Οι συλλήψεις και καταδίκες με το ιδιώνυμο μελών του ΚΚΕ το Σεπτέμβριο του 1930 στη Μεσσηνία έδειξαν ότι στην περιοχή της Πυλίας υπήρχε έντονη δράση του ΚΚΕ ανάμεσα στους αγρότες, ενώ έκδηλη ήταν η ανησυχία των αστικών κομμάτων για την αύξηση της επιρροής του στην ύπαιθρο καθώς αντιλαμβάνονταν ότι η κρίση δημιουργούσε συνθήκες κοινωνικής έκρηξης.
Οι διαπιστώσεις αυτές οδηγούν την έρευνα 7 χρόνια πίσω όταν στην περιοχή αρχίζουν να δραστηριοποιούνται σε συνεργασία δύο σημαντικές προσωπικότητες του αγροτικού κινήματος του μεσοπολέμου, ο Τάσης Κουλαμπάς και ο Λούλης Τσικλητήρας. Στην πορεία ακολούθησαν διαφορετικό δρόμο όπως θα διαπιστωθεί στη συνέχεια. Ας αφήσουμε όμως να μας ανοίξει το δρόμο της ιστορίας ο Τάσης Κουλαμπάς, μέσα από ένα χειρόγραφο βιογραφικό που έφθασε στα χέρια μου μαζί με πολλά άλλα στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του:
«Γεννήθηκα στις 10 Φλεβάρη 1897 στο χωριό Χαρακοπιό της επαρχίας Πυλίας του Νομού Μεσσηνίας.
Ο πατέρας μου ήτανε δάσκαλος (δημοκράτης) και σταφιδοπαραγωγός.
Οι παππούδες μου επίσης ήτανε μεγαλοχτηματίες σταφιδοπαραγωγοί.
Τα παιδικά μου χρόνια τα έζησα στου παππού μου το σπίτι (της μητέρας μου τον πατέρα). Ο παππούς μου ήτανε έξυπνος, δραστήριος, εργατικότατος με δύο λόγια άξιος και ζωντανός άνθρωπος.
Αγαπούσε τα χτήματά του και ήτανε από τους πιο προοδευτικούς καλλιεργητές της εποχής του.
Ο παππούς μου (ο γέρο Αναστάσης Δαρειωτάκης) και ο πατέρας μου έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη ζωή μου.
Ο παππούς μου με τον τρόπο του μ' έκανε ν' αγαπήσω την αγροτική ζωή κι ο πατέρας μου ν' αγαπήσω το βιβλίο.
Μ' άφησε μια καλή βιβλιοθήκη απ' την οποία πολλά διδάχτηκα.
Από 14 χρονών έκανα ό,τι μπορούσα για να βοηθήσω τον παππού μου και τον πατέρα μου. Φρόντιζα για την καλλιέργεια των χτημάτων, έπαιρνα εργάτες και εργάτριες, πουλούσα προϊόντα, αγόραζα ζώα, φάρμακα και ό,τι άλλο χρειάζονταν τα χτήματα και τα σπίτια μας.
Ο πατέρας μου μου έδινε όλο και περισσότερες πρωτοβουλίες. Στα 17 χρόνια είχα εξ ολοκλήρου όλη τη διαχείριση του σπιτιού μου. Είχα επιτυχίες στις δουλειές μου. Τα κατάφερνα καλούτσικα. Εβλεπα με χαρά πως ο παππούς μου και ο πατέρας μου έκαναν διπλή χαρά σε κάθε πετυχημένη δουλειά μου. Με τον τρόπο τους και οι δύο με ενεθάρρυναν να είμαι όλο και πιο τολμηρός. Ακόμα και όταν έκανα λάθη. Είχανε και οι δυο τους πλούσια πείρα απ' τη ζωή και με βοηθούσαν δημιουργικά. Από την πλευρά μου έκανα ό,τι μπορούσα για να σταθώ αντάξιος των προσπαθειών τους. Σιγά-σιγά μεγάλωνα στη ζωή με το αίσθημα της ανεπτυγμένης ευθύνης. Κάθε προσπάθειά μου γνώριζα ότι βρισκόταν κάτω από έλεγχο. Επεσα με τα μούτρα και με αγάπη για την καλλιέργεια του χτήματός μας. Προσπαθούσα ακούραστα και με δραστηριότητα να αναπτύξω την παραγωγή μας και γενικότερα τα έσοδα του σπιτιού μας.
Αγάπησα τα κούρβουλα (σταφιδάμπελα), τα δέντρα (ελιές, αχλαδιές, συκιές) σε τέτοιο βαθμό που πολλές φορές μιλούσα μαζί τους. Τάβλεπα σαν δημιουργήματά μου και τα καμάρωνα. Είχαμε και ελαιοτριβείο το οποίο το 1928 έκανα μηχανοκίνητο με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα.
Με συγκινούσε η σκληρή δουλειά των αγροτών, από χάραμα σε σούρπο και πολλές φορές δούλευαν και τη νύχτα με το φανάρι κρεμασμένο στο κούρβουλο. Ιδιαίτερα με συγκινούσε η σκληρή δουλειά των καμιναρέων (κεραμιδοκάμινα) και των λιτρουβαρέων που δούλευαν 20 ώρες το εικοσιτετράωρο. Οι άνθρωποι αυτοί πέθαιναν πριν τα 50 τους χρόνια.
Στα 1917 κλήθηκε η κλάση μου και υπηρέτησα στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού Καλαμάτας. Πήρα μέρος στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και πήρα μέρος σε τρεις μάχες στο Βουλγάρικο τομέα -Στρωμνίτσα- στο βουνό Μπέλες. Και στην τελευταία μάχη έγινε ανακωχή. Διοικητή του συντάγματος είχαμε το Γ. Κονδύλης (αντιβασιλέα).
Το χειμώνα του 1919 ξεχειμωνιάσαμε στο Βαλάντοβο της Σέρβικης Μακεδονίας. Τότε μας μίλησαν για τη συγκρότηση εκστρατευτικού σώματος εναντίον της Ρωσίας των Μπολσεβίκων.
Πήρα μέρος σε πολλές μάχες στη Μικρά Ασία μέχρι Σαγγαρίου και την αποχώρησή μας. Τιμήθηκα με Μεγαλόσταυρο-Αριστείο ανδρείας και επιλοχίας έγινα επί διακεκριμένη πράξη.
Η Μεραρχία μου με επικεφαλής τον Οθωναίο (στο επιτελείο της Μεραρχίας υπηρετούσε και ο Σαράφης ταγματάρχης) ήρθαμε από τα βουνά του Σιμαβ-νταμ της Μικράς Ασίας στην Αθήνα για τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920. Πλειοψήφισε τότε το Λαϊκό Κόμμα που έφερε το Βασιλιά Κωνσταντίνο. Επέστρεψα στη Μικρά Ασία και μετά τη φονική μάχη του Αβιαν (;) προ του Εσκί Σεχίρ μου μίλησαν πρώτη φορά για τον κομμουνισμό ένας φοιτητής της Νομικής και ένας δάσκαλος. Αργότερα μετά τη μάχη του Σαγγαρίου μου μίλησε ένας σοσιαλιστής επιλοχίας Τούρκος αιχμάλωτος από την [...]. Τους τρεις αυτούς ανθρώπους δεν τους ξέχασα ποτέ. Στα χαρακώματα εδιάβασα πολύ με τη βοήθεια ενός γιατρού. Την ίδια χρονιά έκανε μια πράξη που αποτελεί αφετηρία μέχρι τη σημερινή ζωή μου.
Εφθασα στο χωριό μου μετά την απόλυσή μου στις 5 Νοεμβρίου 1922. Το βράδυ εκείνο έκαναν τραπέζι στο σπίτι μου με όλους τους κοντινούς συγγενείς. Εμειναν κατάπληκτοι όταν χτύπησα το βενιζελισμό και τον κωνσταντινισμό.
Μετά λίγες μέρες συναντήθηκα με τον Λούλη Τσικλητήρα και ενθουσιάστηκα με τον τρόπο που μιλούσε για την αδικία των αγροτών. Σε λίγο καιρό συγκροτήσαμε μια τριμελή επιτροπή. Από τον Λούλη, εμένα και τον Ζαχαρία τον Κουρέτα. Στην πρώτη συνεδρίασή μας εβγάλαμε σαν πρώτο καθήκον να οργανώσουμε το Κόμμα με βάση τμήματα του Κόμματος σε κάθε χωριό. Κάθε τμήμα νάχει τη βιβλιοθήκη του με προοδευτικά βιβλία και να παίρνουν Ριζοσπάστη. Σημαία του κόμματος καθορίστηκε πράσινη με αλέτρι.
Το πρώτο τμήμα δημιουργήθηκε στο χωριό Μεσοχώρι. Μετά στου Χανδρινού. Αρχές του 1923 κατεβήκαμε με διμελή συνδυασμό στις εκλογές. Είχαμε στην επαρχία Πυλίας ικανοποιητικά αποτελέσματα. Αν ακολουθούσαν και οι άλλες επαρχίες του Νομού θα είχαμε στη Βουλή σίγουρα αντιπρόσωπο του κόμματος. Στο χωριό μου πήρε το κόμμα 452 ψήφους. Το πρωί της Δευτέρας ένας γέρος από το χωριό Ζιζάνι ο Μίχος όταν μπήκε στο καφενείο του χωριού είπε: "Πήρατε χαμπάρι τι έγινε αποσπερού. Εγινε σεισμός και καταποντισμός. Τετρακόσιοι πενήντα δύο νοματαίοι ξεκρέμασαν τα τροκάνια από το λαιμό τους. Δεν ξέρω τι θα γίνει παραπέρα".
Την ίδια χρονιά δημιουργήσαμε όμιλο ερασιτεχνών και παίξαμε πολλά θεατρικά έργα. Ο όμιλος αυτός βρίσκεται και σήμερα.
Το 1924 δημιουργήσαμε το συνεταιρισμό στο χωριό καθώς αργότερα και σε άλλα χωριά.
Την επόμενη χρονιά μπήκαμε στο Κοινοτικό Συμβούλιο σαν μεμονωμένοι.
Ημουνα πρόεδρος του συνεταιρισμού του χωριού μου και αντιπρόσωπος στην Ενωση Συνεταιρισμών. Το 1928 δημιουργήθηκε ο σύνδεσμος τεσσάρων Ενώσεων Συνεταιρισμών και στο Σύνδεσμο ήμουνα μέλος του επταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου. Επίσης είχα κάνει και εκλέκτορας στον Αυτόνομο Σταφιδικό Οργανισμό (εκεί εγνώρισα και το μπάρμπα Γιάννη Σπηλιόπουλο, πατέρα του γιατρού). Περίφημος άνθρωπος. Τον επηρέαζα πάντα με τις θέσεις που επρότεινα.
Το ζήτημα που απασχολούσε τη Νότια Πελοπόννησο και τα Νησιά ήτανε η σταφίδα. Είχανε γίνει πολλά συλλαλητήρια τα οποία οργάνωνα και καθοδηγούσα. Το 1928 έγινε συνέδριο στη Βρομόβρυση Μεσσηνίας το οποίο οργάνωσε ο Σύνδεσμος Ενώσεων Συνεταιρισμών. Στο συνέδριο αυτό είχα μια καλή επιτυχία και τούτο οφείλετο στο ότι ήμουνα περισσότερο κατατοπισμένος στα ζητήματα που απασχολούσαν τους αγρότες και ιδιαίτερα στο σταφιδικό ζήτημα. Είχαμε μετά από το συνέδριο και μερικές κινητοποιήσεις. Οι τιμές της σταφίδας το 1928-1929 παίζανε γύρω στις 10 δρχ. η οκά. Το 1930 είχαμε κατακόρυφη πτώση των τιμών από 10 δρχ. το 1929 σε 5 δρχ. Το 1930 οργανώθηκε από την οινοβιομηχανία συνέδριο σταφιδικό στον Πύργο. Οι άνθρωποι της οινοβιομηχανίας είχανε σαν αντικειμενικό σκοπό να εξυπηρετηθεί η οινοβιομηχανία και προσπαθούσαν να πείσουν το συνέδριο ότι οπωσδήποτε θα πρέπει να έχουμε στη διάθεση της οινοβιομηχανίας 80 εκατομμύρια ενετικές λίτρες προς 1350 κατά μέσον όρο το χιλιόλιτρο (Δικαιολογούσαν τα 40 εκατομμύρια για φωτιστικό οινόπνευμα και τα 40 εκατομμύρια για πόσιμο).
Στο συνέδριο αυτό έγινε μάχη σκληρή που ξεσκεπάστηκαν οι άνθρωποι των οινοβιομηχάνων. Στη μάχη αυτή εκτός από μένα έπαιξαν ρόλο μαχητή ο Λούλης Τσικλητήρας, ο Γεωρ. Τζέμης - Πυλία, ο Γ. Μητάς - Αμαλιάδα, ο Γεωργ. Αργυράκης - Πύργος. Μετά από το συνέδριο αυτό επακολούθησαν συλλαλητήρια των σταφιδοπαραγωγών σε πολλές πόλεις και χωριά της Πελοποννήσου. Εμείς συμβάλαμε στην οργάνωση του συλλαλητηρίου της Μεσσήνης που είχε καταπληχτική επιτυχία. Το πρωί κατέβηκαν οι αγρότες από πολλά χωριά με μαύρες σημαίες και με βασικό αίτημα 3200 το χιλιόλιτρο και κατάργηση του ΑΣΟ. Ορισμένοι ομιλητές μίλησαν κατευναστικά. (Οι δύο από τους οποίους ήτανε άνθρωποι της Εθνικής Τράπεζας και του ΑΣΟ). Οταν ανέβηκα σε μια μάνδρα να μιλήσω ανησύχησαν οι άνθρωποι της τράπεζας και του ΑΣΟ και προσπάθησαν με φωνές και οχλαγωγία να δημιουργήσουν σύγχυση στους σταφιδοπαραγωγούς. Κατάφερα να μιλήσω 10 λεπτά. Αλλά αυτά που ήθελα να καταγγείλω στους σταφιδοπαραγωγούς το πέτυχα.
Οι λίγες φωνές μετατράπηκαν σε αλαλαγμούς και συγχρόνως όρμησαν ορισμένοι μπράβοι της Εθνικής Τράπεζας και του ΑΣΟ προς τη μάνδρα και άρχισαν να με χτυπάνε. Με έριξαν κάτω από τη μάνδρα κάτω και έξαλλοι με ποδοπατούσαν, με χτυπούσαν με γροθιές, με ρόπαλα κτλ. Την στιγμή αυτή επενέβησαν πολλοί αγρότες και εργάτες που είχαν έρθει από την Καλαμάτα με επικεφαλής τον Ζερμπίνο Γεωρ. και τον Τσουπράκο, ήταν και οι δύο γεροί άνθρωποι. Εσπρωξαν τους μπράβους και με έσωσαν. Οταν βρισκόμουνα σχεδόν εχτός κινδύνου επενέβη τότε και η χωροφυλακή. Εμένα, τον Ζερμπίνο και τον Τσουπράκο μας συνέλαβαν και μας οδήγησαν στο Τμήμα. Σε λίγο έφτασαν πολλοί συνεταιριστές και αγρότες με επικεφαλής τον διευθυντή της Ενωσης Συνεταιρισμών Μεσσήνης και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Ενώσεων Συνεταιρισμών Παναγ. Σταυρόπουλος και ζητούσαν να μας αφήσουν αμέσως ελεύθερους. Την στιγμή αυτή έφθασε με ένα τσούρμο αγρότες ο δικηγόρος Κορμάς Θεόδωρος. Ο Κορμάς όπως ήτανε συναισθηματικός και ενθουσιώδης έτρεξε προς τα κρατητήρια φωνάζοντας μπράβο σας λεβέντες να σας φιλήσω. Εφθασε ο μοίραρχος στην πόρτα του κρατητηρίου και μας είπε ότι είμαστε ελεύθεροι. Μας διάβασε κάτι χαρτιά που κρατούσε και μας είπε ότι είμαστε ελεύθεροι. Εμείς αρνηθήκαμε γιατί στα χαρτιά δεν έγραφε ότι είμαστε κομμουνιστές - κάτω από την επιμονή μας το έγραψε και φύγαμε. Ο Ζερμπίνος και ο Τσουπράκος πήγανε στην Καλαμάτα, εγώ με τον αγαπημένο και αξέχαστο φίλο καθήσαμε σε ένα κεντρικό καφενείο της Μεσσήνης και προκαλέσαμε τους ανθρώπους της οχλοκρατίας νάρθουν να συζητήσουμε εκεί μπροστά στο λαό για τα ζητήματα που εμείς εθέσαμε.
Αυτοί εξαφανίστηκαν και ο λαός με μια ωραία συζήτηση που έγινε στο καφενείο αισθάνθηκε πως είχαμε δίκιο. Αυτή ήταν μια καλή επιτυχία μας. Εγιναν και σε άλλα χωριά συλλαλητήρια στα οποία εμίλησα.
Αντιπρόσωπος για το Συνέδριο του Πύργου βγήκα από το συλλαλητήριο του χωριού μου που ήμουνα και ομιλητής.
Τον Αύγουστο του 1930 έγινε γενική συνέλευση του ΑΣΟ. Είχαμε πάρα πολλά θέματα αλλά βασικά ήταν δύο. Η τιμή ασφαλείας της σταφίδας και η εκλογή διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΟ.
Δώσαμε μάχη γερή [...] με το φίλο μου Παναγ. Σταυρόπουλο, μας ενίσχυσαν οι Λεων. Μερκούρης - Πύργος, ο Σιγαλός - γιατρός από τα Σαβάλια και ο μπάρμπα Γιάννης Σπηλιόπουλος. Το μπάρμπα Γιάννη τον κάλεσαν όπως ο ίδιος μου είπε και τον ρώτησαν τον γνωρίζεις καλά τον Τάσο; Πολύ καλά απάντησε ο μπάρμπα Γιάννης. Είναι σταφιδοπαραγωγός και δουλευτής. Ναι καλά λέει ο κλακαδόρος Τζωρτζάκης (υποδιευθυντής), ξέρεις ότι είναι κομμουνιστής; Εμένα δεν με ενδιαφέρει, με ενδιαφέρει του λέει ότι αυτά που λέει είναι σωστά. Πέστα εσύ αυτά που λέει ο Τάσος νάρθω με σένα. Αλλά βλέπεις δεν τα λες. Τι να σου κάνω.
Στο διοικητικό συμβούλιο του ΑΣΟ βγάλαμε και τον Παναγ. Σταυρόπουλο που πολύ βοήθησε τα επόμενα χρόνια σε μεγάλο βαθμό. Ξέραμε πάντα τι γινόταν στα παρασκήνια του ΑΣΟ. Μεγάλη δουλειά, ήτανε τίμιος άνθρωπος ο Παναγιώτης και πέθανε φέτος τίμιος. Χάσαμε ένα πολύτιμο φίλο και αγωνιστή.
1930 / 17 Σεπτεμβρίου δικάστηκα με το ιδιώνυμο 6 μήνες φυλακή και 3 μήνες εξορία στον Αη Στράτη.
1931 / Ιούλιο με συνέλαβαν και μετά με δίκασαν ένα χρόνο φυλακή και 6 μήνες εξορία.
1933 το Νοέμβριο με πιάσανε στο Βόλο και με δίκασαν 5 μήνες φυλακή.
Στη Θεσσαλία δούλεψα για την καλύτερη οργάνωση του Πανθεσσαλικού αμπελουργικού συνεδρίου που έγινε το 1934 στη Λάρισα.
1934 από τη Θεσσαλία κατέβηκα στη Μεσσηνία για να βοηθήσω γενικά και με αντικειμενικό σκοπό να οργανώσω ένα πανσταφιδικό συνέδριο.
Εφθασα στην Καλαμάτα το Σεπτέμβριο του 1934 και σε λίγο χρονικό διάστημα άρχισα τη δουλειά με κατεύθυνση τη δημιουργία του συνεδρίου.
Στην πορεία της δουλειάς και με τη σχετική πείρα που είχα δημιουργήσαμε ένα καλούτσικο επιτελείο αποτελούμενο από μένα - Θοδ. Κορμά - Χρ. Κουβνελάκη - Ζαχαρία Κουρέτα - Στέλιο Διακουμογιαννόπουλο και Σωτήρη Κανελλόπουλο (Χαλαζόνι Φιλιατρών), δουλέψαμε χωριό-χωριό και βγάλαμε αντιπροσώπους για το συνέδριο. Δίπλα στο επιτελείο αυτό δραστηριοποιήσαμε και πολλούς άλλους που πήραν μέρος στο συνέδριο αλλά και βοήθησαν γενικότερα - όπως ο Δάλλας Γεωργ. Δικηγόρος Θουρία - Γιάννης Παπαμικρούλης - Θεοδ. Καυκαλάς (Χαρακοποιό) - Γεωργ. Αργυράκης (Πύργος) - ο γιατρός Τζενάκης (Γαργαλιάνοι) - Γεωρ. Μαστοράκης (Γαργαλιάνοι) - ο γέρο Λουπινάς Κυπαρισσία φιλελεύθερος βουλευτής και τίμιος άνθρωπος και άλλοι πολλοί. Εκανα μια ολονύχτια σύσκεψη στους Γαργαλιάνους με 100 σχεδόν σταφιδοπαραγωγούς στο σπίτι του καλού μου και αξέχαστου φίλου Πλάτου. Η επιτυχία αυτή οφείλεται και στην προσπάθεια του γιατρού...».
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)
