ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑ
ΠΕΤΡΟΒΑΣ ΜΗΤΡΟΣ
Θρυλική μορφή της Επανάστασης του 1821 με δράση που ξεκινάει από τα Ορλωφικά το 1770 και φθάνει μέχρι τη Μεσσηνιακή Επανάσταση το 1834. Η οικογένεια ήταν εγκατεστημένη τον 17ο αιώνα στην Ανδρούσα, αλλά αργότερα μεταφέρθηκε ψηλότερα στην Ανω Γαράντζα (Ανω Μέλπεια). Το χωριό ήταν ασφαλές καταφύγιο για τους διωκόμενους σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ο Μητροπέτροβας γεννήθηκε το 1745 και μαζί με άλλους Γαρατζαίους πήρε μέρος στα Ορλωφικά. Στις μάχες που έγιναν σκοτώθηκε στη Μπολέτα (Μάκρη) της Τρίπολης ο Γιαννίκος Πέτροβας. Στο διωγμό των κλεφτών το 1805, σκοτώθηκε στη Μαυροζούμενα ο Αγγελής Πέτροβας. Επικηρυγμένος ο Μητροπέτροβας διέφυγε στα βουνά και σύμφωνα με μια εκδοχή το 1813 πέρασε στη Ζάκυνθο.
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819 και τον ίδιο χρόνο πήρε μέρος στη μυστική σύσκεψη των Μεσσηνίων οπλαρχηγών. Λίγες ημέρες πριν εκδηλωθεί η Επανάσταση του 1821, πήρε γράμμα από τον Κολοκοτρώνη που απευθυνόταν στους οπλαρχηγούς και τους καλούσε να συγκεντρώσουν μαχητές και οπλισμό. Διάβασε το γράμμα δημόσια, συγκέντρωσε τους άνδρες του και ξεκίνησαν για τα ορεινά της Καλαμάτας (Βελανιδιά και Μαρδάκι) όπου συγκέντρωναν τις δυνάμεις τους και άλλοι οπλαρχηγοί. Υπολογίζεται ότι η αναχώρηση έγινε μεταξύ 15 και 17 Μαρτίου. Οι δυνάμεις του Μητροπέτροβα τοποθετήθηκαν στη θέση Ψωμά στις 22 Μαρτίου και την επόμενη ημέρα κινήθηκαν και μπήκαν στην Καλαμάτα.
Πήρε μέρος σε όλες τις σημαντικές μάχες και έχει μείνει στην ιστορία η δράση του στην κρίσιμη μάχη του Βαλτετσίου, όπου απέκρουσε τις επιθέσεις του ιππικού των Τούρκων.
Αφοσιωμένος στον Κολοκοτρώνη, φυλακίσθηκε μαζί του στην Υδρα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου το 1824. Μετά την επιδρομή του Ιμπραήμ και την αποφυλάκιση των οπλαρχηγών στις 18 Μαΐου 1825, παίρνει μέρος σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του. Στη μάχη της Δραμπάλας (5-6 Ιουνίου), των Τρικόρφων (8 Ιουλίου), των Καρυών (22 Ιουλίου), του Δραγουμάνου (28 Ιουλίου) και του Ισαρι (7 Αυγούστου).
Οι δυνάμεις του Ιμπραήμ κινήθηκαν κατά του Μητροπέτροβα και κατέλαβαν την Κάτω Γαράντζα. Στη συνέχεια κινήθηκαν προς την Ανω Γαράντζα αλλά μετά από σκληρή μάχη αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.
Παρέμεινε πιστός στον Κολοκοτρώνη και όταν αυτός φυλακίσθηκε μαζί
με τον Πλαπούτα το 1833, πρωταγωνίστησε στη Μεσσηνιακή Επανάσταση που είχε σαν στόχους μεταξύ των άλλων την αποφυλάκισή τους αλλά και την ικανοποίηση των αιτημάτων για αποκατάσταση των αγωνιστών του 1821. Απελευθέρωση της Ελλάδας από την καταπίεση, υπεράσπιση της Ορθοδοξίας, καθιέρωση Συντάγματος, βαριά φορολογία, οικονομική εξαθλίωση των αγροτών, καταχρήσεις της εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας ήταν ορισμένα από τα σημεία της διακήρυξης. Η Επανάσταση εκδηλώθηκε στις 29 Ιουλίου 1834 όταν ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης οπλαρχηγός από το Ψάρι και γαμπρός του Μητροπέτροβα, κατέλαβε την Κυπαρισσία. Ταυτοχρόνως ο Μητροπέτροβας κήρυξε την επανάσταση στη Γαράντζα και ο Αναστάσιος Τζαμαλής στο Ασλάναγα (Αρι). Την επόμενη ημέρα έγινε σκληρή μάχη στο Ασλάναγα όπου βρίσκονταν οι δυνάμεις του Τζαμαλή και του Μητροπέτροβα. Οι κυβερνητικοί που είχαν σταλεί απωθήθηκαν και οι επαναστάτες κατέλαβαν το Νησί. Στην επανάσταση προσχώρησαν οι Κόλλιας και Μήτρος Πλαπούτας, ο Νικήτας Ζερμπίνης κατέλαβε την Ανδρίτσαινα και οι δυνάμεις του Γκρίτζαλη κατέλαβαν την Μεγαλόπολη. Ομως οι κυβερνητικοί ανασυντάχθηκαν, εξασφάλισαν την άμυνα της Τρίπολης και με την βοήθεια Βαυαρών αξιωματικών που είχαν πάρει μέρος στην καταστολή του κινήματος της Μάνης αλλά και Μανιατών που προσχώρησαν στους κυβερνητικούς, επιτέθηκαν κατά των Μητροπέτροβα και Τζαμαλή στου Ασλάναγα. Ο Τζαμαλής συνελήφθη και ο Μητροπέτροβας κατέφυγε στην Γαράντζα όπου μετά την ήττα της Επανάστασης στις αρχές Αυγούστου, παραδόθηκε στον Κανέλλο Δεληγιάννη.
Το έκτακτο Στρατοδικείο στην Κυπαρισσία το Σεπτέμβριο καταδίκασε σε θάνατο τον Γκρίτζαλη που εκτελέσθηκε μετά από δύο ώρες, λίγο πριν φθάσει η απόφαση της αμνηστείας.
Ο Μητροπέτροβας και ο Τζαμαλής καταδικάστηκαν σε θάνατο από το Στρατοδικείο Πύλου. Ο Τζαμαλής εκτελέσθηκε αμέσως, ενώ η ποινή του Μητροπέτροβα μετατράπηκε από τον Οθωνα σε ισόβια και έμεινε στις φυλακές της Πύλου μέχρι τα τέλη Μαΐου 1835. Τότε του δόθηκε αμνηστία και μια μικρή έκταση στην Ανδρούσα. Δεν εγκαταστάθηκε όμως εκεί και γύρισε στην Ανω Γαράντζα. Πέθανε σε ηλικία 93 χρονών το 1838.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ (ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ)
Ο κατά κόσμον Ιωάννης Δασκαλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1906.
Μετά το τέλος των εγκυκλίων σπουδών του γράφτηκε στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1930 χειροτονήθηκε διάκονος από τον πνευματικό του Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο. Διορίστηκε ιεροκήρυκας στη Μητρόπολη Μυτιλήνης. Το 1933 έγινε αρχιμανδρίτης και διορίστηκε ιερατικός προϊστάμενος στον Αγιο Νικόλαο Χαλανδρίου. Ενα χρόνο αργότερα διορίστηκε Ηγούμενος της Μονής Πεντέλης. Το 1938 διορίστηκε Εκκλησιαστικός Διευθυντής των δημοσυντήρητων ιδρυμάτων και νεκροταφείων της Αθήνας. Το 1941 ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός Παπανδρέου τον διόρισε Πρωτοσύγκελλο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1942 η Ιερά Σύνοδος τον εξέλεξε Μητροπολίτη Γυθείου και Οιτύλου. Στις 13 Οκτωβρίου 1945 διαδέχθηκε τον παραιτηθέντα για λόγους υγείας Μητροπολίτη Μεσσηνίας Πολύκαρπο Συνοδινό. Ιδρυσε το Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο, εξέδωσε το εκκλησιαστικό περιοδικό «Διδαχή» που κυκλοφορεί μέχρι σήμερα, όπως επίσης και το ιστορικό-λαογραφικό δελτίο «Αρχείον». Ανακαίνισε το σανατόριο «Προφήτης Ηλίας», το Παπαδοπούλειο Βρεφοκομείο και το Αλεξανδράκειο Γηροκομείο. Ιδρυσε το Σταθμό Πρώτων Βοηθειών Καλαμάτας και ανέλαβε την προεδρία του παραρτήματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στη Μεσσηνία. Ιδρυσε παιδικές κατασκηνώσεις και ανέλαβε την προεδρία του ΠΙΚΠΑ. Ιδρυσε στους χώρους της ερειπωμένης Μονής Γαρδικίου το Ασυλο Ανιάτων «Η στέγη της Εκκλησίας», το Εκκλησιαστικό Ψυχιατρείο «Αγιοι Ανάργυροι», τη Στέγη Απόρων Προσφύγων «Ιερός Χρυσόστομος», τον Εκκλησιαστικό Παιδικό Σταθμό «Η Χριστιανική Φωλιά», το Εκκλησιαστικό Γυμνασιακό Οικοτροφείο Καλαμάτας και το Οικοτροφείο απόρων σπουδαστών της Τεχνικής Σχολής Παπαφλέσσα. Στους χώρους της Μονής Καλογραιών ίδρυσε το Εκκλησιαστικό Ορφανοτροφείο Θηλέων «Αγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη».
Διετέλεσε πρόεδρος του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων» και συνέβαλε στην ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου. Εγραψε πολλές μελέτες θεολογικού κυρίως περιεχομένου όπως: «Η Καλαμάτα ενοριακόν χωρίον και είτα διάδοχος της Μητροπόλεως Μονεμβασίας», «Γρηγόριος Μπίστης, ο τελευταίος εθνομάρτυς επίσκοπος Κορώνης», «Ο επίσκοπος Μεθώνης και Νεοκάστρου Γρηγόριος Παπαθεοδώρου», «Αναδιοργάνωσις του μοναχικού βίου», «Ιωσήφ Ανδρούσης», «Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Προκόπιος ο Πελοποννήσιος», «Βίος και ακολουθία του Οσιομάρτυρος Ηλία Αρδούνη του εκ Καλαμών» και άλλα.
Στις 13 Απριλίου 1961, παρά το γεγονός ότι ήταν άρρωστος, πήγε στην
Κορώνη για να συμμετάσχει στις εορταστικές εκδηλώσεις της Ζωοδόχου Πηγής της «Ευαγγελίστριας». Κατά τη διάρκεια της λιτανείας της Εικόνας έπαθε καρδιακή προσβολή, δεν θέλησε να αποχωρήσει και στη συνέχεια έπαθε και δεύτερο έμφραγμα. Πέθανε στις 16 Απριλίου και η εξόδιος ακολουθία τελέσθηκε στην Καλαμάτα δύο ημέρες αργότερα χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Θεόκλητου. Ετάφη στο νεκροταφείο της Καλαμάτας.
Η ονοματοθεσία στη Μεσσήνη έγινε για να τιμηθεί η συμβολή του στην ανακατασκευή του Αγίου Ιωάννη.

ΜΟΥΛΑΒΑΣΙΛΗ
ΜΟΥΛΑΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΥΛΟΣ
Γιατρός ο οποίος γεννήθηκε στο Μαυρομμάτι Παμίσου και λειτούργησε ιατρείο στη Μεσσήνη μέχρι το 1952 που πέθανε. Ενα χρόνο πριν από τον θάνατό του συνέταξε διαθήκη με την οποία άφησε κληρονόμους της περιουσίας του τη σύζυγό του Σταυρούλα το γένος Παναγιώτη Σταθακόπουλου και το Δήμο Μεσσήνης. Ειδικότερα στη σύζυγό του άφησε ελαιοπερίβολο στο Μαυρομμάτι στο οποίο υπήρχαν οικοδομή και ελαιοτριβείο και την επικαρπία της ακίνητης περιουσίας του. Στο Δήμο Μεσσήνης άφησε ανώγεια οικοδομή με καταστήματα στο ισόγειο και υπόγειο αλλά και συνεχόμενα προς βορρά και νότο ισόγεια καταστήματα. Πρόκειται για την οικοδομή στην οποία έμενε «εις την επάνω αγοράν και κατά την ενορία των Τριών Ιεραρχών». Στο οικόπεδο που είχαν κατασκευαστεί τα κτίσματα, βρίσκεται σήμερα το ΚΑΠΗ του Δήμου Μεσσήνης. Αφηνε ακόμη ένα κτήμα στη Μακαρία εκτάσεως 15 στρεμμάτων. Σκοπός της δωρεάς του ακινήτου ήταν η λειτουργία νοσοκομείου για απόρους σε αυτό και τα έσοδα από το κτήμα θα
χρησιμοποιούνταν για την συντήρησή του. Εξέφραζε μάλιστα την ευχή να βοηθήσουν τόσο ο δήμος όσο και άλλοι φιλάνθρωποι προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός και το ίδρυμα να λειτουργεί οικονομικά αυτοδύναμα. Για την εκπλήρωση των σκοπών της διαθήκης προέβλεπε την δημιουργία ιδρύματος με το όνομα «Μουλαβασίλειον Κληροδότημα» το οποίο θα διοικούσε επιτροπή αποτελούμενη από τον εκάστοτε δήμαρχο ως πρόεδρο, από τους διευθυντές των υποκαταστημάτων της Εθνικής και της Αγροτικής Τράπεζας, από τον εκάστοτε γυμνασιάρχη, από ένα γιατρό που θα έμενε στη Μεσσήνη οριζόμενον από τον Ιατρικό Σύλλογο και από τον Οικονομικό
Εφορο Μεσσήνης.
Το ίδρυμα δεν ενεργοποιήθηκε μέχρι το 1993. Τότε μετά από προσφυγή
του δήμου άλλαξε ο σκοπός της διαθήκης καθώς είχε εκλείψει ο σκοπός για τον οποίο είχε διαθέσει την περιουσία του ο Παύλος Μουλαβασίλης, μετά την λειτουργία του Κέντρου Υγείας, ενώ το κτήριο είχε ήδη χαρακτηρισθεί ως κατεδαφιστέο μετά τους σεισμούς του 1986. Ορίστηκε τα έσοδα του κληροδοτήματος να διατίθενται στο Πνευματικό Κέντρο και τελικά στο χώρο του ακινήτου κατασκευάστηκε το ΚΑΠΗ. Η ονοματοθεσία προς τιμήν του διαθέτη έγινε στο δρόμο ο οποίος περνούσε μπροστά από το σπίτι του και οδηγούσε στη συνέχεια προς το Μαυρομμάτι.

ΜΟΥΡΙΚΗ
ΜΟΥΡΙΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Γιατρός από το Νησί τον οποίο ο Θεόδ. Τσερπές χαρακτηρίζει «ανθρωπιστή». Πατέρας του ήταν ο Αριστομένης Μουρίκης. Πέθανε στις 26 Νοεμβρίου 1918 από την επιδημία ισπανικής γρίπης που είχε χτυπήσει την περιοχή. Από την ίδια αιτία πέθανε 4 ημέρες αργότερα η αδελφή του Μαρία, αλλά και εκατοντάδες Νησιώτες. Με διαθήκη άφησε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου το ακίνητο στο οποίο παλαιότερα στεγαζόταν το 4ο Δημοτικό Σχολείο στη συμβολή της Αγίου Δημητρίου με την πλατεία της Κρεμάλας. Επρόκειτο για το σπίτι που έμενε και ένα εργαστήριο συνεχόμενο με αυτό. Η διαθήκη του που βρίσκεται στα ΓΑΚ Μεσσηνίας ήταν χειρόγραφη και συντάχθηκε στις 22 Νοεμβρίου όταν ο ίδιος ήταν «ασθενής και εξαπλωμένος επί της
κλίνης». Μαζί με το ακίνητο άφησε στην εκκλησία και όλα όσα βρίσκονταν σε αυτό. Από την διαθήκη προκύπτει ότι διέθετε μεγάλη ακίνητη περιουσία σε διάφορα πρόσωπα, κυρίως νέες κοπέλες που δεν φαίνεται ότι ανήκαν στο στενό οικογενειακό περιβάλλον. Ξεχωριστή αναφορά έκανε για «μίαν ραπτομηχανήν πολυτελείας Σίγγερ» την οποία επίσης δώρισε, ενώ χάρισε τα ενοίκια στον άνθρωπο που χρησιμοποιούσε το εργαστήριο. Φρόντισε όμως και για τα μνημεία (του ιδίου και της αδελφής του) καθώς όριζε ότι τα έσοδα από την εκποίηση λεμονοπερίβολου στου Χότζα, από μια ποσότητα πετάλων και τυριού να διατεθούν για τον σκοπό αυτό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός
ότι στην πορεία γραφής της διαθήκης αλλάζει γνώμη, ενώ δηλώνει ότι «όλα ταύτα θα είναι άκυρα καθ' ην περίπτωσιν επιζήση η αδελφή μου».
Ο Ιωάννης Μουρίκης είχε εκλεγεί κοινοτικός σύμβουλος το 1914, θέση
στην οποία παρέμενε μέχρι τον θάνατό του. Το 1915 συμμετείχε μαζί με τον Ν. Ρούτση στην επιτροπή που είχε την ανώτατη εποπτεία για τον φωτισμό της πόλης.
Η ισπανική γρίπη αποτέλεσε την μεγαλύτερη πανδημία του 20ού αιώνα και άφησε πίσω της περισσότερα από 20 εκ. νεκρούς. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ονομάστηκε ισπανική επειδή οι πρώτες αναφορές προήλθαν από τον Τύπο της Ισπανίας που δεν συμμετείχε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και ως εκ τούτου δεν υφίστατο λογοκρισία. Το πρώτο κρούσμα καταγράφηκε στις 4 Μαρτίου 1918 στο Καμπ Φάνστον του Κάνσας. Ως τον Απρίλιο είχε φθάσει στην Ευρώπη ακολουθώντας τον δρόμο των χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών που πέρασαν τον Ατλαντικό για πολεμικές επιχειρήσεις. Στη συνέχεια εμφανίστηκε ύφεση μέχρι να εκδηλωθεί το δεύτερο κύμα με πρώτο κρούσμα στις 22 Αυγούστου στη Βρέστη, ένα από τα κύρια λιμάνια αποβίβασης Αμερικανών στρατιωτών. Ο ιός διέσχισε την Ευρώπη μέσα σε λίγες εβδομάδες αφήνοντας πίσω του αμέτρητους νεκρούς. Η πανδημία κόπασε
ξαφνικά όπως και εμφανίστηκε, στις αρχές του 1919. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο ιός προήλθε τουλάχιστον κατά ένα μέρος από αγριόπαπια και πέρασε στους ανθρώπους μέσω των γουρουνιών.

* Με δεδομένα τα όσα προαναφέρθηκαν, δεν φαίνεται πιθανόν η ονοματοθεσία να έγινε στη μνήμη του Νικόλαου Δ. Μουρίκη από το Νησί, ο οποίος πέθανε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως, στις 4 Μαρτίου 1918, κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Από το βιβλίο του Ηλία Μπιτσάνη
«Το Νησί (Μεσσήνη)
στο χώρο και το χρόνο»

Η συνέχεια το επόμενο Σάββατο