Δευτέρα, 13 Ιουνίου 2016 22:01

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 33ο)

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 33ο)

 

Οπως φαίνεται ή έχουν παραιτηθεί ή έχουν ανατραπεί οι Δημόπουλος και Γεωργουλόπουλος, καθώς από άλλη είδηση πληροφορούμαστε ότι γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας είναι ο Θόδωρος Κορμάς, ο οποίος και παίρνει μέρος σε μεγάλη σύσκεψη στο Ζευγολατειό στην οποία συμμετέχουν όλες οι κοινότητες και όλοι οι συνεταιρισμοί της Ανω Μεσσηνίας και πολλές ακόμη συνεταιριστικές οργανώσεις, που διαμαρτύρονται για την επιβολή φόρου στα σύκα από το Δήμο Καλαμάτας: «Παρεβρεθείς κατά την συγκέντρωσιν και ο γενικός γραμματέας της ΣΑΜ Θ. Κορμάς ωμίλησε σχετικώς επί της επιβληθείσης φορολογίας, υποδείξας ότι ο Δήμος Καλαμάτας ηδύνατο να φορολογήση τα πεζοδρόμια, τας ταμπέλας, τους ηλεκτρικούς διαφημιστικούς δίσκους κλπ. και όχι να στραφή προς τους παραγωγούς οίτινες στενάζουν υπό το βάρος επαχθέστατων φορολογιών» (298).

 

Ο Θόδωρος Κορμάς κινείται και κινητοποιεί τους αγρότες σε διάφορες περιοχές και για διαφορετικά ζητήματα. Στον Αριστομένη πραγματοποιείται «πάνδημον συλλαλητήριον διά την έλλειψιν συγκοινωνίας εν τω ανωτέρω δήμω και διά την μη έναρξιν μέχρι τούδε της εγκριθείσης οδού Νησίου-Αριστομένους. Στους συγκεντρωθέντας ωμίλησεν ο κ. Θ. Κορμάς δικηγόρος, αναπτύξας διά μακρών την αδιαφορίαν τους κράτους εις βάρος του δικαίου των» (299).

Και αμέσως μετά γίνεται γνωστό ότι με απόφαση του Πρωτοδικείου, η Συνομοσπονδία διαλύεται όπως γίνεται γνωστό με ανακοίνωση που εκδόθηκε από την ίδια: «Διαλυθείσης της Συνομοσπονδίας των Αγροτών Μεσσηνίας κατόπιν αποφάσεως του Πρωτοδικείου Καλαμών, δηλούται ότι αι Ομοσπονδίαι Σταφιδοαγροτών και άπαντα τα σταφιδοαγροτικά σωματεία και αγροτικοί σύλλογοι δέον παραμείνωσι μέχρι της προσεχούς ανασυγκροτήσεως κεντρικής οργανώσεως» (300).

Τα στελέχη της Συνομοσπονδίας δεν το βάζουν κάτω και συγκαλούν συνέδριο: «Αύριον την πρωίαν εις έκτακτον σύσκεψιν εν Ασλάναγα, οι αντιπρόσωποι της διαλυθείσης Συνομοσπονδίας Αγροτών Μεσσηνίας, με σκοπόν όπως προβούν εις την ανασυγκρότησιν των διαλυθέντων σωματείων και την επί νέων βάσεων ανασύστασιν των Σωματείων. Εις το συνέδριον τούτο, κληθέντες ήδη, θα παραστούν πολλοί αντιπρόσωποι σωματείων, εξ όλων των κοινοτήτων» (301).

Η πορεία προς το συνέδριο ακολουθείται από νέες αντικομμουνιστικές βολές με χαρακτηριστικό παράδειγμα επιστολή του Λ. Χ. Χρυσικού από το Σολάκι που γράφει μεταξύ άλλων: «Πρέπει να αποσυρθώσιν οι υπεύθυνοι της διαλύσεως ίνα μη χρωματίσωσι και πάλιν την οργάνωσιν ως κομμουνίζουσαν» (302). Ο αρθρογράφος παρότι δηλώνει ότι «πάντα τα σωματεία τελούν εν αγνοία του αιτιολογικού της απόφασης του Πρωτοδικείου ην απόφασιν έδει να δημοσιεύση η διοίκησις της διαλυθείσης ΣΑΜ» εν τούτοις φαίνεται ότι γνωρίζει κάτι παραπάνω.

Το συνέδριο συνέρχεται αλλά οι γνώμες διχάζονται ανάμεσα στην ίδρυση νέα οργάνωσης και την ίδρυση οργανώσεων του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας: «Προχθές την Κυριακήν συνήλθον εν Μεσοποταμία περί τους τριάκοντα αντιπρόσωποι σωματείων και ομοσπονδιών της διαλυθείσης ΣΑΜ, όπως αποφασίσωσι περί της τύχης των οργανώσεών των. Υπεστηρίχθησαν κατά την διεξαχθείσαν συζήτησιν δύο απόψεις, ήτοι 1) η άποψις της ιδρύσεως νέας επαγγελματικής οργανώσεως των αγροτών, πανομοιοτύπου δηλαδή προς την διαλυθείσαν τοιαύτην και 2) η άποψις της ιδρύσεως νέας οργανώσεως πολιτικόν εχούσης χαρακτήρα, η οποία και θα θεωρείται ιδρυομένη ως παράρτημα του εις Αθήνας εδρεύοντος αγροτικού κόμματος. Αι γνώμαι των αντιπροσώπων εδιχάσθησαν, άλλων μεν ταχθέντων υπέρ της μιας απόψεως, άλλων δε υπέρ της ετέρας. Τελικώς απεφασίσθη όπως συσταθεί ενδεκαμελής επιτροπή υπό την επιμέλειαν της οποίας οι αντιπρόσωποι των σωματείων θα συγκαλέσουν γενικάς συνελεύσεις ενώπιον των οποίων θα τεθή το θέμα της προτιμήσεως μιας εκ των δύο ως άνω οργανώσεων. Τα αποτελέσματα θα διαβιβασθούν προς την επιτροπήν, η οποία συνερχομένη εις σύσκεψιν εν Μεσοποταμία θα αποφασίση αναλόγως των διαβιβασθησομένων προς αυτήν αποφάσεων των γενικών συνελεύσεων των σωματείων. Θεωρείται βέβαιον ότι η πλειονότης των αγροτικών σωματείων θα αποφύγη να λάβη οιανδήποτε απόφασιν, άτε των παλαιών προσώπων μη παρεχόντων πλέον εχέγγυα ικανά διά την ομαλήν περαιτέρω πορείαν της οργανώσεως» (303).

Εδώ τελειώνει ουσιαστικά και η δραστηριότητα των σταφιδοαγροτικών σωματείων, χωρίς να έχει δημοσιοποιηθεί ο λόγος για τον οποίο το Πρωτοδικείο διέλυσε την Συνομοσπονδία. Η εξήγηση για τα όσα συνέβησαν και για τη σιωπή που ακολούθησε δίνεται λίγους μήνες αργότερα όταν ένα μονόστηλο ενημερώνει ότι παραπέμπονται "επί κομμουνισμώ" σε δίκη τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου: «Την 17ην Σεπτεμβρίου, θα διεξαχθή ενταύθα η δίκη των αποτελούντων την Διοίκησιν της Συνομοσπονδίας Αγροτών Μεσσηνίας, κατηγορηθέντων ως γνωστόν επί κομμουνισμώ» (304). Για τη δίκη και το αποτέλεσμα δεν υπάρχουν δημοσιευμένες πληροφορίες στις τοπικές εφημερίδες.

Η διάλυση της Συνομοσπονδίας υποδηλώνει και το φόβο που θα μπορούσε να έχει η δραστηριότητά της ακόμη και εν μέσω σοβαρών αντιθέσεων στους κόλπους της, αλλά εκ παραλλήλου εντάσσεται στο κλίμα διώξεων που εντείνεται την ίδια περίοδο σε όλη την περιοχή. 

Από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις η διαδήλωση και οι συλλήψεις στη Λογγά: «Την 20ήν τρέχοντος περί ώραν 8.30 νυκτερινήν ομάς εργατών περί τους τριάκοντα, συγκροτήσαντες διαδήλωσιν εις το εν Λογγά εξοχικόν κέντρον του Αντ. Κουρεμάδη διήλθον μέσω της αγοράς κραυγάζοντες υπέρ του κομμουνισμού και καταφερόμενοι κατά της κυβερνήσεως και των αστυνομικών οργάνων, άδοντες και τον ύμνον της Γ' Διεθνούς. Δύναμις Χωροφυλακής Λογγά ενόπλως διέλυσε τούτους, συλλαβούσα ως πρωταιτίους του Ιωάννην Πετρόπουλον υποδηματοποιόν, Αντ. Φράγκον φανοποιόν. Γ. Δρακόπουλον ράπτην, Αργ. Μπούκαν υποδηματοποιόν και Θεοδ. Γιαλλελήν κτίστην. Οι ανωτέρω συλληφθέντες ωδηγήθησαν χθες εις τον ενταύθα κ. Εισαγγελέα μετά της δικογραφίας, απαγγελθείσης ούτων κατηγορίας επί παραβάσει του ιδιωνύμου» (305).

Οι διεργασίες στην ύπαιθρο είναι έντονες καθώς βαθαίνει η σταφιδική κρίση και αμφισβητείται η πολιτική του ΑΣΟ. Στο πλαίσιο αυτό συντονίζουν τις ενέργειές τους οι Ενώσεις Συνεταιρισμών: «Κατόπιν της τελευταίως ενταθείσης κρίσεως της σταφίδος οι διευθυνταί των Ενώσεων συνεταιρισμών Πελοποννήσου και Ζακύνθου προήλθον εις συνεννοήσεις μεταξύ των υπό της τηρητέας πολιτικής, κατέληξαν δε εις το συμπέρασμα όπως συγκροτήσουν προσεχώς (δηλαδή προ του Πάσχα) σύσκεψιν εν Πύργω κατά την οποίαν να εξετασθη εν πλάτει η δημιουργηθείσα συνεπεία της τακτικής του ΑΣΟ κατάστασις και ληφθούν οριστικές αποφάσεις. Αι σχετικά προετοιμασίαι είχον λάβει χώραν ότι η διοίκησις του ΑΣΟ πληροφορηθείσα τας κινήσεις ταύτας των Ενώσεων συνεταιρισμών εξαπέστειλε προς άπασας εγκυκλίους διά των οποίων εις ύφος ανάμεικτον επιπλήξεως και παρακλητικόν, συνιστά την αναβολήν της συσκέψεως διά χρόνον πάντως μετά το Πάσχα ορισθησόμενον, επί τη προφάσει ότι επί του σταφιδικού ζητήματος ασχολείται ήδη από κοινού μετά της διοικήσεως του ΑΣΟ η Κυβέρνησις της οποίας τα πορίσματα δύνανται να θέσουν αργότερον υπό την κρίσιν των οι εργαζόμενοι σταφιδοπαραγωγοί. Πλην οι περισσότεροι των διευθυντών των Ενώσεων συνεταιρισμών, έχοντες την ιδέαν ότι εκάστη ημέρα παρερχομένην εν απραξία επισωρεύει πλείστα όσα δεινά επί της σταφίδος και των παραγωγών της, επομένως απήντησαν επί τη βάσει των σκέψεών των τούτων αρνούμενοι την αναβολήν. Η επιμονή αύτη των συνεταιρισμένων σταφιδοπαραγωγών εξηρέθησε την Κυβέρνησιν, η οποία ίσως επειδή εθίγετο εκ της δυσπιστίας ταύτης προς αυτήν του κόσμου των αγροτών, έσπευσε να εξαποστείλει με τον κ. Βουρλούμην, υπουργόν τη Εθνικής Οικονομίας και μεγαλοβιομήχανον μη πληρώνοντα φόρους, τελεσίγραφον προς άπασας τας Ενώσεις απειλών ότι εις ην περίπτωσιν δεν υπακούσουν εις τα κελεύσματα της διοικήσεως του ΑΣΟ και συγκροτήσουν την μελετωμένην εν Πύργω σύσκεψιν "θα διαλύση" όλας παρευθύς και χωρίς καμμίαν διαδικασίαν. Η θρασεία αυτή παράκλησις του εκ Πατρών κ. υπουργού της βενιζελικής κυβερνήσεως της καταστροφής, έχει γεννήση μέγιστην εξέγερσιν μεταξύ των σταφιδοπαραγωγών, πιστεύεται δε ότι όχι μόνον η σύσκεψις θα συγκροτηθεί, αλλά και συλλαλητήρια θα γίνουν καθ άπασαν την σταφιδοπαραγωγικήν περιφέρειαν προς λήψιν μέτρων σωστικών διά την σταφίδα» (306).

Η σύσκεψη των συνεταιριστικών οργανώσεων πραγματοποιείται μετά το Πάσχα στα Κρέστενα και σχηματίζεται επιτροπή προκειμένου να συναντηθεί με κυβερνητικούς παράγοντες για να θέσει φορολογικά αιτήματα: «Εις τα Κρέσταινα την παρελθούσαν Παρασκευήν συνήλθον εις την προαγγελθείσαν σύσκεψιν οι αντιπρόσωποι των συνεταιριστικών Ενώσεων προκειμένου να εξετάσουν το σπουδαιότατον ζήτημα της τύχης της σταφίδος, ως αύτη εμφανίζεται σήμερον. Κατά την σύσκεψιν παρέστησαν αντιπρόσωποι όλων των ανωτέρω ενώσεων, επί τούτω δε κατελθών εξ Αθηνών και ο παρά τω ΑΣΟ συνεταιριστικός σύμβουλος κ. Τζωρτζάκης. Η σύσκεψις παρετάθη από της Παρασκευής μέχρι της πρωίας της Κυριακής, εξηκολούθησε δε καθ όλην την νύκτα του Σαββάτου προς την Κυριακήν.

Η διεξαχθείσα συζήτησις υπήρξε ζωηροτάτη. Συνεπεία επιθέσεως των αντιπροσώπων Κρεσταίνων κατά της τακτικής του ΑΣΟ υπέβαλε παραίτησιν ο κ. Τζωρτζάκης από της θέσεώς του, βραδύτερον όμως παρεκλήθη να αποσύρη ταύτην από μέρους των παρευρισκομένων αντιπροσώπων. Εκακίσθη η απρονοησία του ΑΣΟ αφ' ενός και αφ' ετέρου ανεπτύχθησαν τα εμπόδια και αι δυσκολίαι αι συναντώμεναι παρ' αυτού εν τη εκτελέσει του έργου των.

Τελικώς απεφασίσθη ο καταρτισμός επιτροπής εξαμελούς εις την οποίαν μετέχουν οι κ. κ. Βενιζέλος, Σταυρόπουλος, Κόκκιζαν κ.ά. Και η οποία μεταβαίνουσα εις Αθήνας θα ενεργήση παρά τη Κυβερνήσει διά την τελείαν άρσιν επί μιαν τουλάχιστον τριετίαν τόσον της εγγείου φορολογίας όσον και του φόρου οινοπνεύματος. Επίσης η ιδία επιτροπή θα ενεργήση παρά τω ΑΣΟ διά την περικοπήν της δαπάνης εκ. 40 εκ. της προς την διαφήμισιν παρεχομένης. Εις ην περίπτωσιν αι εισηγήσεις της επιτροπής δεν γίνουν αποδεκταί παρά της κυβερνήσεως και του ΑΣΟ, αύτη είναι εξουσιοδοτημένη να καλέση πανσταφιδικόν συνέδριον, εις το οποίον να κληθούν όλαι αι οργανώσεις προς αντιμετώπισιν της δημιουργηθησομένης καταστάσεως» (307).

Η επιτροπή που συγκροτήθηκε στα Κρέστενα πηγαίνει στην Αθήνα και θέτει τα ζητήματα: «Αφίχθη από ημερών η προς σκοπόν της επιδιώξεως των υπ' αυτής αποφασισθέντων εκλεγείσα υπό της εν Κρεσταίνοις συνελθούσης την 25ην-27ην παρελθόντος μηνός Απριλίου συνελεύσεως των αντιπροσώπων των Ενώσεων των σταφιδικών συνεταιρισμών επιτροπή εκ των κ. κ. Δημ. Μπούκουρα, Αλεξ. Πρίνου, Ηλ. Μαράκα, Ιωαν. Βενιζέλου, Κωνστ. Κόκκιζα, Νικολ. Καλογερόπουλου, Αρ. Παπαδημητροπούλου και Παν. Σταυρόπουλου.

Η εν λόγω επιτροπή προς πλήρη διευκρίνισιν της θέσεως του σταφιδικού ζητήματος και καθ' ην εντολήν είχε λάβει υπό της άνω συνελεύσεως συνήλθεν προ πάσης ενεργείας της και κατ' επανάληψιν εις συσκέψεις μετά τη Διευθύνσεως του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού και των παρ' αυτώ συμβούλων των παραγωγών, και άλλων παραγόντων αρμοδίων δυναμένων να έχωσι γνώμην, καθ' ας εξητάσθησαν επισταμένως η τε γενική κατάστασις και ειδικώτερα τα εν τω ψηφίσματι της συνελεύσεως θιγόμενα ζητήματα και ετέθησαν υπ' όψει της επιτροπής πάντα τα προς μόρφωσιν σαφούς γνώμης επί τούτων στοιχεία και πληροφορίαι. Η επιτροπή μετά εξονυχιστικήν μελέτην της όλης καταστάσεως και των υπ' όψει αυτής τεθέντων στοιχείων κατέληξεν εις ωρισμένα συμπεράσματα επί τη βάσει των οποίων καθωρίσθησαν αι περαιτέρω ενέργειαι αυτής» (308).

(298) "Σημαία" 15/4/1930

(299) "Θάρρος" 11/4/1930

(300) "Σημαία" 18/4/1930

(301) "Σημαία" 26/4/1930

(302) "Σημαία" 26/4/1930

(303) "Σημαία" 29/4/1930

(304) "Σημαία" 31/8/1930 - Ενδιαμέσως είχαν κληθεί "άπαντες οι αντιπρόσωποι των σταφιδοαγροτικών σωματείων και Ομοσπονδιών Μεσσηνίας εις έκτακτον συνέδριον την 29ην τρέχοντος μηνός Ιουνίου ημέραν Κυριακήν και ώραν 9ην π. μ. εν Καλάμαις και εις τα γραφεία της διαλυθείσης ΣΑΜ (Μέγαρον Βαρβουτσή) προς συζήτησιν των κάτωθι θεμάτων: Εκκαθάρισις της διαλυθείσης ΣΑΜ. Συζήτησις και έγκρισης καταστατικού Συνδέσμου. Αρχαιρεσίαι. Παν νομίμως προταθησόμενον. Οι κ. κ. αντιπρόσωποι δέον να εφωδιασθώσιν με κανονικά πληρεξούσια - Η Εκτελεστική Επιτροπή" ("Σημαία" 22/6/1930).

(305) "Σημαία" 23/4/1930

(306) "Σημαία" 6/4/1930

(307) "Σημαία" 29/4/1930

 

(308) "Θάρρος" 27/5/1930