Δευτέρα, 04 Απριλίου 2016 15:42

 Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 24ο)

 Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 24ο)

Η δραστηριότητα των σταφιδοαγροτικών σωματείων εντείνεται, πραγματοποιούνται εκλογές σε χωριά και στην Ομοσπονδία Θουρίας η οποία συγκροτείται ως εξής: Πρόεδρος Κων. Δ. Αργυράκης, αντιπρόεδρος Στ. Χωραΐτης, ταμίας Β. Αποστολόπουλος, γενικός γραμματέας Ι. Δ. Κουλόπουλος, μέλη Μελ. Ζαχαράκης, Αγησ. Λιάππας, Ηλ. Κουλόπουλος. Στη συνέλευση της Ομοσπονδίας παραβρίσκονται και μιλούν από την Συνομοσπονδία Αγροτών Μεσσηνίας οι Δημόπουλος, Τζουβέλης, Χριστοφιλόπουλος (221).

Οι αποζημιώσεις καθυστερούν και η Συνομοσπονδία συζητά την οργάνωση ένοπλων συλλαλητηρίων: "Κατόπιν της επιμόνου αξιώσεως του σταφιδοαγροτικού κόσμου Μεσσηνίας όπως αποζημιωθή το ταχύτερον διά τας προξενηθείσας εις αυτόν ζημίας κατά το παρελθόν εκ του πάγου, συνήλθεν εκτάκτως χθες εις πολύωρον συνεδρίασιν η Εκτελεστική Επιτροπή της Συνομοσπονδίας των Σταφιδοαγροτικών Ομοσπονδιών της Μεσσηνίας ίνα λάβη αποφάσεις επί της περαιτέρω στάσεως αυτής, έναντι της καιροσκοπικής και εμπαικτικής τακτικής των υπευθύνων διά την καθυστέρησιν της καταβολής των αποζημιώσεων. Οι συνελθόντες, διαπιστώσαντες μετά μακράν συζήτησιν ήτις παρετάθη επί τρίωρον, ότι τόσον η κυβέρνησις όσο και ο ΑΣΟ ουδόλως ενδιαφέρονται διά την ζωήν του αγρότου, ο οποίος κινδυνεύει από στιγμήν σε στιγμήν να έλθη χείρας μετά των υπευθύνων αρχών, λόγω της παντελούς απογνώσεως εις την οποίαν αυτοί ούτοι τον έχουν φέρει, κατέληξαν ομοφώνως εις την απόφασιν, όπως αναλάβουν έναν έντονον αγώνα κατά υπευθύνων, συγκροτούντες εν ανάγκη ένοπλα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας, αν το βραδύτερον μέχρι της Κυριακής δεν καταβληθώσιν εις τους παγοπλήκτους, αι επιδικασθείσαι εις αυτούς αποζημιώσεις. Προς τον σκοπόν τούτον, ανέλαβον την υποχρέωσιν δύο εκ των εκτελεστικών επιτρόπων, όπως αναχωρούντες εντός της σήμερον, έλθουν εις άμεσον επαφήν μετά των Ομοσπονδιών της υπαίθρου, ίνα διακανονίσουν λεπτομερείας τινάς του συγκροτηθησομένου συνεδρίου και εξηγήσουν την σημασίαν την οποίαν ενέχει δι' ολόκληρον τον αγροτικόν κόσμον της χώρας, η επιτυχία του αγώνος τον οποίον αναλαμβάνει η Συνομοσπονδία των Σταφιδοαγροτικών Σωματείων της Μεσσηνίας" (222). Ο νομάρχης καταδικάζει "απολύτως την ενέργειαν της συγκροτήσεως συλλαλητηρίων" και δίνει νέες υποσχέσεις ότι "αι αποζημιώσεις θα καταβληθώσι λίαν συντόμως", η Συνομοσπονδία στέλνει τηλεγραφήματα σε όλες τις κατευθύνσεις και καλεί σε επιφυλακή τα σωματεία μέσα από τις Ομοσπονδίες Σταφιδοαγροτών Καλαμάτας, Παμίσου, Αριστομένους, Ναζηρίου, Οιχαλίας, Ανδανίας, Αρι, Θουρίας και Ιθώμης (223).

Κατά της οργάνωσης συλλαλητηρίων τάσσεται ο εκπρόσωπος Υπαίθρου Μεσοποταμίας - Βρωμόβρυσης (την οποία ήδη έχει διαλύσει η Συνομοσπονδία) Γ. Λ. Κυριακόπουλος, ο οποίος κάνει γνωστό ότι το ζήτημα "έχει διακανονισθεί από της 26 Αυγούστου ως εμφαίνεται εκ των επισήμων εγγράφων. Ο ΑΣΟ διεβίβασε τας εντολάς πληρωμών δι' ειδικού υπαλλήλου εις την Εθνικήν Τράπεζαν (Κεντρικόν). Τώρα εάν η Εθνική διά λόγους τεχνικούς καθυστέρησε επί 10 ημέρας την πληρωμήν ουδείς πταίει. Μόνον μερικοί... προστάται αυτόκλητοι και αυτοδιωκώμενοι θορυβούν. Απορούμεν δε πώς η αστυνομική αρχή δεν τους συνέλαβε ως διαδοσίας ψευδών ειδήσεων (ένοπλα συλλαλητήρια κ.λπ.). Επίσης δε παρακαλείται ο κ. νομάρχης όπως ζητήσει το καταστατικόν της Συνομοσπονδίας... Αγροτών το οποίον δεν τολμούν οι συντάξαντες να το υποβάλλουν εις το Δικαστήριον εκτός εάν διαγραφή το άρθρον συνεργασίας με την... Διεθνή της Βιέννης" (224).

H Συνομοσπονδία απαντά με σκληρή ανακοίνωση η οποία καταλήγει ότι "η διοίκηση της ΣΑΜ βεβαίως δεν δύναται να ασχολείται με υποκείμενα της ποιότητος του ανωτέρω κυρίου, διότι, ούτε καιρός μένει, ούτε και ωφέλιμον διά την οργάνωσίν μας είναι. Απλώς αναφέρομεν το γεγονός εις τους αγρότας μας, ίνα τοις χρησιμεύση ως παράδειγμα και εις άλλας περιπτώσεις" (225).

Η αντιπαράθεση παίρνει προσωπικό χαρακτήρα με καταγγελίες και υπαινιγμούς αλλά αξιοπρόσεκτη πολιτικά είναι η αναφορά του Κυριακόπουλου σε... "Διεθνή της Βιέννης". Ουσιαστικά υπαινίσσεται ότι η Συνομοσπονδία ελέγχεται από κομμουνιστές (κάτι που δεν συμβαίνει), κάτι το οποίο γίνεται περισσότερο εμφανές όταν ο ίδιος σε άλλη επιστολή επιτίθεται εναντίον του γιατρού Ηλία Δημόπουλου ο οποίος ηγείται της ΣΑΜ γράφοντας "ο κ. Δημόπουλος παρακαλείται να απαντήση έαν ήτο ιατρός του κομμουνιστικού σωματείου "Εργατική Βοήθεια" (ως μας εβεβαίωσαν)" (226).

Προ του κινδύνου γενικευμένης εξέγερσης δίνονται νέες διαβεβαιώσεις για καταβολή των αποζημιώσεων από τον διευθυντή της Κεντρικής Αγροτικής Τράπεζας Χρ. Τερζάκη ο οποίος επανερχόμενος από την Αθήνα κάνει γνωστό ότι οι καταστάσεις έχουν σταλεί στα υποκαταστήματα της Εθνικής Τράπεζας σε Καλαμάτα και Μεσσήνη. Η είδηση συνοδεύεται από πληροφορίες ότι "η καταβολή των αποζημιώσεων εις τους παγόπληκτους σταφιδοπαραγωγούς Μεσσηνίας βραδύνει, επειδή η αρμόδια υπηρεσία της Εθνικής Τραπέζης, καταρτίζει τους πίνακας των οφειλομένων υπό των σταφιδοπαραγωγών εις την Εθνικήν Τράπεζαν". Αλλά για το φόβο των συλλαλητηρίων "η Διοίκησις Χωροφυλακής Μεσσηνίας εις γνώσιν της οποίας περιήλθεν το γεγονός ότι τα Σταφιδοαγροτικά Σωματεία θα συγκροτήσουν ένοπλα συλλαλητήρια, διέταξεν τα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα όπως τεθώσιν εν επιφυλακή και εμποδίσουν την τυχόν διασάλευσιν της τάξεως" (227).

Από την πλευρά του ο ΑΣΟ σπεύδει να διαβεβαιώσει ότι "το κεντρικόν της Εθνοτραπέζης πληροφορεί ότι οι πίνακες αποζημιώσεως διεβιβάσθησαν ήδη εις τα οικεία υποκαταστήματα προς εκτέλεσιν της πληρωμής μετά πάσης δυνατής συντομίας" (228). Και το υποκατάστημα Καλαμάτας της Εθνικής Τράπεζας ανακοινώνει ότι τις επόμενες ημέρες ξεκινά η πληρωμή παγοπλήκτων σε Αγιο Φλώρο, Αρφαρά και Πήδημα, ενώ θα ακολουθήσει η πληρωμή δικαιούχων σε Μεσοποταμία (Αρι), Μπαλιάγα, Μπάστα, Ανεμόμυλο, Αλώνια, Αριοχώρι και το υποκατάστημα Μεσσήνης θα εγκαταστήσει δύο συνεργεία στο Ζευγολατιό (229). Παράλληλα ο Σύνδεσμος Ενώσεων κάνει γνωστό ότι έχει διαβεβαιώσεις από το υπουργείο Γεωργίας ότι "θα χορηγηθεί εις τους παγετόπληκτους δάνειον χιλίων δραχμών κατά καταστραφέν χιλιόλιτρον και θέλει εξοφληθή εντός μιας τετραετίας με ελάχιστον τόκον ίνα η ζημία αποσβεσθεί εις μίαν τετραετία", ενώ διαβεβαιώνει ότι "αι Ενώσεις θα παράσχουν την εξυπηρετικήν των συνδρομήν εις τους καλώς λειτουργούντας, τους συνεπείς και πειθαρχικούς συνεταιρισμούς, ούτως ώστε να παρέλθη η κρίσις χωρίς πίεσιν και ζημίαν των καταστραφέντων" (230).

Στο μεταξύ η Συνομοσπονδία Αγροτών Μεσσηνίας ανασυγκροτεί την Ομοσπονδία Αρι με έδρα τη Μεσοποταμία και στις εκλογές παίρνουν μέρος τα Σταφιδοαγροτικά Σωματεία Μεσοποταμίας, Μπαλιάγα, Πλατύ, Ανεμόμυλου και Αριοχωρίου. Εκλέγονται πρόεδρος ο Πέτρος Στασινόπουλος, γραμματέας ο Παν. Ζαλαχώρης, ταμίας ο Αθ. Τζωρτζόπουλος και σύμβουλοι οι Κ. Διαμαντόπουλος, Α. Τζανετόπουλος, Αν. Τζαμαλής. Στη συνέλευση παραβρίσκονται και μιλούν από τη Συνομοσπονδία οι Δημόπουλος, Γεωργουλόπουλος και Τζουβέλης (231).

Μετά από λίγες ημέρες γίνεται μεγάλο συλλαλητήριο στο Πλατύ για τα υδραυλικά του Παμίσου, καθώς η περιοχή είχε υποστεί μεγάλες ζημιές από πλημμύρα και το βάρος σηκώνουν ο Ι. Βενιζέλος που μετά την ομιλία προτείνει το ψήφισμα και ο εκπρόσωπος της Συνομοσπονδίας Ηλ. Δημόπουλος ως κύριος ομιλητής, ενώ στο τέλος συγκροτείται επιτροπή η οποία μαζί με την ΣΑΜ θα ενεργήσει για την υλοποίηση των αιτημάτων που περιλαμβάνονται στο ψήφισμα (232).

Οι πληροφορίες για παρακράτηση οφειλών παγοπλήκτων από την Εθνική Τράπεζα προκαλούν έντονες αντιδράσεις, με χαρακτηριστικό πρωτοσέλιδο άρθρο στο "Θάρρος" και με τίτλο "Η Εθνική Τράπεζα και οι παγόπληκτοι - Μια Σαϋλωκική ενέργεια" στο οποίο γράφει μεταξύ των άλλων: "Ουδέποτε εφανταζόμεθα ότι θα ήτο δυνατόν ίδρυμα περιχαρακωμένον εις χίλια δύο προνόμια από μέρους του κράτους ότι θα έκαμνεν αυτήν την κατωτέραν απολύτως ενέργειαν προερχομένην από σκέψιν που δεν θα την έκαμναν ούτε κλασσικοί τοκογλύφοι του παλαιού καιρού. Οταν η Εθνική Τράοεζα θέλει να επωφεληθή και αυτής ακόμη της καταστροφής του παραγωγικού κόσμου της Μεσσηνίας τότε δίδει πλέον την αίσθησιν κόρακος που ξεσχίζει σάρκας πτώματος. Απορούμεν πως αυτή η τακτική δεν επροκάλεσε γενικήν πλέον εξέγερσιν εις την ύπαιθρον Μεσσηνίαν. Αλλ' η ενέργεια αυτή της τράπεζας δεν έχει μόνον την πλευράν την ηθικήν επί της οποίας ησχολήθημεν δι' ολίγων. Εχει και μιαν ακόμη πλευρά, την οικονομικήν, την οποία φαίνεται ότι δεν έλαβον ποσώς υπ' όψιν των οι άνθρωποι της Εθνικής Τραπέζης. Είναι γνωστή η δεινή κρίσις της αγοράς μας, είναι γνωστή γενικώς η κατάστασις η γενική από απόψεως οικονομικής η οποία κάθε άλλο παρά είναι ρόδινος. Οταν λοιπόν τόσον αψυχολογήτως η Εθνική Τράπεζα δημιουργεί οικονομικόν αδιέξοδον όχι μόνον διά τους αγρότας, αλλά ακόμη και για τους εμπόρους και επαγγελματίας διά τους οποίους οι αγρόται είναι τροφοδόται, εν τοιαύτη περιπτώσει χαλκεύει μελλοντικώς και δι' αυτήν την ίδιαν τράπεζαν μιαν μελλοντικήν ζημίαν [...] Το καταγγελλόμενο γεγονός είναι τόσο αλλόκοτον ώστε αν καταπλησσώμεθα τούτο προέρχεται μόνον από την σκέψιν ότι η οικονομική υποδούλωσις των Μεσσηνίων παραγωγών είναι τόσον ολοκληρωτική, ώστε ουδ' απλή φιλολογικής έστω μορφής διαμαρτυρία είναι δυνατή. Δι' ημάς υπάρχουν πλείστα όσα γεγονότα αντιοικονομικής και κυριολεκτικά Σαϋλωκικής πολιτικής της λεγόμενης Εθνικής Τράπεζας. Αλλ' αφ' ης στιγμής παρόμοια πραξικοπήματα μένουν άνευ και της ελαχίστης διαμαρτυρίας δεν δυνάμεθα, δεν μας είναι επιτετραμένον να πιστεύσωμεν ότι υφίστανται καν γεωργικαί ενώσεις και γεωργικοί συνεταιρισμοί, όταν η υποδούλωσις αυτών είναι τόσον όσον καταδηλούται ολοκληρωτική. Αλλ' υπ' αυτάς τας προϋποθέσεις, υπ' αυτήν κυριολεκτικώς τραγικήν πραγματικότητα, τι οργάνωσιν έχουν οι αγρόται; Ποίοι τους προστατεύουν; Πώς αγωνίζονται; Ποίοι τους αντιπροσωπεύουν; Είναι δυνατόν όπως εμφανίζεται εν τοις πράγμασι ένα τραπεζιτικόν ίδρυμα να είναι πανίσχυρον και ασύδοτον; Διεμαρτυρήθηκαν μήπως διά την ενέργειαν αυτήν της Εθνικής Τραπέζης οι κ.κ. βουλευταί και γερουσιασταί της Μεσσηνίας; [...] Θα καταδικασθή η Μεσσηνία εις οικονομικόν θάνατον διά να λάβη το ταχύτερον τα άριστα εξησφαλισμένα εκατομμύριά της η Εθνική Τράπεζα;" (233).

Η "Σημαία" όμως στο όνομα του "εφικτού" δηλώνει αντίθετη με την άποψη να μην γίνουν παρακρατήσεις, υπερασπίζεται την Εθνική Τράπεζα που την χαρακτηρίζει ως "ίδρυμα το οποίον προσέφερε επί σειράν ετών εις τον αγροτικόν κόσμον, είναι ίδρυμα ιδιωτικόν, δεν έχομεν το δικαίωμα να βάλλωμεν κατ' αυτού προτείνοντας αδυνάτους και απραγματοποιήτους λύσεις", ενώ προτείνει την "χορήγησιν μακροπροθέσμων δανείων χρεωλυτικώς εξοφλητέων" (234).

 

(221) "Σημαία" 3/9/1929

(222) "Σημαία" 4/9/1929

(223) "Σημαία" 4/9/1929

(224) "Θάρρος" 5/9/1929

(225) "Σημαία" 6/9/1929

(226) "Θάρρος" 5/9/1929

(227) "Σημαία" 5/9/1929

(228) "Θάρρος" 7/9/1929

(229) "Σημαία" 8/9/1929

(230) "Σημαία" 8/9/1929

(231) "Σημαία" 15/9/1929

(232) "Σημαία" 17/9/1929

(233) "Θάρρος" 18/9/1929

 (234) "Σημαία" 21/9/1929