος στον 6ο Λόχο Καρδάση. Αιφνιδιάσαμε τα φυλάκια των ταγματασφαλιτών στο δρόμο Καλαμάτας - Πύλου. Οταν μας αντελήφθησαν, ναζιστές και ταγματασφαλίτες, το έβαλαν στα πόδια δίχως να ρίξουν τουφεκιά και χάθηκαν μέσα στο σκοτάδι. Κρύφτηκαν στο κέντρο της πόλης, στις οροφές των σπιτιών. Ο Λόχος Καρδάση πιάνει θέσεις στους γύρω δρόμους Καλαμάτας - Πύλου. Μια ομάδα ανταρτών του Λόχου του με ομαδάρχη το Γιώργο Βασιλάκη από το χωριό Αρτεμισία Καλαμάτας, που διατηρούσε αυτόματο όπλο τύπου Τόμιγκαν, ενώθηκε με τον 5ο Λόχο του Κώστα Μπασακίδη που έκανε την επίθεση στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας. Οι Γερμανοί, καθώς μας είχαν αντιληφθεί, οχυρώθηκαν μέσα στην τράπεζα. Οι αντάρτες έπιασαν θέσεις στους κεντρικούς δρόμους γύρω από την κεντρική πλατεία της Μεσσήνης. Οι κατακτητές έριχναν συνεχόμενα πυρά με μυδράλια από την ταράτσα της τράπεζας χτυπώντας στον αέρα χωρίς στόχο, μέσα στο βαθύ σκοτάδι. Μια ομάδα ανταρτών σαμποτέρ τοποθέτησε νάρκες στον τοίχο της τράπεζας. Η έκρηξη έγινε, η τράπεζα όμως δεν έπεσε, γιατί η ποσότητα των εκρηκτικών ήταν ανεπαρκής. Ο διοικητής του 5ου Λόχου Κώστας Μπασακίδης, μαζί με τον Γιώργο Βασιλάκη, έκανε έφοδο και μπήκε μέσα στην τράπεζα, μαζί και γω. Οι χιτλερικοί αμύνονταν πάνω από την ταράτσα, πετούσαν χειροβομβίδες και πυροβολούσαν συνεχώς. Ηταν πολύ δύσκολο να καταληφθεί η τράπεζα, γιατί εν τω μεταξύ η ώρα είχε περάσει και κόντευε να ξημερώσει. Ο λόχος αποφάσισε ν' αποσυρθεί. Εν τω μεταξύ, το γερμανικό πυροβολικό που ήταν στο χωριό Βελίκα Μεσσηνίας άρχισε να χτυπά τις γύρω από την πόλη περιοχές. Ο λοχαγός Κώστας Μπασακίδης, ο Γιώργος Βασιλάκης και τρεις αντάρτες εισέβαλαν σε ένα σπίτι όπου είχαν μάθει ότι βρίσκονται ταγματασφαλίτες. Το ερεύνησαν και δεν βρήκαν τίποτα. Αργότερα έμαθαν ότι είχαν κρυφτεί στο ταβάνι του σπιτιού. Οταν ο Γιώργος Βασιλάκης αποσύρθηκε από την πόλη επανήλθε με την ομάδα του στον 6ο Λόχο. Αμέσως, ο λοχαγός Θανάσης Καρδάσης ετοίμασε ενέδρα κοντά στο χωριό Αβραμιού και περίμενε τους χιτλερικούς, οι οποίοι τελικά δεν εμφανίστηκαν γιατί τη νύχτα φοβούνταν τους παρτιζάνους».
Εδώ κλείνει μια ματωμένη αλλά και ηρωική σελίδα της τοπικής ιστορίας που πρέπει να μείνει στη συλλογική μνήμη ως η κορύφωση της θυσίας στον αγώνα κατά των Γερμανών κατακτητών και των συνεργατών τους.
(1) Γιάννη Σχινά «Αντίσταση και Αντιστασιακός Τύπος στη Μεσσηνία»
(2) Νίκου Καράμπελα «Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό»
(3) Χρήστου Νικ. Αντωνακάκη «Η εθνική αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα 1941-1944»
